SZD-41 Jantar Standard
SZD-41 Jantar Standard – polski, jednomiejscowy, szybowiec wysokowyczynowy klasy standard, zaprojektowany w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Szybownictwa w Bielsku-Białej.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | |
| Typ | |
| Konstrukcja | |
| Załoga |
1 |
| Historia | |
| Data oblotu |
3 października 1973 |
| Liczba egz. |
159 |
| Dane techniczne | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
15 m |
| Wydłużenie |
21,1 |
| Długość |
7,11 m |
| Wysokość |
1,51 m |
| Powierzchnia nośna |
10,66 m² |
| Profil skrzydła |
NN-8 |
| Masa | |
| Własna |
244 kg |
| Użyteczna |
116 kg |
| Startowa |
360 kg (bez balastu) |
| Osiągi | |
| Prędkość dopuszczalna |
250 km/h |
| Prędkość min. opadania |
0,6 m/s przy 75 km/h |
| Doskonałość maks. |
38 przy 92 km/h (bez balastu) |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| Polska | |
Historia
edytujW trakcie eksploatacji SZD-37 Jantar i SZD-38 Jantar 1 zebrano wiele nowych doświadczeń, które doprowadziły do powstania kolejnej wersji szybowca z tej rodziny, oznaczonej SZD-41 Jantar Standard. Zespół konstrukcyjny pod kierownictwem inż. Władysława Okarmusa[1] przygotował projekt szybowca, który od poprzednich wersji różnił się zredukowaną masą własną o ok. 8 kg, zwiększoną pojemnością zbiorników balastowych do 100 litrów, wzmocnioną konstrukcją dźwigara głównego skrzydła, zmodyfikowanym podwoziem, usprawnionym systemem napełniania instalacji balastowej oraz zmianą oparcia plecowego pilota na bardziej funkcjonalne.
Prototyp, o znakach rejestracyjnych SP-2685 (nr. fabryczny X-110), został oblatany 3 października 1973 r. przez Adama Zientka na lotnisku w Bielsku.
W trakcie startów w międzynarodowych zawodach oceniono, że powstała konstrukcja doskonale wypada w porównaniu z zagranicznymi konstrukcjami. Szczególnie korzystnie wypadało porównanie podczas długich lotów po prostej bez krążenia. Na Jantarze Franciszek Kępka na Szybowcowych Mistrzostwach Świata w Waikerie w 1974 r. zajął 3 miejsce[2].
Szybowiec spełniał wymagania przepisów OSTIV dla klasy standard i wszedł do produkcji jako SZD-41A Jantar Standard. Pod koniec produkcji powstała również wersja SZD-41B z inną konstrukcją kadłuba, usterzenia i skrzydła[1]. Dwa Jantary tej wersji (o numerach fabrycznych X-125 i X-126) startowały w Szybowcowych Mistrzostwach Świata w 1976 r. w Räyskälä gdzie Henryk Poźniak zajął czwarte miejsce w klasie standard[3].
W latach 1973–1977 wyprodukowano 159 szybowców, z czego wyeksportowano 139 egzemplarzy.
Konstrukcja
edytujJednomiejscowy szybowiec w układzie średniopłata o konstrukcji laminatowej.
Kadłub całkowicie laminatowy (z szybowca SZD-38 Jantar 1), w części centralnej wlaminowana jest stalowa kratownica stanowiąca węzeł mocujący podwozie główne i łączący skrzydła z kadłubem. Wyposażony w zaczep do lotów na holu i startu za wyciągarką. Kabina zakryta z dwuczęściową limuzyną. Pedały i fotel pilota regulowane. Tablica przyrządów wyposażona w prędkościomierz, wysokościomierz, wariometr, zakrętomierz, busolę. Istnieje możliwość zabudowy sztucznego horyzontu, radiostacji i instalacji tlenowej[4]. Anteną radiostacji wlaminowana w statecznik pionowy.
Skrzydło dwudzielne, skorupowe, jednodźwigarowe o obrysie trapezowym z dwuobwodowym kesonem. Posiada wbudowane zbiorniki balastowe o pojemności 100 litrów umożliwiające zmianę obciążenia jednostkowego powierzchni nośnej o 9,4 kg/m. Dźwigar skrzynkowy, z pasami z włókna szklanego i przekładkowymi ściankami zamykającymi. Wyposażone w lotki i metalowe hamulce aerodynamiczne na górnej i dolnej powierzchni skrzydła.
Usterzenie w układzie T, ster wysokości dwuczęściowy, bez wyważenia masowego, z trymerem sprężynowym.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Andrzej Glass, Tomasz Murawski (praca zbiorowa), Polskie szybowce 1945–2011. Problemy rozwoju, Wydawnictwo SCG, Bielsko-Biała 2012, ISBN 978-83-932826-0-9, s. 145–146.
- ↑ 14 Szybowcowe Mistrzostwa Świata, Waikerie, Australia 1974. [dostęp 2018-06-11]. (pol.).
- ↑ 15 Szybowcowe Mistrzostwa Świata, Räyskälä, Finlandia 1976. [dostęp 2018-06-11]. (pol.).
- ↑ SZD-41 Jantar Std.. [dostęp 2018-06-10]. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- SZD-41 „Jantar Standard”, 1973 (pol.), dostęp 2018-06-11
- SZD-41 Jantar Std. (pol.), dostęp 2018-06-11
- Fotograficzny Rejestr Szybowców (pol.), dostęp 2018-06-11