Soča
Soča (talijanski: Isonzo, furlanski: Lusinç, njemački: Sontig) je 137 km dugačka rijeka u zapadnoj Sloveniji (95 km) i sjeverno istočnoj Italiji (42 km). Južni tok Soče je granična linija dviju pokrajina: Veneto prems zapadu i Julija (Julijska krajina, Venezia Giulia) prema istoku.
| Soča | |
|---|---|
 | |
| Lokacija | |
| Države |  Slovenija,  Italija |
| Gradovi | Bovec, Kobarid, Tolmin, Kanal ob Soči, Nova Gorica, Gorica i Monfalcone |
| Hidrografija | |
| Izvor – aps. visina | dolina Trenta (Julijske Alpe) 1100 m |
| Ušće – aps. visina | Tršćanski zaljev (kod Monfalconea) 0 m |
| Dužina | 137 km |
| Pritoke | Natisone, Tore |
| Hidrologija | |
| Protok – srednji | - m³/s |
| Sliv – površina | 3400 km² |
| Ulijeva se u | Jadransko more |
| Karta | |
 | |
Hidrografija
urediRijeka Soča izvire u Sloveniji u dolini Trenti, na 1100 m nadmorske visine u Julijskim Alpama. Zatim teče prema zapadu i obilazi Triglav (2864 m), tu pravi veliki krug u pravcu istoka, a onda teče prema jugu prolazeći kroz gradove Bovec, Kobarid, Tolmin, Kanal ob Soči, Novu Goricu, Goricu i Monfalcone gdje pravi veliku deltu prije uvira u Tršćanski zaljev.
Staro ime za Soču u gornjem toku je bilo Šnita. Današnje korito Soče rezultat je dramatičnih geoloških promjena koje su se dogodile tokom 2000 godina. Po grčkom histroričaru Strabonu u njegovo vrijeme, tu je tekla rijeka Aesontius (Soča) koja je tekla pored Akvileje (dakle puno zapadnije) do ušća u Jadransko more. Njene glavne pritoke bile su kao i danas Natisone i Tore.[1]. Oko 585. desila se velika geološka promjena, od tad je Soča počela mijenjati svoje korito i teći sve više istočno. Nekadašnje korito Soče kod Akvileje je danas dio lagune Grado.[2].
Historija
urediTokom Prvog svjetskog rata u dolini Soče odvilo se 12 bitaka na talijanskom frontu, u kojime je između maja 1915. i novembra 1917. poginulo oko 600.000 austrougarskih i talijanskih vojnika.[3]
Fauna
urediU gornjem toku rijeke koji je vrlo čist živi pastrva glavatica (Salmo trutta marmoratus). Ova vrsta je danas ugrožena zbog pojave novih vrsta pastrva u rijeci.[4]
Soča u kulturi
urediO Soči je napisano nekoliko pjesama. Najpoznatije su:
- Simon Gregorčič: Soči
- Giusepe Ungaretti, I fiumi
- Klara Stanič: Soča voda je šumela
- Iztok Mlakar: Soča
Izvori
uredi- ↑ Strabo, Geography, Vol. V, Chapter 1
- ↑ Brockhaus' Konversations-Lexikon. 14th ed., Leipzig, Berlin and Vienna 1894; Vol. 9, p. 727.
- ↑ FirstWorldWar.Com The Battles of the Isonzo, 1915-17
- ↑ „Marble trout (Salmo marmoratus)”. Balkan Trout Restoration Group. Arhivirano iz originala na datum 2015-09-23. Pristupljeno 29. 5. 2009.
Vanjske veze
uredi- Fundacija;Poti miru v Posočju (sl), (en), (it)
- Velika korita Soče, na portalu Hribi.net (sl)
- Korito Soče kod Kršovca, na portalu Hribi.net (sl)
- Izvor Soče na portalu Hribi.net
- Slovenia tourism - Smaragdna staza Arhivirano 2005-12-02 na Wayback Machine-u (sl)
- La Grande Guerra: The Italian Front, 1915-1918 - The Eleven Battles of the Isonzo (en)