Zorkij (1904)

Okręt był jednym z 22 niszczycieli typu Bojkij(inne języki) zbudowanych w krajowych stoczniach, będących ulepszoną i powiększoną wersją zaprojektowanych w brytyjskiej stoczni Yarrow(inne języki) jednostek typu Sokoł^[1][2] . Zbudowany został w stoczni Nawal w Nikołajewie^[1][2] . Stępkę okrętu położono w styczniu 1904 roku, a zwodowany został w październiku 1904 roku^[2] [3].

„Zorkij” był niewielkim, czterokominowym niszczycielem, klasyfikowanym do 1907 roku jako torpedowiec^[1][2] . Długość całkowita wynosiła 64 metry, szerokość 6,4 metra i maksymalne zanurzenie 2,59 metra^[1][a]. Wyporność jednostki wynosiła 350 ton^[1][4][b]. Okręt napędzany był przez dwie pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 5700 KM, do której parę dostarczały cztery kotły Normand^[1][2] . Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26 węzłów^[1][2] . Okręt mógł zabrać zapas węgla o maksymalnej masie 80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący 1200 Mm przy prędkości 12 węzłów^[1][2] .

Uzbrojenie artyleryjskie okrętu stanowiły: umieszczone na nadbudówce dziobowej pojedyncze działo kalibru 75 mm Canet L/48 oraz pięć pojedynczych dział trzyfuntowych kalibru 47 mm Hotchkiss M1885 L/40^[1][2] . Jednostka wyposażona była w jedną dziobową stałą i dwie pojedyncze obracalne pokładowe wyrzutnie torped kalibru 381 mm, z łącznym zapasem sześciu torped^[1][2] . Ponadto okręt mógł zabrać na pokład 12–18 min^[1][2] .

Załoga okrętu liczyła 62–69 oficerów, podoficerów i marynarzy^[1][2] .

 

„Zorkij” został wcielony do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego w sierpniu 1905 roku^[1][2] . Jednostka weszła w skład Floty Czarnomorskiej^[5]. W 1912 roku dokonano modernizacji uzbrojenia jednostki: zdemontowano wszystkie wyrzutnie torped kalibru 381 mm i wszystkie działka kalibru 47 mm, instalując w zamian dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 450 mm oraz drugą armatę kalibru 75 mm Canet i sześć pojedynczych karabinów maszynowych kalibru 7,62 mm^[1][2] .

W trakcie I wojny światowej „Zorkij” wchodził w skład Floty Czarnomorskiej^[6]. W styczniu 1915 roku 5 dywizjon niszczycieli („Zorkij”, „Zawidnyj”, „Zawietnyj” i „Zwonkij”) przybył do Batumi w celu atakowania tureckiej żeglugi przybrzeżnej^[7]. 17 marca^?/30 marca 1915 roku krążownik „Pamiat’ Mierkurija”(inne języki) oraz niszczyciele „Zorkij”, „Zawietnyj” i „Zwonkij” ostrzelały rejon Kozlu(inne języki) w prowincji Zonguldak, powodując nieznaczne straty^[8].

18 kwietnia^?/1 maja 1918 roku „Zorkij” został zdobyty w Sewastopolu przez Niemców, którzy 24 kwietnia^?/7 maja wcielili go do służby pod oznaczeniem R 10^[2] [9]. W listopadzie 1918 roku okręt przejęli alianci, po czym we wrześniu 1919 roku wszedł w skład floty Białych^[9][10][c]. W listopadzie 1920 roku „Zorkij”, „Żarkij” i „Zwonkij” udały się do Bizerty, gdzie zostały internowane przez Francuzów 16 grudnia^?/29 grudnia 1920 roku^[1][2] . Jednostka została sprzedana i złomowana w 1924 roku^[9][11] .

• Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860–1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
• Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Ivan Gogin: BOYKIY torpedo boats (1902 – 1907). Navypedia. [dostęp 2023-05-30]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
• Piotr Olender: Wojna rosyjsko-japońska 1904–1905. Działania na morzu. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2021. ISBN 978-83-8178-686-7.
• The Naval Annual, 1906. J. Leyland, T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1906. (ang.).
• The Naval Annual, 1915. T.A. Brassey (red.). London: William Cloves and Sons, 1915. (ang.).
• ZORKIY (6103213). miramarshipindex.nz. [dostęp 2023-05-30]. (ang.).