Devolucioni
Devolucioni është delegimi statutor i kompetencave nga qeveria qendrore e një shteti sovran për të qeverisur në një nivel nënkombëtar, siç është niveli rajonal ose lokal.[1] Është një formë e shqendërzimit administrativ. Territoret e devoluar kanë fuqinë për të bërë legjislacion të përshtatshëm për zonën, duke u dhënë atyre një nivel më të lartë autonomie.[2]
Devolucioni ndryshon nga federalizmi në atë që kompetencat e devoluara të autoritetit nënkombëtar mund të jenë të përkohshme dhe të kthyeshme, dhe në fund të fundit qëndrojnë tek qeveria qendrore. Kështu, shteti mbetet de jure unitar.[3] Legjislacioni që krijon parlamente ose asamble të deleguara mund të shfuqizohet ose ndryshohet nga qeveria qendrore në të njëjtën mënyrë si çdo statut. Në sistemet federale, përkundrazi, qeverisja e nën-njësive është e garantuar në kushtetutë, kështu që kompetencat e nën-njësive nuk mund të tërhiqen në mënyrë të njëanshme nga qeveria qendrore (d.m.th. jo pa procesin e amendamentit kushtetues). Prandaj, nën-njësitë kanë një shkallë më të ulët të mbrojtjes nën devolucion sesa në federalizëm.[4]
Shembuj
Redakto- Home rule (Irlandë) në Irlandë.
- Devolucioni në Mbretërinë e Bashkuar.
- Rithemelimi i Parlamentit Skocez në vitin 1999, 300 vjet pasi Skocia kishte braktisur parlamentin e saj kombëtar gjatë hyrjes së saj në Mbretërinë e Bashkuar (1707).
- Krijimi i qeverive vetëqeverisëse në Uells dhe Irlandën Veriore.
- Statutet e autonomisë në Spanjë.
- Rajonet autonome në Itali që nga viti 2001.
- Shqendërzimi i Francës.
- Krijimi i rajonit autonom të Nunavut në Kanada.
- Vendosja e statusit autonom të Grenlandës më 2009.
- Vendosja e regjimit federal në Belgjikë më 1993.
Referime
Redakto- ^ "What is devolution?". BBC Academy (në anglisht). Marrë më 2019-02-22.
- ^ "Devolution: A beginner's guide" (në anglishte britanike). 2010-04-29. Marrë më 2019-02-22.
- ^ "Devolution: what is it and what powers would cities get?". Channel 4 News (në anglishte britanike). 14 maj 2015. Marrë më 2019-02-22.
- ^ "Devolution, federalism and a new constitution for the UK". Public Law for Everyone (në anglisht). 2014-01-08. Marrë më 2019-02-22.