Lissandrin

Ël dialèt lissandrin ("lissandren") a l'é na varianta dël piemontèis oriental, parlà a Lissandria e an tuta la soa provincia, gavà a Neuve e a Torton-a, andova a-i son d'influense ligurin-e (Neuve) e emilian-e e lombarde (Torton-a).

Ël Lissandrin a l'é motobin influensà da la Lenga lombarda, essend la provincia confinanta con la Lombardìa. Për esempi, le paròle monsù e madamin a son dite 'dcò sciur e sciura (signore e signora an Italian). A-i é pura 'd paròle leugne da le doe lenghe (rataräura an leu ëd ratavolòira, arburenti an leu ëd pnansëmmo o magiustra an leu ëd fròla).

Un dit carateristich dël lissandrin a l'é: Trat an Tani! (Për dì "Va a col pais").

Antra jë scritor ch'as son esprimusse an costa parlà dël piemontèis a-i é: Alessandro Locardi, Giovanni Rapetti, Domenico Bisio e Ginevra Bocchio.

In òm l'éiva doi fiòi.
E 'r pù giovo ëd 'sti fioi l'ha dicc a sò pari: "Papà, dam ra part dij beni ch'o 'm toca!" e lù o-j ha spartì e o-j ha dacc ra sò part.
E dë léi a pòchi dì, ër fiò pù giovo l'ha facc sù tut e l'è andacc ant in paìs lontan, e l'ha sgarà tut ër facc sò a fè dër sbàuci.
E quand ch'o 'n éiva pù nent afacc, j'è stacc 'na gran carestìa ant col paìs, e lù l'ha prinsipià a slantè për vivi.
E l'è andacc e o s'è introdut an cà ëd jeun dij sitadin ëd col paìs, ch'o l'ha mandà a ra sò cassen-a a fè ra vuàrdia aj ghen.
E bramava d'ampìss ra pansa dër giàndori ch'i mangiavo ij ghen, e anseun a-j në dava.
Ma quand ch'l'ha vist o sò disingan, l'ha dicc: "Oh, quanta gent ëd servissi an cà ëd mè pari, ch'i han dër pan a ufa, e méi acsichì a më mòr dra fam!
L'è mèj ch'a m'àussa e ch'a vaga dë mè pari, e a-j dirò: Papà, méi a-j hò mancà contra o Sé e contra téi;
A 'n merit gnanca pù d'essi ciamà tò fiò. Tratmi cmè ch'a fissa jeun d'o tò servissi".
E sù ch'l'è stacc, l'è andacc dë sò pari. Entratant ch'l'era ancora lontan, sò papà o l'ha vist e, pià dë ra compassion, o-j è cors ancontra e o n'ha brassà ër còl e o l'ha basà.
E ist fiò o-j ha dicc: "Papà, i hò mancà contra o Sé e contra ëd téi; a 'n merit gnianca d'essi ciamà tò fiò".
Ër pari l'ha dicc aj sò servitor: "Presto, tirè fòra l'ëvstì pù pressios e butèigli andòss, e mitìj l'anè ant o dì e ij stivalen aj pè;
E amnè chì ër vidèl grass, e massèli, ch'o 's màngia e ch'o 's staga alegrament.
Perchè ist mè fiò l'era mòrt e l'è risuscità, o s'era pers e o s'è trovà". E léi i han prinsipià a fè on gran past e stèsni alegher.
Anlora ër fiò prim a l'era 'n campagna, e quand ch'o tornava e avsinandsi a ra cà, l'ha sëntì ch'i sonavo e ch'i balavo.
E l'ha ciamà jeun dij servitor e o l'ha interogà 'se ch'l'era so-chì.
E l'ater l'ha rispòst: "L'è tornà a cà tò fradèl e tò pari l'ha massà in vidèl grass perchè o l'ha ricuperà san e salv".
E lù l'è andacc an còlra e 'n voriva pù antrè drent; donca l'è sortì fòra ër pari, ch'l'ha prinsipià a preghèli.
Ma lù a l'ha rispòst e l'ha dicc al sò pari: "L'è zà tancc ani che méi a 't sev e a n'hò mai trasgredì jeun dij tò ordin, e 'n të m'hai mai dacc in cravèt për ch'a 'm la godissa con i mè amis.
Ma dòp ch'o-j è ëvnì chì ist tò fiò, ch'l'ha divorà tut ër facc sò con dër dòni cmè si séja, t'hai massà për lù ër vidèl grass".
Ma ër pari o-j ha dicc: "Fiò, téi t'èi semper con méi, e tut col ch'a-j hò méi l'è tò;
Ma l'era ben giust dë fè in gran past e dë fè festa, perchè ist tò fradèl l'era mòrt e l'è risuscità; o s'era pers e o s'è trovà".
Bernardino Biondelli, saggio sui dialetti Gallo-Italici, pag. 548

Av diró donca che aj temp der prim der paìs ch'i diso Cipro, giust an pò dòp che in certo Gofrè 'd Bojon l'ha facc ra conquista dra Tera Santa, ina gran dama dra Guascogna r'è andàcia an pelegrinagi àu San Sepulcher. Va' che tornanda da là, cmè che r'è rivàja a Cipro, la s'è ambatìa ant na màniga ëd pelgrami, ch'i r'han insultàja ëd na bruta manera. Lé, pòvra dòna, tuta trista e magognàja par sò léi, e sensa podeissasni dé pas, r'ha pensà d'andé dàu re par fess ar sò rason. Ma quaichedeun o-j ha dicc an bela averta cera, che ra scanseissa i pass, përchè o re l'era 'n taròss sensa pontiglio e sensa vëergògna e csì gram, che ben lontan da fé giustissia dij afront dij ater, lu o lassava për gargarela chi-j na féisso pura a pendi, a ra mira che chississéja che l'éiss quàich capstorn për ra vita, o sa sfogava ans ar sò spali, fandij quàich dispresi o scarcagnandli. Quand che r'ha sëntì paricc, sta siora r'ha pers ra sperasa d'avèj sodisfassion ma, s'o 'n fiss ater për solevessi anca lé ant quàica manera do sò magon, a s'é miss an testa d'ané l'istess dàu re a dine quater dra sò plandronaréja; e condifati, a s'é presentàja da lu cor lagrimi ai ócc, e a-j ha dicc: "An crèditi nenta, o re, ch'ha séja avnìa chì da téi për t'am fassi giustissia dra balossada ch'i m'han facc... nò; ma an paga armanch at pregh che t'am mostri cmè 't fai a digeriti an santa pas tucc i vituperi ch'a sent ch'it fan; përchè acséj amparanda, a pòssa porté anca méj con passiensa ist afront, che o sa o Signor s'at daréissa volantera, s'a podissa, da porté ansema aj ater, da zà ch'a vigh che t'hai ar spali csì bòni".
A sentenda sta rason o re l'é armast mortificà e, giust cmè ch'o s'asvigéissa antlora, l'ha slargà j'ócc e, cminsipianda a fé bòina giustissia ëd l'afront facc a cola siora, cmè che prima l'era pigher e trascurà, atartant l'è dventà pò filon, dada adòss sensa remission a tucc coj là che pò o-j fiss soutà o rat da fé quàich sgarb a l'onor dra sò coron-a.
Giovanni Papanti, Parlari italiani in Certaldo, 1875, pagg. 67-68