Medijana grupa

Medijana grupa je arheolološka kultura koja pripada poznom bronzanom dobu i koja se rasprostirala u dolini Južne Morave. Dobila je ime po lokalitetu Brzi brod - antička Medijana kod Niša. Istraživao ju je 1961. M. Grbić, a sistematski je istražuje Garašanin od 1962.

Na osnovu keramike izdvojene su tri faze:

• I faza - se vezuje za stariju fazu Paraćinske grupe
• II faza - se vezuje za srednju fazu Paraćinske grupe
• III faza- ova faza je kulturni krug žigosane keramike starijeg gvozdenog doba

Interna hronologija grupe Medijana I-III pripadaju fazama Bronzano doba-Halštat A1 i A2. Medijana I čak možda zalazi i u kasnu fazu bronzanog doba (Bronzano doba C-D). Medijana grupa se može okrivrno datovati u vreme oko 1300. do 1000. godine pne. pri čemu se faze Medijana II i III vezuju za kasno mikenskom kutlurom (LH III C1) i submikenskim periodom (LH III C2).

Naselja su podizana na ravnim rečnim terasama (u blizini vodenih tokova). Otkriveni su tragovi kućnog lepa, ostaci ognjišta, karbonizovanog drveta, trošne kolibe.

• I faza - ornament je urezan, urašavali su keramiku tankim linijama, M motivom koji se završava metličastim ornamentom.

Javljaju se loptasti kantarosi (nađeni su u grobovima kao prilozi u naseljima Paraćin II, i u Medijani I), keramika je fino glačana, crvenkasto mrke boje.

• II faza – zdele sa uvučenim obodom, ukrašene horizontalnim i kosim kanelurama koje su plitko utisnute. Javljaju se i veće posude, zdele sa fasetama, lonci, pitosi i amfore. Drške su trakasto kanelovane.
• III faza – Halštat B1, B2 – za ovu fazu se vezuju lučne fibule, nastavlja se kanelovanje, a javlja se i žigosanje kao način ukrašavanja što je tipično za Halštat B1, B2 tipa lažnog šnura.

Karakteristični keramički oblici su:

• zdele sa uvučenim obodom u tri varijante
  • bez ornamenta
  • sa facetiranim obodom
  • sa obodom ukrašenim kosim rebrastim kanelurama (turban disk)
• pitosi
• šolje
• sudovi sa drškom koja nadvisuje obod, raznih profilacija

Metalni nalazi nisu nađeni.

• Bronzano doba

• Praistorija Jugoslovenskih zemalja, Bronzano doba, Sarajevo, 1986.