Togrul

Togrul
Togrulov toranj, spomenik iz 12. vijeka u Raju, južno od Teherana.
Sultan od Seldžučkog Carstva
Vladavina	1037. - 1063.
Nasljednik	Alp-Arslan
Supruge	Altun Jan Khatun Akka Khatun Sayida Khatun
Djeca	-
Dinastija	Seldžuci
Otac	Mikail
Rođenje	oko  990/993. Euroazijska stepa (?)
Smrt	4. oktobar 1063. Raj (Seldžučko Carstvo)
Vjera	Sunitski islam

Togrul, također Toğrül, Tuğril, Tuğrul ili Toghrïl Beg (cca. 990 - 4. septembar 1063), bio je prvi vladar Seldžučke Monarhije, sin Mikaila i unuk Seldžuka.

Togrul beg je turkijska plemena iz stepa Centralne Azije okupio u plemenski savez nazvan po svom pretku Seldžuku, te je osvojio zapadni Iran. Nakon što je osvojio Perziju, godine 1055. je uspio osvojiti Bagdad čime je nastala Seldžučka Monarhija. Uspio je pod svoju kontrolu staviti abasidske kalife te upravljati njihovom vojskom. Nastavio je napredovanje na zapad i došao u sukob sa Bizantom i Fatimidima.

Na vlast je došao oko 1016. Godine 1025. su Togrulov brat Čagri beg njegov sin Alp Arslan služili Karakanidima iz Buhare. Kada su Karakanide porazili Gaznavidi pod vodstvom Mahmuda, Togrul je izbjegao u Horezm, a Alp Arslan u Horasan.

Nešto kasnije su Gaznavidi protjerali Togrulovog i Čagrijevoga strica iz Horasana, na što su se oba brata vratila u Horasan 1028-1029 te osvojila Merv i Nišapur. Vojne pohode su potom usmjerili na Buharu i Balhu. Godine 1037. su osvojili Ghazni te se Togrul u Nišapuru okrunio za sultana. Godine 1040. je u bitci kod Dandanakana nanio odlučujući poraz Mahmudovom sinu Mas’udu I te ga prisilili da napusti zapadne pokrajine svoje države i izbjegne u današnji Lahore. Togrul je potom Čagrija postavio za guvernera Horasana, a u periodu 1040-1044 se okrenuo osvajanju Iranske visoravne. Godine 1054. je prvi put počeo upadati u Anadoliju kada je došao u sukob s Bizantincima. Godine 1054. ga je abasidski kalif Al-Qa'im zamolio da osvoji Bagdad, kojim su vladali Bujidi. U osvojenom Bagdadu došlo do sukoba bivše bujidske i turkmenske vojske, koju je vodio Togrulov pobratim Ibrahim Jinal, te su Fatimidi godine 1058. ponovno osvojili Bagdad. Dvije godine kasnije je Togrul na kraju ipak uspio osvojiti Bagdad.

Togrul je umro u Raju u Iranu 4. 9. 1063. bez djece. Za prijestolje su se borila tri kandidata: nećaci Sulejman i Alp Arslan, sinovi Čagri bega, i bratanac Kutalmiš, koji je podržavao Yinalisovu pobunu u Bagdadu. Pobijedio je Alp Arslan i 27. 4. 1064. došao na seldžučko prijestolje.

• Ferishta, History of the Rise of Mohammedan Power in India
• Encyclopædia Britannica 11. izdanje