Teodor z Cyreny

Teodor(os) z Cyreny, gr. Θεόδωρος ὁ Κυρηναῖος (ur. 460 p.n.e., zm. 399 p.n.e.) – grecki matematyk, geometra i nauczyciel Teajtetosa z Aten, przyjaciel Sokratesa.

Do czasów współczesnych nie zachowały się żadne pisma Teodorosa z Cyreny^[1]. Cała wiedza o jego matematycznych osiągnięciach pochodzi z następującego fragmentu dialogu Platona Teajtet^[2]:

Teajtet: O kwadratach coś nam Teodor pisał i o tym, co miał trzy stopy kwadratowe, oraz o tym, co miał pięć stóp kwadratowych powierzchni, dowodził nam, że co do długości boku nie są współmierne z jednostopowym i tak po jednym każdy kwadrat brał pod uwagę aż do siedemnastostopowego; na tym się jakoś zatrzymał.

Platon, Parmenides. Teajtet, przeł. Władysław Witwicki.
Kęty: Wydawnictwo ANTYK, 2002, s. 99.

Z tekstu wynika, że Platon przypisywał Teodorowi z Cyreny podanie pierwszego dowodu na niewymierność pierwiastków kwadratowych z 3, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 15 i 17. Kwestia, w jaki sposób Teodoros dowodził niewymierności pierwiastków oraz dlaczego zatrzymał się na ${\sqrt {17}},$ była przedmiotem wielu spekulacji^[3].

Niekiedy przypisuje się Teodorosowi odkrycie metody wyznaczenia odcinka o długości proporcjonalnej do pierwiastka kwadratowego z dowolnej liczby. Dlatego konstrukcja geometryczna opracowana w XX wieku nazywana jest ślimakiem Teodorosa.

Od imienia Teodorosa liczba ${\sqrt {3}}$ nazywana jest niekiedy stałą Teodorosa^[4].

Przypisy

↑ Paul J. Nahin: An Imaginary Tale: the Story of [the Square Root of Minus One]. Princeton: Princeton University Press, 1998, s. 33. ISBN 978-0-691-02795-1.
↑ J.J. O’Connor i E.F. Robertson: Theodorus of Cyrene. MacTutor History of Mathematics. [dostęp 2017-07-24]. (ang.).
↑ Davis 1993 ↓, s. 7–8.
↑ Eric W.E.W. Weisstein Eric W.E.W., Theodorus’s Constant, [w:] MathWorld, Wolfram Research [dostęp 2017-07-27] (ang.).

Bibliografia

Philip J. Davis: Spirals. From Theodorus to Chaos. Wellesley: A.K. Peters, 1993. ISBN 1-56881-010-5.

Linki zewnętrzne

John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Teodor z Cyreny w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)

[Paul_J_Nahin1998-s33-1] Paul J. Nahin: An Imaginary Tale: the Story of [the Square Root of Minus One]. Princeton: Princeton University Press, 1998, s. 33. ISBN 978-0-691-02795-1.

[Theodorus_of_Cyrene-2] J.J. O’Connor i E.F. Robertson: Theodorus of Cyrene. MacTutor History of Mathematics. [dostęp 2017-07-24]. (ang.).

[CITEREFDavis19937–8-3] Davis 1993 ↓, s. 7–8.

[const-4] Eric W.E.W. Weisstein Eric W.E.W., Theodorus’s Constant, [w:] MathWorld, Wolfram Research [dostęp 2017-07-27] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]