ciemny

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˈt͡ɕɛ̃mnɨ], AS: [ćẽmny], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.

znaczenia:

przymiotnik jakościowy

(1.1) nieoświetlony lub słabo doświetlony

(1.2) o kolorze: zbliżony do czarnego

(1.3) o przedmiocie: mający kolor zbliżony do czarnego

(1.4) o kolorze: intensywny, nasycony

(1.5) o przedmiocie: mający intensywny, nasycony kolor

(1.6) o cerze: mająca odcień między jasną a czarną; opalona, ogorzała, śniada

(1.7) o głosie: mający niską barwę

(1.8) pot. wątpliwy, nie wzbudzający zaufania

(1.9) pot. zacofany, nieświadomy, pozbawiony wiedzy

(1.10) nieodgadniony, niedocieczony, nieznany

(1.11) trudny do zrozumienia

(1.12) smutny, pesymistyczny

(1.13) gw. (Kraków) niewidomy^[1]

odmiana:

(1.1-12)

 

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	ciemny		ciemna	ciemne	ciemni	ciemne
dopełniacz	ciemnego		ciemnej	ciemnego	ciemnych
celownik	ciemnemu		ciemnej	ciemnemu	ciemnym
biernik	ciemnego	ciemny	ciemną	ciemne	ciemnych	ciemne
narzędnik	ciemnym		ciemną	ciemnym	ciemnymi
miejscownik	ciemnym		ciemnej	ciemnym	ciemnych
wołacz	ciemny		ciemna	ciemne	ciemni	ciemne
stopień wyższy ciemniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik ciemniejszy ciemniejsza ciemniejsze ciemniejsi ciemniejsze dopełniacz ciemniejszego ciemniejszej ciemniejszego ciemniejszych celownik ciemniejszemu ciemniejszej ciemniejszemu ciemniejszym biernik ciemniejszego ciemniejszy ciemniejszą ciemniejsze ciemniejszych ciemniejsze narzędnik ciemniejszym ciemniejszą ciemniejszym ciemniejszymi miejscownik ciemniejszym ciemniejszej ciemniejszym ciemniejszych wołacz ciemniejszy ciemniejsza ciemniejsze ciemniejsi ciemniejsze
stopień najwyższy najciemniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik najciemniejszy najciemniejsza najciemniejsze najciemniejsi najciemniejsze dopełniacz najciemniejszego najciemniejszej najciemniejszego najciemniejszych celownik najciemniejszemu najciemniejszej najciemniejszemu najciemniejszym biernik najciemniejszego najciemniejszy najciemniejszą najciemniejsze najciemniejszych najciemniejsze narzędnik najciemniejszym najciemniejszą najciemniejszym najciemniejszymi miejscownik najciemniejszym najciemniejszej najciemniejszym najciemniejszych wołacz najciemniejszy najciemniejsza najciemniejsze najciemniejsi najciemniejsze

przykłady:

(1.1) Justynie bardzo do twarzy w ciemnej zieleni.

składnia:

kolokacje:

(1.1) półciemny

synonimy:

(1.8) mroczny

(1.9) niewykształcony, obskurancki, zacofany

antonimy:

(1.1) jasny

(1.6) blady

(1.9) postępowy, światły

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. ciemń ż, ciemnota ż, ciemność ż, ciemniak m, ciemniaczka ż, ciemnia ż, ciemnica ż, ściema ż, zaćmienie n, ćma ż, Ciemniak mrz, ciemno n

przym. ściemniony, ciemniutki, ćmy

przysł. ciemno, ćma

czas. ściemniać, ściemnić, zaciemnić, zaciemniać, ciemnieć

tem. słow. ciemno-

związki frazeologiczne:

ciemny jak tabaka w rogu • łotr spod ciemnej gwiazdy • typ spod ciemnej gwiazdy

etymologia:

słowiańskie *temen

uwagi:

tłumaczenia:

(1.13) zobacz listę tłumaczeń w hasłach: niewidomy, ślepy

• angielski: (1.1) dark, dim; (1.2) dark; (1.3) dark; (1.4) deep; (1.6) swarthy, tanned, weather-beaten; (1.7) low; (1.9) backward; (1.10) dark; (1.13) blind
• arabski: (1.2) مظلم, داكن, غامق
• baskijski: (1.2) ilun
• białoruski: (1.1) цёмны; (1.2) цёмны; (1.3) цёмны; (1.4) цёмны; (1.5) цёмны; (1.8) цёмны; (1.9) цёмны; (1.11) цёмны; (1.12) цёмны
• bułgarski: (1.1) тъмен; (1.3) тъмен
• chiński standardowy: (1.1) 黑 (hēi); (1.2) 黑 (hēi); (1.3) 黑 (hēi); (1.4) 黑 (hēi); (1.5) 黑 (hēi); (1.6) 黑 (hēi)
• chorwacki: (1.2) taman
• dolnołużycki: (1.2) śamny
• duński: (1.2) mørk
• esperanto: (1.2) nigra, malluma, malhela
• fiński: (1.1) pimeä; (1.2) tumma
• francuski: (1.2) sombre; (1.9) ignorant(e); (1.4) obscur
• gudźarati: (1.1) સામળું (sāmaḷuṁ)
• hebrajski: (1.2) כהה
• hiszpański: (1.2) oscuro; (1.6) oscuro; (1.8) oscuro; (1.9) mentecato, oscuro
• interlingua: (1.2) obscur, tenebrose; (1.9) analphabete, analphabetic, ignorante, illitterate
• irlandzki: (1.2) doiléir
• islandzki: (1.2) myrkur
• itelmeński: (1.2) тхунлах
• japoński: (1.2) 暗い (くらい, kurai); (1.6) 浅黒い (あさぐろい, asaguroi), 黒い (くろい, kuroi); (1.8) ヤミの (yami no); (1.9) 愚昧な (ぐまいな, gumai na)
• jidysz: (1.2) טונקל
• kaszubski: (1.2) czôrny, cemny; (1.9) cemny
• kataloński: (1.2) fosc
• litewski: (1.2) tamsus
• łaciński: (1.1) obscurus, creper, fuscus
• marathi: (1.1) अंधारे; (1.2) अंधारे; (1.3) अंधारे; (1.9) मूढ
• nepalski: (1.1) अँध्यारो (am̐dhyārō)
• niemiecki: (1.2) dunkel
• nowogrecki: (1.2) σκούρος (skoúros); (1.6) μελαχρινός (melahrinós); (1.8) σκούρος (skoúros); (1.9) κουτός (koutós), τούβλο (toúvlo)
• osmański: (1.6) احمر (ahmer)
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.2)  ; (1.9) być ciemnym, ciemniak:  
• rosyjski: (1.2) тёмный, чёрный; (1.6) смуглый; (1.8) тёмный; (1.9) тёмный
• sanskryt: (1.2) श्याम (śyāma), असित (asita)
• slovio: (1.2) temnju (темнйу)
• ukraiński: (1.2) темний
• walijski: (1.1) tywyll
• węgierski: (1.2) sötét
• wilamowski: (1.2) tunkuł, tuŋkuł, tuŋkł̥, dunkuł

źródła: