Tebrizi

Tebriz تبریز
Qytet
Sipas akrepave të orës, nga lart: Pamje nga qyteti, Arg-e Tabriz, Mazuleumi i Poetëve, Xhamia e Kaltërt, Pazari i Tebrizit, El-Gölü dhe Pallati i Komunës së Tebrizit.
Popullsia
• Gjithsej	1.558.693
Emri i banorëve	Tebrizian/ët
{{{postal_code_type}}}	51368

Tebriz (Persisht: تبریز‎ Tabriz) është qyteti më i populluar në Iranin veriperëndimor, një nga kryeqytetet historike të Iranit dhe kryeqyteti aktual i Provincës së Azerbajxhanit Lindor. Është qyteti i gjashtë më i populluar në Iran.

Me një popullsi prej mbi 1.7 milion (2016), Tebriz është qendra më e madhe ekonomike dhe zona metropolitane në Iranin Veriperëndimor. Popullsia është me shumicë azerbajxhanase, megjithëse persishtja flitet nga banorët si gjuhë e dytë. Tebriz është një qendër kryesore e industrive të rënda për automobila, mjete makinerish, rafineri, petrokimikë, tekstile dhe industri të prodhimit të çimentos. Qyteti është i famshëm për artizanatin e tij, duke përfshirë qilima të endura me dorë dhe stoli. Ëmbëltoret lokale, çokollata, arrat e thata dhe ushqimi tradicional të Tebrizit njihen në të gjithë Iranin si nga më të mirët. Tebriz është gjithashtu një qendër akademike dhe një vend për disa nga institutet kulturore më prestigjioze në Iranin Veriperëndimor.

Tebriz përmban shumë monumente historike, që përfaqësojnë tranzicionin arkitektonik të Iranit përgjatë historisë së tij të thellë. Shumica e vendeve historike të ruajtura të Tebrizit i përkasin Ilhanatit, Safevid dhe Kaxhar. Midis këtyre vendeve është Pazari i Tebrizit, i cili është caktuar një vend i trashëgimisë botërore.^[1] Nga epoka e hershme moderne, Tebrizi ishte thelbësor në zhvillimin, lëvizjen dhe ekonominë e tre rajoneve të tij fqinjë; përkatësisht Kaukazi, Anadolli Lindor dhe Irani Qendror.^[2] Në epokën moderne qyteti luajti një rol jetësor në historinë e Iranit. Si qendra më e afërt e vendit me Evropën, shumë aspekte të modernizimit të hershëm në Iran filluan në Tebriz. Para cedimit të detyruar të territoreve kaukaziane të dinastisë Kaxhar në Rusinë Perandorake, pas dy Luftërave Ruso-Persiane në gjysmën e parë të shekullit të 19-të, Tebrizi ishte në krye të sundimit iranian mbi territoret e tij kaukaziane. Deri në vitin 1925, qyteti ishte vendbanimi tradicional i princërve të kurorës Kaxhar.