przestrzegać

wymowa:

IPA: [pʃɛˈsṭʃɛɡat͡ɕ], AS: [pšesṭšegać], zjawiska fonetyczne: utr. dźw.• udziąs. ​^?/i

znaczenia:

czasownik przechodni

(1.1) ostrzegać kogoś przed czymś

(1.2) stosować się do czegoś, być w zgodzie z jakimś przepisem

odmiana:

(1.1-2) koniugacja I

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		przestrzegać
czas teraźniejszy		przestrzegam	przestrzegasz	przestrzega	przestrzegamy	przestrzegacie	przestrzegają
czas przeszły	m	przestrzegałem	przestrzegałeś	przestrzegał	przestrzegaliśmy	przestrzegaliście	przestrzegali
	ż	przestrzegałam	przestrzegałaś	przestrzegała	przestrzegałyśmy	przestrzegałyście	przestrzegały
	n	przestrzegałom	przestrzegałoś	przestrzegało
tryb rozkazujący		niech przestrzegam	przestrzegaj	niech przestrzega	przestrzegajmy	przestrzegajcie	niech przestrzegają
pozostałe formy czas przyszły m będę przestrzegał, będę przestrzegać będziesz przestrzegał, będziesz przestrzegać będzie przestrzegał, będzie przestrzegać będziemy przestrzegali, będziemy przestrzegać będziecie przestrzegali, będziecie przestrzegać będą przestrzegali, będą przestrzegać ż będę przestrzegała, będę przestrzegać będziesz przestrzegała, będziesz przestrzegać będzie przestrzegała, będzie przestrzegać będziemy przestrzegały, będziemy przestrzegać będziecie przestrzegały, będziecie przestrzegać będą przestrzegały, będą przestrzegać n będę przestrzegało, będę przestrzegać będziesz przestrzegało, będziesz przestrzegać będzie przestrzegało, będzie przestrzegać czas zaprzeszły m przestrzegałem był przestrzegałeś był przestrzegał był przestrzegaliśmy byli przestrzegaliście byli przestrzegali byli ż przestrzegałam była przestrzegałaś była przestrzegała była przestrzegałyśmy były przestrzegałyście były przestrzegały były n przestrzegałom było przestrzegałoś było przestrzegało było forma bezosobowa czasu przeszłego przestrzegano tryb przypuszczający m przestrzegałbym, byłbym przestrzegał przestrzegałbyś, byłbyś przestrzegał przestrzegałby, byłby przestrzegał przestrzegalibyśmy, bylibyśmy przestrzegali przestrzegalibyście, bylibyście przestrzegali przestrzegaliby, byliby przestrzegali ż przestrzegałabym, byłabym przestrzegała przestrzegałabyś, byłabyś przestrzegała przestrzegałaby, byłaby przestrzegała przestrzegałybyśmy, byłybyśmy przestrzegały przestrzegałybyście, byłybyście przestrzegały przestrzegałyby, byłyby przestrzegały n przestrzegałobym, byłobym przestrzegało przestrzegałobyś, byłobyś przestrzegało przestrzegałoby, byłoby przestrzegało imiesłów przymiotnikowy czynny m przestrzegający, nieprzestrzegający ż przestrzegająca, nieprzestrzegająca przestrzegające, nieprzestrzegające n przestrzegające, nieprzestrzegające imiesłów przymiotnikowy bierny m przestrzegany, nieprzestrzegany przestrzegani, nieprzestrzegani ż przestrzegana, nieprzestrzegana przestrzegane, nieprzestrzegane n przestrzegane, nieprzestrzegane imiesłów przysłówkowy współczesny przestrzegając, nie przestrzegając rzeczownik odczasownikowy przestrzeganie, nieprzestrzeganie

przykłady:

(1.1) Matka przestrzegała dzieci przed przechodzeniem na czerwonym świetle.

(1.2) Przepisów BHP należy bezwzględnie przestrzegać.

składnia:

(1.1) przestrzegać + B., nie przestrzegać + D., przestrzegać przed + N.

(1.2) (nie) przestrzegać + D.

kolokacje:

(1.1) przestrzegać dziecko / córkę / pracownika /… przed niebezpieczeństwem / skutkami /…

(1.2) przestrzegać przepisu / Dekalogu / instrukcji /…

synonimy:

(1.1) ostrzegać (zob. uwagi)

(1.2) stosować, wypełniać, zachowywać, respektować

antonimy:

(1.2) łamać, naruszać

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

(1.1-2) rzecz. przestrzeganie; zob. ostrzegać/ostrzec

(1.1) rzecz. przestroga

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

(1.1) różnica między przestrzegać a ostrzegać: przestrzegać zwykle dotyczy sytuacji, gdy podmiot mówi o skutkach, jakie mogłyby nastąpić, gdyby dana osoba zaczęła coś robić (ale jeszcze tego nie robi), zaś „ostrzegać” – gdy już zaczęła robić coś, co może grozić określonymi skutkami

(1.2) częsty błąd gramatyczny to użycie biernika (jak w znaczeniu 1.1), podczas gdy tutaj czasownik zawsze rządzi dopełniaczem (przestrzegać przepisów, a nie przestrzegać przepisy)

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) warn; (1.2) keep, follow, obey
• arabski: (1.1) أطاع (1.2) أخطر, حذر, نبه, أنذر
• duński: (1.1) advare; (1.2) følge, overholde, respektere
• esperanto: (1.1) averti
• francuski: (1.1) avertir; (1.2) observer
• hiszpański: (1.1) prevenir, advertir; (1.2) observar, respetar
• interlingua: (1.2) obsequer
• islandzki: (1.1) vara (e-n við e-u); (1.2) hlíta (e-u)
• jidysz: (1.2) היטן (hitn)
• niderlandzki: (1.1) waarschuwen; (1.2) gehoorzamen, in acht nemen
• niemiecki: (1.1) warnen; (1.2) beachten, befolgen
• rosyjski: (1.1) предостерегать, предупреждать; (1.2) соблюдать
• rumuński: (1.2) păzi
• ukraiński: (1.1) перестерігати, попереджати; (1.2) дотримуватися
• wilamowski: (1.1) vuø̄nikja, wuönikia
• włoski: (1.1) avvertire; (1.2) attenersi, osservare, ottemperare

źródła: