Zsa Zsa Gabor
Zsa Zsa Gabor, właśc. Sári Gábor[1][2] (ur. 6 lutego 1917[3][4] w Budapeszcie[5], zm. 18 grudnia 2016 w Los Angeles[6]) – amerykańska aktorka węgierskiego pochodzenia[7].
Zsa Zsa Gabor (1959) | |
Imię i nazwisko |
Sári Gábor |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
6 lutego 1917 |
Data i miejsce śmierci |
18 grudnia 2016 |
Zawód |
aktorka |
Współmałżonek |
Burhan Belge |
Lata aktywności |
1952–1993 |
Życiorys
edytujWczesne lata
edytujUrodziła się w rodzinie węgierskich Żydów w Budapeszcie, jako jedna z trzech córek zawodowego żołnierza Vilmosa Farkasa Gábora (ur. 19 września 1881, zm. 7 lipca 1962) i jubilerki Janki „Jolie” Tilleman (ur. 30 września 1896, zm. 1 kwietnia 1997). Miała dwie siostry: Evę (ur. 11 lutego 1919, zm. 4 lipca 1995) i Magdę (ur. 11 czerwca 1914, zm. 6 czerwca 1997)[8]. Rodzice aktorki rozwiedli się w 1939 roku, a dwa lata później Janka Gabor z córkami wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych.
Kariera
edytujKarierę sceniczną Zsa Zsa Gabor rozpoczęła w Wiedniu. W 1936 roku Zsa Zsa została Miss Węgier[9]. W 1941 roku wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych i stała się poszukiwaną aktorką z „europejskim stylem, urokiem osobistym i wdziękiem”[10].
Po występie w programie The Milton Berle Show (1950), zadebiutowała na kinowym ekranie w komedii muzycznej Lovely to Look at (1952)[11]. oraz komedii romantycznej Uprzejmie informujemy, że nie są państwo małżeństwem (We're Not Married!, 1952) z Ginger Rogers i Marilyn Monroe. Najbardziej znanymi obrazami z jej udziałem są: dramat biograficzny Moulin Rouge (1952) w reżyserii Johna Hustona, melodramat muzyczny Lili (1953) i thriller Orsona Wellesa Dotyk zła (Touch of Evil, 1958), gdzie zagrała trzecioplanową rolę u boku Charltona Hestona i Marlene Dietrich. W 1958 roku w Los Angeles odebrała nagrodę specjalną Złotego Globu. W sumie wystąpiła w 64. filmach, w tym także w komedii Naga broń 2½: Kto obroni prezydenta? (The Naked Gun 2 1/2, 1991)[12].
Życie prywatne
edytujByła 9 razy zamężna.
- Po raz pierwszy wyszła za mąż w 1937 roku za tureckiego dyplomatę Burhana Belge (ur. 1899, zm. 1967). Cztery lata później (1941) była już rozwódką.
- Drugim mężem, w dniu 10 kwietnia 1942 roku, został dziedzic hotelowy Conrad Nicholson Hilton (ur. 1887, zm. 1979), z którym ma jedyną córkę Constance Francescę Hilton (ur. 10 marca 1947 w Nowym Jorku). To małżeństwo przetrwało pięć lat, do roku 1947.
- Następnie, 2 kwietnia 1949 roku poślubiła pochodzącego z Rosji aktora George’a Sandersa (ur. 1906, zm. 1972), z którym rozwiodła się 1 kwietnia 1954 roku.
- 9 listopada 1962 roku poślubiła konsultanta finansowego Herberta Hutnera; z którym rozwiodła się 3 marca 1966 roku.
- Joshua S. Cosden Jr. (od 9 marca 1966 do 18 października 1967).
- Twórca lalki Barbie – Jack Ryan (od 21 stycznia 1975 do roku 1976).
- Adwokat Michael O’Hara (1976-1982).
- Pochodzący z Meksyku aktor i producent filmowy Felipe de Alba (ur. 1924, zm. 2005). Małżeństwo trwało tylko jeden dzień, od 13 kwietnia 1983 do 14 kwietnia 1983.
- Jej ostatnim mężem był poślubiony 14 lipca 1986 roku niemiecki książę Frédéric von Anhalt (wł. Robert Lichtenberg, ur. 1943), syn policjanta i księżniczki Marie Auguste[3][13].
Zsa Zsa Gabor romansowała także m.in. z dominikańskim dyplomatą Porfirio Rubirosą (ur. 1909, zm. 1965), generałem Rafaelem „Ramfisem” Trujillo, synem dominikańskiego dyktatora, i przedsiębiorcą budowlanym Halem Haysem.
W listopadzie 2002 roku przeżyła wypadek samochodowy, przez który pozostała częściowo sparaliżowana i od tego czasu poruszała się na wózku inwalidzkim. W 2005 i 2007 roku przeszła dwa udary mózgu. W 2010 roku złamała biodro i przeszła pomyślnie operację wymiany stawu biodrowego.
W 2011 roku przeszła amputację prawej nogi, w obawie przed zakażeniem.
Zmarła 18 grudnia 2016 w Los Angeles na atak serca w wieku 99 lat[14].
Filmografia
edytuj- 1952
- Uprzejmie informujemy, że nie są państwo małżeństwem (We’re Not Married!) – Eve Melrose
- Moulin Rouge – Jane Avril
- Lovely to Look at – Zsa Zsa
- 1953
- Historia trzech miłości (Story of Three Loves, The) – Flirciarka
- Wróg publiczny numer 1 (L'Ennemi public no 1) – Lola la Blonde
- Lili – Rosalie
- 1954: Wielki cyrk (3 Ring Circus) – Saadia
- 1956: Death of a Scoundrel – Pani Ryan
- 1958
- Królowa kosmosu (Queen of Outer Space) – Talleah
- Dotyk zła (Touch of Evil) – właścicielka klubu
- Man Who Wouldn’t Talk, The – Eve Trent
- 1959: For the First Time – Gloria De Vadnuz
- 1960: Ninotchka
- 1962
- Lykke og krone – w roli samej siebie
- Koń, który mówi (Mister Ed) – Zsa Zsa
- Droga do Hongkongu (Road to Hong Kong, The) – Cameo appearance (sceny usunięte)
- 1963: Prawo Burke’a (Burke’s Law) – Anna, pokojówka
- 1964: Prawo Burke’a (Burke’s Law) – komisarz Ilona Buda
- 1966
- Picture Mommy Dead – Jessica Shelley
- Nowa Alicja w Krainie Czarów (Alice in Wonderland or What's a Nice Kid Like You Doing in a Place Like This?) – Królowa kier
- Drop Dead Darling – Gigi
- 1967: Bonanza (odcinek Maestro Hoss) – Madame Marova
- 1968: Batman – Minerva
- 1976: Won Ton Ton – pies, który ocalił Hollywood (Won Ton Ton, the Dog Who Saved Hollywood) – gwiazda na premierze
- 1979: Supertrain – Audrey
- 1980
- Statek miłości (The Love Boat) – Annette Marquez
- Men Who Rate a 10 – w roli samej siebie
- 1981: Fakty życia (The Facts of Life) – Countess Calvet
- 1982: Knots Landing – w roli samej siebie
- 1983: Matt Houston – Zizi
- 1984: Frankenstein’s Great Aunt Tillie – Clara
- 1985: Dziewczyny z Kalifornii (California Girls, TV) – w roli samej siebie
- 1987
- Koszmar z ulicy Wiązów III: Wojownicy snów (Nightmare On Elm Street: Dream Warriors, A) – w roli samej siebie
- Johann Strauss – Niekoronowany król (Johann Strauss – Der König ohne Krone) – Ciotka Amalie
- 1989: Hollywood on Horses – w roli samej siebie
- 1990: Miasto (City) – Babette Croquette
- 1991: Bajer z Bel-Air (The Fresh Prince of Bel-Air) – Sonya Lamor
- 1992: The Naked Truth – Stewardesa
- 1993: Bogate biedaki (The Beverly Hillbillies) – w roli samej siebie
- 1994
- Kobiety Hollywood (Hollywood Women) – w roli samej siebie
- That's Entertainment! III Behind the Screen – w roli samej siebie
- 1996: Grunt to rodzinka II (A Very Brady Sequel) – w roli samej siebie
Nagrody
edytuj- Złoty Glob 1952 Nagroda Specjalna
Przypisy
edytuj- ↑ Zsa Zsa Gabor. Listal. [dostęp 2015-04-05]. (ang.).
- ↑ Sári Gábor a kupléival hódít. Zaol.hu. [dostęp 2015-04-05]. (węg.).
- ↑ a b Who is Zsa Zsa Gábor (actress). Omnilexica. [dostęp 2015-04-05]. (ang.).
- ↑ Zsa-Zsa Gabor. AdoroCinema. [dostęp 2015-04-05]. (ang.).
- ↑ Zsa Zsa Gabor. TV.com. [dostęp 2015-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-10)]. (ang.).
- ↑ Zsa Zsa Gabor, one of the first celebutantes, is dead at 99. USA Today. [dostęp 2016-12-19]. (ang.).
- ↑ Zsa Zsa Gabor. Spokeo People Search. [dostęp 2015-04-05]. (ang.).
- ↑ Zsa Zsa Gabor News, Pictures, and Videos. TMZ.com. [dostęp 2015-04-05]. (ang.).
- ↑ Zsa Zsa Gabor – Biography – Actress. Biography.com. [dostęp 2015-04-05]. (ang.).
- ↑ Zsa Zsa Gabor. PeoplesChoice.com. [dostęp 2015-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-10)]. (ang.).
- ↑ Zsa Zsa Gabor. Encyclopaedia Britannica. [dostęp 2015-04-05]. (ang.).
- ↑ Zsa Zsa Gabor. The New York Times. [dostęp 2015-04-05]. (ang.).
- ↑ Zsa Zsa Gabor Biography (1917-). Film Reference. [dostęp 2015-04-05]. (ang.).
- ↑ Victor Morton (2016-12-18): Zsa Zsa Gabor dies at 99: report. The Washington Times. [dostęp 2016-12-19]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Zsa Zsa Gabor w bazie IMDb (ang.)
- Zsa Zsa Gabor w bazie Filmweb
- Zsa Zsa Gabor w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000000121452637
- VIAF: 100258285
- LCCN: n84216417
- GND: 140459472
- LIBRIS: zw9dhgnh4r7mkqn
- BnF: 13948652s
- SUDOC: 067117139
- SBN: RAVV392609
- NLA: 35108585
- NKC: xx0168497
- BNE: XX938649
- NTA: 240741552
- BIBSYS: 99068687
- PLWABN: 9810655834605606
- NUKAT: n2005145547
- J9U: 987007449344005171
- LNB: 000335338
- NSK: 000318265
- CONOR: 173631843
- NSZL: 183913