Milan Kundera
czeski pisarz, eseista (1929-2023)
Milan Kundera (1929–2023) – czeski i francuski pisarz i eseista.
Milan Kundera (1980)
Nieznośna lekkość bytu
edytuj- Nawet własny ból nie jest tak ciężki jak ból z kimś współodczuwany, ból za kogoś, dla kogoś, zwielokrotniony przez wyobraźnię.
- Zobacz też: ból
- Nie każda kobieta jest godna tego, by nazywać ją kobietą.
- Zobacz też: kobieta
- Wierność jest pierwszą z cnót; to ona nadaje naszemu życiu jednolitość – w przeciwnym wypadku rozprysnęłoby się na tysiące chwilowych wrażeń jak na tysiąc szklanych odłamków.
- Zdrada oznacza opuszczenie szeregu, aby pójść w nieznane.
- Zobacz też: zdrada
Życie jest gdzie indziej
edytuj- Człowiek może być w pełni sobą tylko wtedy, gdy jest w pełni pośród innych ludzi.
- Czułość rodzi się w chwili, gdy człowiek zostaje wyrzucony na próg dojrzałości i poniewczasie zaczyna uświadamiać sobie zalety dzieciństwa, z których jako dziecko nie zdawał sobie sprawy.
- Życie jest krótkie i okazje, które przepuścimy, nie powrócą.
Śmieszne miłości
edytuj- Brzydota ma w naszym świecie swoją funkcję pozytywną. Nikt nie ma ochoty nigdzie dłużej się zatrzymywać, ludzie szybko zewsząd wychodzą i w ten sposób powstaje pożądane tempo życia.
- Człowiek idzie przez teraźniejszość z zawiązanymi oczyma. Może jedynie przeczuwać i odgadywać, co właściwie przeżywa. Dopiero później odwiązuje mu się chusteczkę z oczu, a on spojrzawszy w przeszłość stwierdza, co przeżył i jaki to miało sens.
- Człowiek to coś więcej niż tylko ciało, które niszczeje, najważniejsze jest przecież dzieło naszego życia, to, co człowiek pozostawia po sobie innym.
- Czym jest piękno lub brzydota wobec miłości? Czym jest brzydka twarz wobec uczucia, w którego wielkości odzwierciedla się sam absolut?
- Każdy człowiek tworzy jakieś dzieło, choćby nawet najskromniejsze, i że na tym, i tylko na tym polega jego wartość.
- Miłość to właśnie to, co nielogiczne.
- Nawet radość z obecności ukochanego mężczyzny najlepiej przeżywa się w samotności. Gdyby jego obecność trwała bezustannie, istniałaby właściwie jedynie poprzez swoje ustawiczne przemijanie. Zatrzymać ją można tylko w chwilach osamotnienia.
- Prawdziwa miłość kończy się śmiercią, i tylko ta miłość, która kończy się śmiercią, jest miłością.
- Sensem życia jest bawić się życiem, a jeżeli życie jest zbyt leniwe, nie pozostaje nic innego jak dać mu lekkiego szturchańca.
- Wartość człowieka mieści się w tym, czym sam siebie przerasta, w tym, czym jest poza samym sobą, czym jest w innych i dla innych.
- Żyć na świecie tak długo i przeżyć tak mało – to hańba.
Księga śmiechu i zapomnienia
edytuj- Albowiem całe życie człowieka wśród innych ludzi jest nieustanną walką o uszy słuchaczy.
- Ewa jest wesołym łowcą mężczyzn. Nie poluje jednak na nich w celu matrymonialnym. Poluje tak, jak mężczyźni polują na kobiety. Jej zdaniem miłość nie istnieje, jedynie przyjaźń i sensualizm. Dlatego ma wielu przyjaciół: mężczyźni nie obawiają się, że chce ich zapędzić do ślubu, a kobiety, że chce im odbić męża.
- Kobieta-poetka to kobieta do kwadratu.
- „Litos” jest to bolesny stan spowodowany przez nagłe odkrycie własnej nędzy.
- Miłość jest przywilejem, a wszystkie przywileje są nie zasłużone i trzeba za nie płacić.
- Na kartach policyjnych archiwów jest nasza jedyna nieśmiertelność.
- Piękno jest burzeniem chronologii i buntem wobec czasu.
- Powieść jest wymysłem ludzkiej iluzji, że możemy zrozumieć drugiego człowieka.
- Śmiać się, to znaczy żyć tak głęboko…
- Śmiech – niezmierzona i piękna rozkosz, rozkosz czysta…
- Śmierć ma dwie postacie: Po pierwsze, oznacza niebyt. Po drugie zaś, oznacza przerażający materialny byt trupa.
- Walka człowieka z władzą jest walką pamięci z zapomnieniem.
- Wystarczy tak mało, niedostrzegalny powiew wiatru, by sprawy lekko się przesunęły i to, za co jeszcze przed chwilą człowiek gotów był oddać życie, nagle ukazuje się jako pozbawiony treści bezsens.
Żart
edytuj- (…) albowiem żyć w świecie, w którym nikt nie uzyska przebaczenia, gdzie wszyscy skazani są na potępienie, to to samo, co żyć w piekle.
- Zobacz też: piekło
- Kto żyje życiem wiecznym, nie dręczy się tęsknotą.
- Na samotność bowiem skazują człowieka nie wrogowie, lecz przyjaciele.
- W chwilach niedoli człowiek szuka pociechy w tym, że zespala swój smutek ze smutkiem innych.
- Wszystko polega na tym, żeby człowiek był taki, jaki jest, żeby nie wstydził się chcieć tego, czego chce i marzyć o tym, o czym marzy. Ludzie są na ogół niewolnikami konwenansów. Ktoś im powiedział, że powinni być tacy i tacy, i starają się być takimi aż do śmierci, nie wiedząc nawet, kim byli i kim są naprawdę. Nie są więc nikim i niczym, postępują niejednoznacznie, niejasno, chaotycznie. Człowiek przede wszystkim musi mieć odwagę być sobą.
- Wyznawcami radości bywają przeważnie ludzie najsmutniejsi.
- (…) żadna wielka idea mająca przeobrazić świat nie toleruje drwiny i lekceważenia, bo to jest rdza, która wszystko przeżera.
Inne
edytuj- Być może kobieta i mężczyzna są sobie bliżsi, jeśli z sobą nie żyją i tylko wiedzą o sobie, i są sobie wdzięczni za to, że są, i że o sobie wiedzą. I do szczęścia tylko to im wystarcza.
- Był trzeci dzień okupacji. Jechałem samochodem gdzieś między Pragą a Budziejowicami (…). Wszędzie, na drogach, na polach, w lasach, rosyjska piechota. Później zatrzymano mój samochód. (…) Oficer, który polecił przeszukanie, spytał mnie po rosyjsku: (…) Jak się pan czuje? (…) Pytanie nie było ani złośliwe ani ironiczne. Przeciwnie: oficer mówił dalej: „To wszystko jest wielkim nieporozumieniem. Ale wszystko się ułoży. Musi pan wiedzieć, że my kochamy Czechów. Kochamy was!”
Krajobraz rozjechany przez tysiące czołgów, przyszłość kraju przesądzona na wieki, czescy mężowie stanu aresztowani i wywiezieni, a oficer wojsk okupacyjnych składa wam miłosną deklarację. (…) Wszyscy przemawiali mniej więcej jak on: ich postawa nie wynikała z sadystycznej przyjemności gwałciciela, lecz z innego archetypu: miłości zranionej: dlaczego ci Czesi (tak bardzo ich kochamy!) nie chcą żyć z nami i w ten sam co my sposób? Jaka szkoda, że musieliśmy posłużyć się czołgami, aby nauczyć ich czym jest miłość!- Opis: wspominając swoją podróż przez Czechosłowację w 1968.
- Źródło: Wprowadzenie do wariacji [w:] Kubuś i jego Pan, hołd w trzech aktach dla Denisa Diderota, przeł. Marek Bieńczyk, PIW, Warszawa 2000, s. 8.
- Zobacz też: Operacja Dunaj, Rosja
- Jeżeli kobieta nie żyje w dostatecznej mierze swym ciałem, zaczyna uważać ciało za wroga.
- Kartoteki policyjne są często naszą jedyną przepustką do nieśmiertelności.
- Miłość albo jest szalona, albo w ogóle jej nie ma.
- Miłość nie wyraża się w pragnieniu uprawiania seksu, lecz w pragnieniu wspólnego snu.
- Nostalgia jest cierpieniem spowodowanym przez niespełnione pragnienie powrotu.
- Źródło: Niewiedza
- Pan doktor na pewno nam potwierdzi, że do kobiet, które leżą w szpitalu po zabiegu przerwania ciąży, lekarze i pielęgniarki odnoszą się o wiele gorzej niż do położnic i dają im odczuwać pewną pogardę, nawet jeśli im samym podobny zabieg choćby jeden raz w życiu także będzie potrzebny.
- Źródło: Walc Pożegnalny
- Skąd ta nagła niechęć do Dostojewskiego?
Antyrosyjski odruch Czecha wstrząśniętego inwazją na jego kraj? Nie, gdyż nigdy nie przestałem kochać Czechowa. Wątpliwość co do wartości estetycznej dzieła? Nie, gdyż moja niechęć, którą sam byłem zaskoczony, w żaden sposób nie pretendowała do obiektywności.
Tym, co mnie u Dostojewskiego drażniło, był klimat jego książek; świat, w którym wszystko staje się uczuciem; inaczej mówiąc: w którym uczucie zostaje wyniesione do rzędu wartości i prawdy.- Źródło: Wprowadzenie do wariacji [w:] Kubuś i jego Pan, hołd w trzech aktach dla Denisa Diderota, przeł. Marek Bieńczyk, PIW, Warszawa 2000, s. 7.
- Zobacz też: Fiodor Dostojewski, Anton Czechow, uczucie
- Uwieść kobietę to umie byle dureń, lecz umieć ją porzucić – o, po tym właśnie poznaje się dojrzałego mężczyznę.
- Źródło: Walc Pożegnalny