Super-Kamiokande

Super-Kamiokande albo Super-K (ang. Super-Kamioka Neutrino Detection Experiment) – wodny detektor promieniowania Czerenkowa o masie 50 000 ton, znajdujący się w kopalni niedaleko miejscowości Kamioka w Japonii. Kontynuacja prowadzonego w latach 1983–1995 eksperymentu Kamiokande (ang. Kamioka Nucleon Decay Experiment) z mniejszym 300-tonowym detektorem^[1].

Początkowo służył do poszukiwań rozpadu protonu, a od 1986 roku do rejestracji neutrin słonecznych. Neutrina wykrywa się poprzez promieniowanie Czerenkowa emitowane przez cząstki wybite (lub powstałe) w oddziaływaniu z neutrinem.

Detektor Super-Kamiokande został oddany do użytku w 1996 roku. Po dwóch latach jego działania opublikowano wyniki badań na temat neutrin atmosferycznych powstających w ziemskiej atmosferze w oddziaływaniach z promieniowaniem kosmicznym. Stwierdzono zależność liczby neutrin mionowych od odległości, jaką przebyły (odległość można oszacować znając kierunek lotu neutrina), co jest dowodem na tzw. zjawisko oscylacji neutrin.

W latach 1999–2004 detektor był wykorzystany w eksperymencie K2K, w którym wiązka neutrin wysyłana była z laboratorium KEK. W 2010 roku wystartował eksperyment T2K, tym razem neutrina produkowane są w ośrodku J-PARC w Tōkai (prefektura Ibaraki).

Zespół Super-Kamiokande, który reprezentował profesor Uniwersytetu Tokijskiego, Yōji Totsuka (1942–2008), został laureatem Nagrody Asahi za 1998 rok^[2].