[go: up one dir, main page]
More Web Proxy on the site http://driver.im/

Toksoplazmoza (łac. toxoplasmosis) – pasożytnicza choroba ludzi i zwierząt spowodowana zarażeniem pierwotniakiem Toxoplasma gondii.
Żywicielem ostatecznymkoty domowe i niektóre kotowate. Żywicielem pośrednim zaś wszystkie ssaki łącznie z człowiekiem oraz ptaki. Zakażenie toksoplazmozą to jedno z najczęstszych zakażeń pasożytniczych. Toksoplazmoza występuje praktycznie na całym świecie. Mimo wysokiego odsetka zakażonych, niewielka liczba osób choruje. Reszta to nosiciele.

Toksoplazmoza
toxoplasmosis
Ilustracja
Trofozoity T. gondii
Klasyfikacje
ICD-10

B58
Toksoplazmoza

Etiologia

edytuj
 
Cykl życiowy Toxoplasma gondii

Główną drogą zarażeń jest spożycie surowego lub niedogotowanego mięsa zawierającego cysty z bradyzoitami T. gondii.

Zarażenie jest również możliwe podczas zjadania pokarmu zanieczyszczonego kałem, moczem lub śliną zwierząt chorych na toksoplazmozę, w których to wydalinach i wydzielinach znajdują się trofozoity T. gondii. Możliwe jest również zarażenie drogą kropelkową oraz zarażenie śródmaciczne i poprzez transplantacje.

Koty jako żywiciel ostateczny wraz z kałem wydalają do środowiska oocysty, które są odporne na szkodliwe czynniki środowiska zewnętrznego. Oocysty mogą stanowić źródło inwazji dla człowieka, ptaków i innych zwierząt. Oocysta staje się zakaźna dopiero po wytworzeniu przetrwalników, a to ma miejsce najwcześniej po 24 h od wydalenia kału.

Objawy toksoplazmozy u zwierząt

edytuj
  • Świnie – przebieg toksoplazmozy jest z reguły bezobjawowy.
  • Szczury – u szczura zarażonego toksoplazmozą można zauważyć m.in. stępienie lub utratę wrodzonego strachu przed niebezpiecznymi dla niego drapieżnikami, np. kotem.

Objawy toksoplazmozy u ludzi

edytuj

Można wyróżnić kilka typów toksoplazmozy:

  • ze względu na sposób zarażenia – nabytą lub wrodzoną,
  • ze względu na występujące objawy – objawową lub utajoną.

Drogi zarażenia: toksoplazmoza nabyta – spożywanie surowego lub niedogotowanego mięsa, nieprzegotowanego mleka, niemytych owoców z ogrodu, po którym chodzą zarażone zwierzęta; toksoplazmoza wrodzona – przejście pasożyta na płód przez łożysko.

Świeże zarażenie u osoby z prawidłową odpornością jest zazwyczaj bezobjawowe.

Toksoplazmoza wrodzona

edytuj

W postaci wrodzonej objawy zależą od zaawansowania ciąży w chwili zakażenia matki. Wynika stąd ich zróżnicowanie. Charakterystyczna triada objawów tzw. triada Sabina-Pinkertona, do której należą małogłowie lub wodogłowie, zapalenie siatkówki oraz naczyniówki, a także zwapnienia śródmózgowe występuje w ok. 30% przypadków. Towarzyszy jej często znacznego stopnia opóźnienie rozwoju umysłowego. Innymi objawami wrodzonej toksoplazmozy są: hipotrofia, hepatomegalia, splenomegalia, małopłytkowość, powiększenie węzłów chłonnych, zapalenie mięśnia sercowego, małoocze lub agenezja gałki ocznej.

Diagnostyka i interpretacja wyników

edytuj

Istnieje kilka metod diagnostycznych opartych na ocenie odpowiedzi sero–immunologicznej. Obecnie powszechnie określa się miano przeciwciał przeciwtoksoplazmozowych klasy IgM i IgG w surowicy krwi.

  • słabo dodatni wynik badania – z dużym prawdopodobieństwem inwazja nastąpiła dawno temu; osoba nabyła odporność na toksoplazmozę i nie powinna się obawiać ponownego zarażenia (lub niebezpieczeństwa zarażenia płodu u kobiet),
  • wysoko dodatni wynik badania – prawdopodobnie pierwsze i niedawne zarażenie, należy koniecznie skonsultować się z lekarzem i w razie potrzeby podjąć leczenie pod jego kierunkiem,
  • ujemny wynik badania – osoba nie przebyła inwazji, zarażenie może nastąpić w każdej chwili; choroba może przejść bezobjawowo i pozostać nie wykryta. U kobiet w ciąży ryzyko ciężkich uszkodzeń płodu lub jego śmierci jest duże; niezbędna stała kontrola lekarza-ginekologa i badania kontrolne co sześć tygodni lub przynajmniej raz na trymestr.

Osoby z osłabioną odpornością

edytuj

Postać ostra lub reaktywacja zarażenia przewlekłego u ludzi z osłabionym układem odpornościowym (w przebiegu AIDS, poddawanych immunosupresji m.in. po przeszczepach) może stanowić zagrożenie dla życia. Istnieje skuteczne leczenie (sulfonamidy, antybiotyki) trwające kilka tygodni bądź lat.

Przebieg choroby

edytuj

U płodu dochodzi do nieuleczalnych wad (najczęściej ośrodkowego układu nerwowego), które z reguły prowadzą do śmierci. Zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych, wyróżnia się dwie postaci toksoplazmozy: ostrą i przewlekłą.

W ostrym przebiegu toksoplazmozy zapaleniu ulegają węzły chłonne – zwłaszcza szyjne. Pacjent skarży się także na silne bóle głowy i gorączkę. Pojawiają się objawy grypopodobne. W rzadkich przypadkach dochodzi do zapalenia mózgu i opon mózgowych.

Przewlekła postać toksoplazmozy jest bardzo rzadka. Objawia się ona nawracającą gorączką, bólami głowy, dolegliwościami stawowymi i niekiedy zapaleniem zaatakowanych narządów: węzłów chłonnych, wątroby, śledziony, serca, płuc, oczu i ośrodkowego układu nerwowego.

Źródła zarażenia

edytuj

Z obecnego stanu badań wynika, że główną (70%) przyczyną zachorowań na toksoplazmozę jest spożywanie surowego lub niedogotowanego mięsa. W badaniach trwających od 10 lat udało się wstępnie ustalić, że pierwotniak ginie po głębokim zamrożeniu, gotowaniu lub w temp. 60 stopni Celsjusza powyżej 20 minut. Głównym źródłem zarażenia kotów są pierwotniaki występujące w mięsie upolowanych gryzoni. Ograniczenie swobody kota poza domem zapobiega przenoszeniu się infekcji z innych zwierząt, co w efekcie chroni osoby mające na co dzień kontakt z kotem.

Leczenie

edytuj

Uszkodzenia narządowe noworodka są uwarunkowane wadami anatomicznymi, nie dają się więc wyleczyć. Osoby zarażone drogą pokarmową zazwyczaj podlegają kuracji antybiotykowej, niekiedy kilkakrotnie powtarzanej. W leczeniu toksoplazmozy stosuje się pirymetaminę i sulfadiazynę. U ciężarnych zastosowanie znajduje spiramycyna[1].

Klasyfikacja ICD10

edytuj
kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: B58 Toksoplazmoza
ICD-10: B58.0 Okulopatia toksoplazmozowa
ICD-10: B58.1 Toksoplazmozowe zapalenie wątroby (K77.0*)
ICD-10: B58.2 Toksoplazmozowe zapalenie opon mózgowych i mózgu (G05.2*)
ICD-10: B58.3 Toksoplazmoza płucna (J17.3*)
ICD-10: B58.8 Toksoplazmoza z zajęciem innych narządów
ICD-10: B58.9 Toksoplazmoza, nie określona

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. U.S. National Library of Medicine; National Institutes of Health; http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001360.htm

Bibliografia

edytuj