chcieć

wymowa:

​^?/i, IPA: [xʲt͡ɕɛ̇t͡ɕ], AS: [χʹćėć], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.

​^?/i

znaczenia:

czasownik modalny niedokonany

(1.1) odczuwać chęć zrobienia czegoś

odmiana:

(1.1) koniugacja VIIa z obocznościami

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		chcieć
czas teraźniejszy		chcę	chcesz	chce	chcemy	chcecie	chcą
czas przeszły	m	chciałem	chciałeś	chciał	chcieliśmy	chcieliście	chcieli
	ż	chciałam	chciałaś	chciała	chciałyśmy	chciałyście	chciały
	n	chciałom	chciałoś	chciało
tryb rozkazujący		niech chcę	chciej	niech chce	chciejmy	chciejcie	niech chcą
pozostałe formy czas przyszły m będę chciał, będę chcieć będziesz chciał, będziesz chcieć będzie chciał, będzie chcieć będziemy chcieli, będziemy chcieć będziecie chcieli, będziecie chcieć będą chcieli, będą chcieć ż będę chciała, będę chcieć będziesz chciała, będziesz chcieć będzie chciała, będzie chcieć będziemy chciały, będziemy chcieć będziecie chciały, będziecie chcieć będą chciały, będą chcieć n będę chciało, będę chcieć będziesz chciało, będziesz chcieć będzie chciało, będzie chcieć czas zaprzeszły m chciałem był chciałeś był chciał był chcieliśmy byli chcieliście byli chcieli byli ż chciałam była chciałaś była chciała była chciałyśmy były chciałyście były chciały były n chciałom było chciałoś było chciało było forma bezosobowa czasu przeszłego chciano tryb przypuszczający m chciałbym, byłbym chciał chciałbyś, byłbyś chciał chciałby, byłby chciał chcielibyśmy, bylibyśmy chcieli chcielibyście, bylibyście chcieli chcieliby, byliby chcieli ż chciałabym, byłabym chciała chciałabyś, byłabyś chciała chciałaby, byłaby chciała chciałybyśmy, byłybyśmy chciały chciałybyście, byłybyście chciały chciałyby, byłyby chciały n chciałobym, byłobym chciało chciałobyś, byłobyś chciało chciałoby, byłoby chciało imiesłów przymiotnikowy czynny m chcący, niechcący ż chcąca, niechcąca chcące, niechcące n chcące, niechcące imiesłów przymiotnikowy bierny m chciany, niechciany chciani, niechciani ż chciana, niechciana chciane, niechciane n chciane, niechciane imiesłów przysłówkowy współczesny chcąc, nie chcąc rzeczownik odczasownikowy chcenie, niechcenie

przykłady:

(1.1) Mamo, nie chcę dziś iść do szkoły.

składnia:

(1.1) chcieć + B. lub + D. • z pojęciami abstrakcyjnymi (wolność, sprawiedliwość, pokój, …) tylko + D. • nie chcieć + D. • chcieć + bezok.

kolokacje:

(1.1) chce mi się spać / jeść / … = chcę spać / jeść / … (= jestem senny / głodny / …)

synonimy:

(1.1) pragnąć, pożądać, mieć chęć, mieć ochotę, odczuwać brak, potrzebować, życzyć sobie, pot. mieć chrapkę, napalić się

antonimy:

(1.1) nie chcieć, nie pragnąć, odmawiać, rezygnować

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. chciwość ż, zachcianka ż, chciejstwo n, chcica ż, chcenie n, zechcenie n

czas. zechcieć dk.

przym. chciwy

przysł. chciwie

związki frazeologiczne:

chcąc nie chcąc • chcieć, a nie móc, to piekło^[1] • chcieć to móc • cierp ciało, kiedy ci się chciało • dla chcącego nic trudnego • jakby chciał, a nie mógł • kogo Pan Bóg chce ukarać, temu rozum odbiera • kto chce krowę doić, powinien ją paść • kto chce psa uderzyć, ten kij zawsze znajdzie • nie chce góra przyjść do Mahometa, przyszedł Mahomet do góry • niech się dzieje, co chce

etymologia:

prasł. *xъtěti^[2]

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) want, like
• arabski: (1.1) أراد, رغب, شاء, ود, lewant. arab. بد
• asturyjski: (1.1) querer
• baskijski: (1.1) nahi izan, gura izan
• białoruski: (1.1) хацець
• bułgarski: (1.1) искам
• chiński standardowy: (1.1) 要 (yào), 想 (xiǎng)
• chorwacki: (1.1) htjeti, željeti
• czeski: (1.1) chtít
• dolnołużycki: (1.1) kśěś
• duński: (1.1) ville
• esperanto: (1.1) voli
• fidżyjski: (1.1) vinakata
• francuski: (1.1) vouloir
• franko-prowansalski: (1.1) volêr
• górnołużycki: (1.1) chcyć
• hawajski: (1.1) makemake
• hindi: (1.1) चाहना (cāhnā)
• hiszpański: (1.1) querer
• islandzki: (1.1) vilja
• jaćwieski: (1.1) wułd
• jidysz: (1.1) וועלן (weln)
• kataloński: (1.1) voler
• łaciński: (1.1) malo, volo
• łotewski: (1.1) gribēt, vēlēties
• niderlandzki: (1.1) willen
• niemiecki: (1.1) wollen
• norweski (bokmål): (1.1) ville
• norweski (nynorsk): (1.1) vilje
• nowogrecki: (1.1) θέλω
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)  , nie chcieć:    ,      , nie chcieć się:  
• rosyjski: (1.1) хотеть
• skolt: (1.1) âskkeed
• staroegipski: (1.1)   (ỉb)
• szwedzki: (1.1) vilja
• tagalski: (1.1) gusto, ibig, magnasa
• tetum: (1.1) hakarak
• toki pona: (1.1) wile
• tok pisin: (1.1) laik
• turecki: (1.1) istemek
• tuvalu: (1.1) loto
• ukraiński: (1.1) хотіти
• wenedyk: (1.1) wlar
• węgierski: (1.1) akar
• wilamowski: (1.1) wełła, weła
• włoski: (1.1) volere

źródła: