1719

**1719. po kalendarima**
Gregorijanski	1719. (MDCCXIX)
Ab urbe condita	2472.
Islamski	1131–1132.
Iranski	1097–1098.
Hebrejski	5479–5480.
Bizantski	7227–7228.
Koptski	1435–1436.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1774–1775.
• Shaka Samvat	1641–1642.
• Kali Yuga	4820–4821.
	Kineski
• Kontinualno	4355–4356.
• 60 godina	Yin Zemlja Svinja; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11719.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1680-e 1690-e 1700-e – 1710-e – 1720-e 1730-e 1740-e
Godine:	1716 1717 1718 – 1719 – 1720 1721 1722

Ovo je članak o godini 1719.

Godina 1719 (MDCCXIX) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u srijedu po julijanskom kalendaru.

Naslovnica prvog izdanja *Robinsona Crusoea*.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

5. 1. - Bečki ugovor: savez Austrije, Poljske, Saksonije i V. Britanije s namerom izvlačenja poljskog kralja Augusta II iz ruskog tutorstva - poljski sabor će krajem godine odbiti ugovor.
12. 1. - Veliki severni rat: Šveđani prekidaju opsadu Trondheima.
23. 1. - Objedinjenjem Grofovije Vaduz i Gospodstva Schellenberg, nastaje Kneževina Liechtenstein kao jedna od država Svetog Rimskog Carstva, u korist Antona Florijana, predsednika tajnog Veća cara Karla VI.
januar - Ukvartirenjem pet četa kirasira dolazi do nemira u Primorskoj krajini, krajišnici Hrvati se bune u Brinju i Sv. Đurđu a Srbi u Brlogu, Dabru i Vrhovinama, nemiri traju do juna, šire se zbog cene soli^[1]. Veće bune u Karlovačkom generalatu se dešavaju svake decenije zbog gladi, globa, rabota itd.^[2]

3. 2. (23. 1. po j.k.) - Ulrika Eleonora izabrana za kraljicu Švedske, nakon što je pristala potpisati ustav (abdicira u korist supruga 1720). Era slobode u Švedskoj, vreme parlamentarne monarhije, traje do 1772.
13. 2. (Sretenje) - Sava Petrović Njegoš, Danilov sinovac, zavladičen od patrijarha Mojsija za Danilovog pomoćnika u Boki. Mojsije je takođe hirotonisao Stefana Ljubibratića za episkopa novskog i mitropolita Dalmacije (sedište manastir Dragović) i jednog kaluđera iz Srbije za episkopa barsko-skadarskog^[3]. Dalmatinski katolički biskupi, na čelu sa Vickom Zmajevićem će pokrenuti kampanju protiv Ljubibratića.
19. 2. - U Švedskoj pogubljen Georg Heinrich von Görtz, omrznuta desna ruka bivšeg kralja Karla XII.
28. 2. - Mogulski car Farrukhsiyar zbačen od braće Sayyid, oslepljen i ubijen u aprilu. Slede Rafi ud-Darajat (do juna), Shah Jahan II (jun-septembar) pa Muhammad Shah (do 1748).
februar - Posle Jedrena, Sofije i Bitolja, i Niš postaje jedno od sedišta Rumelije - beglerbeg Abdulah-paša Muhsinzade je upućen za muhafiza, s nalogom za izgradnju tvrđave^[4]. Rumelijski beglerbeg raspoređuje zaime i spahije iz nahija Osat, Požega i Užice između Užica i Kruševca, radi borbe sa hajducima u okolini Požege, koji dolaze iz Starog Vlaha^[5].

18. 3. - Trst i Rijeka proglašeni slobodnim lukama Habsburškog carstva.
29. 3. - Španska invaziona flota upućena prema Britaniji, teško je oštećena u oluji kod rta Finisterre.

April/Travanj – Jun/Lipanj

8. 4. - Nakon otkrića zlata u brazilskom Mato Grossu osnovan grad Cuiabá.
april - Graf Mercy, guverner Banata, dobio komandu nad habsburškim trupama na Siciliji.
april - Rat četvornog saveza: francuska vojska vojvode od Berwicka ušla u špansku Baskiju - imaju velike gubitke zbog bolesti, slično se dešava i u Kataloniji.
17. 4. - Petar Veliki proteruje jezuite iz Rusije.
25. 4. - Objavljen Robinson Crusoe, znameniti pustolovni roman Daniela Defoea.

6. 5. - Umro ruski carević Petar Petrović (3), zvanični prestolonaslednik.
10. 5. - Jakobitski ustanak u Škotskoj, u korist Jamesa Stewarta, uz špansku pomoć: zauzet zamak Eilean Donan.
14. 5. - Francuzi iz Mobila zauzimaju Pensacolu u španskoj Floridi - ovi će je povratiti, a Francuzi će je zauzeti opet.
maj - Turski porez u Rumeliji imdadi seferija, "ratna pomoć", postaje stalan kao imdadi hazarije, "mirnodopska pomoć" - muslimani koji ne služe vojsku postaju podanici^[6].
23. 5. - Francuska Compagnie du Mississippi postaje Compagnie Perpetuelle des Indes nakon što je pripojila kompanije Istočnih Indija i Kine, s monopolom pomorske trgovine. Banque Royale izdaje novčanice bez pokrića što dovodi do inflacije.
27. 5. - U Beču osnovana Carska privilegovana orijentalna kompanija sa ograncima u Beogradu, Trstu i Rijeci^[7] (bankrotirala 1740).
- Dubrovačka vlada se bezuspešno pokušava sporazumeti o kupovini vune u Srbiji i Bugarskoj, gde bi austrijski trgovci išli samo do Sofije a trgovina iz Srbije i Banata išla preko Dubrovnika (Požarevački mir je oštetio dubrovačke trgovce, jer sada imaju konkurenciju)^[8].

4. 6. (24. 5. po j.k.) - Bitka kod Ösela je ruska pomorska pobeda nad Šveđanima.
10. 6. - Bitka kod Glen Shiela: jakobitski ustanici u Škotskoj su odlučujuće poraženi.
15. 6. - Razmena habsburškog i osmanskog carskog poslanstva: svečani susret na putu između Paraćina i Ražnja^[9]^[10].
20. 6. - Bitka kod Francaville na Siciliji: Španci porazili grafa Mercyja.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

10 - 16. 7. - Uspešna dano-norveška opsada Marstranda i tvrđave Carlsten u Švedskoj.
21. 7. - Neuspešni danski napad na Göteborg.
jul - South Sea Company predstavila javnosti ponudu za refinansiranje britanskog državnog duga - akcije rastu (ali dogodine dolazi do kraha).

avgust - Rat četvornog saveza: Holanđani se pridružili Francuzima, Britancima i Austrijancima.
12. 8. - Veliki severni rat: počinje Ruska pljačka (Rysshärjningarna) - kako bi se ubrzao kraj rata, ruska flota pali i pljačka na obali Švedske, odbijen je napad na Stokholm.

septembar - Dukađinski sandžakbeg Tahir-paša Mahmudbegović izvadio ferman za istragu razbojnika. Problem u turskom carstvu je i seoba iz sela i kasaba u gradove, za šta se objavljuju fermani o hvatanju begunaca^[11] (na drugom mestu se tvrdi da je Tahir-paša stradao prošle godine^[12]?).

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

10. 10. - Britanci zauzimaju Vigo i još dva mesta u Španiji - napuštaju ih par nedelja kasnije nakon pljačke i razaranja.
oktobar - Graf Mercy zauzeo Messinu i opseo Palermo.
oktobar - Mitropolit Vikentije Popović-Hadžilavić boravi sledećih godinu dana u Beču, gde mora potrošiti više od 30.000 groša za narodne poslove, potvrde i očuvanja povlastica^[13].

20. 11. - Prvi Stokholmski ugovor: mir između Švedske i Hanovera - Bremen-Verden pripada Hanoveru.

5. 12. - Španski predsednik vlade kardinal Giulio Alberoni je smenjen, naređeno mu je da napusti zemlju.
11. 12. - Umro splitski nadbiskup Stjepan II. Cupilli, nasljediće ga Ivan Krstitelj Laghi (1720-30).

Kroz godinu

Daskal Stefan obnavlja manastir Ravanicu.
Smatra se da pesma "Vuk Stanišić i Beg Ljubović" peva o događajima iz 1719.
U Austrijancima okupiranoj Srbiji je povećana desetina, što sa nerodnom godinom i prestupima vlasti izaziva nezadovoljstvo, naročito u severoistočnoj Srbiji (deo Tamiškog Banata)^[14].
U pruskoj Markgrofoviji Brandenburg sproveden prvi sistematski popis stanovništva u Evropi.
U švedskom rudniku Falun pronađeno "okamenjeno" telo Fet-Matsa - inspiracija za romantičare u 19. st..

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1719.

24. 1. - Rajmund Kunić, isusovac, jezikoslovac († 1794)
28. 6. - Étienne-François de Choiseul, francuski državnik († 1785)
14. 11. - Leopold Mozart, njemačko-austrijski skladatelj, Wolfgangov otac († 1787)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1719.

15. 1. - Tihon Strešnjev, boljar (* 1649)
16. 1. - Petar Kanavelić, književnik (* 1637)
28. 2. - Boris Šeremetjev, ruski maršal (* 1652)
7. 4. - Jean-Baptiste de La Salle, edukator, katolički svetac (* 1651)
15. 4. - Françoise d'Aubigné, markiza de Maintenon, morganatatska supruga Louisa XIV (* 1635)
19. 4. - Farrukhsiyar, bivši mogulski car (* 1685)
7. 5. - Sebastiano Bombelli, slikar (* 1635)
maj - Anne-Marguerite Petit du Noyer, novinarka (* 1663)
17. 6. - Joseph Addison, književnik (* 1672)
21. 7. - Marie Louise Élisabeth d'Orléans, vojvotkinja od Berryja (* 1695)
8. 11. - Michel Rolle, matematičar (* 1652)
30. 11. - Yamamoto Tsunetomo, samuraj, pisac (* 1659)
7. 12. - Baltazar III. Patačić, barun, savjetnik Ugarske dvorske kancelarije (* 1663)
11. 12. - Stjepan II. Cupilli, splitski nadbiskup (* 1659)
24. 12. - Frano Getaldić Kruhoradić, pjesnik (* 1650)
31. 12. - John Flamsteed, astronom (* 1646)
Numan-paša Ćuprilić, namesnik Krita (* 1670)
Benjamin Hornigold, pirat i lovac na pirate (* 1680)

Reference

↑ Istorija s. n. IV-1, 180
↑ Historija n. J. II, 1052
↑ Istorija s. n. IV-1, 537
↑ Istorija s. n. IV-1, 90
↑ Istorija s. n. IV-1, 95
↑ Istorija s. n. IV-1, 91-2
↑ Istorija s. n. IV-1, 119
↑ Historija n. J. II, 1214
↑ Charles W. Ingrao; Nikola Samardžić; Jovan Pesalj (2011). The Peace of Passarowitz, 1718. Purdue University Press. str. 239–. ISBN 978-1-55753-594-8.
↑ "Politika", 11. april 1936
↑ Istorija s. n. IV-1, 92
↑ Istorija s. n. IV-1, 102
↑ Istorija s. n. IV-1, 53-4
↑ Istorija s. n. IV-1, 122

Literatura

Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-I)

Vanjske poveznice

[1] Istorija s. n. IV-1, 180

[2] Historija n. J. II, 1052

[3] Istorija s. n. IV-1, 537

[4] Istorija s. n. IV-1, 90

[5] Istorija s. n. IV-1, 95

[6] Istorija s. n. IV-1, 91-2

[7] Istorija s. n. IV-1, 119

[8] Historija n. J. II, 1214

[IngraoSamardžić2011-9] Charles W. Ingrao; Nikola Samardžić; Jovan Pesalj (2011). The Peace of Passarowitz, 1718. Purdue University Press. str. 239–. ISBN 978-1-55753-594-8.

[10] "Politika", 11. april 1936

[11] Istorija s. n. IV-1, 92

[12] Istorija s. n. IV-1, 102

[13] Istorija s. n. IV-1, 53-4

[14] Istorija s. n. IV-1, 122

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]