Rewolucja lutowa (1848)

Jej bezpośrednią przyczyną były zarządzenia władz zabraniające publicznego bankietu na rzecz reformy prawa wyborczego, których skutkiem były manifestacje uliczne w Paryżu, rozpoczęte 22 lutego. Wojsko próbowało je stłumić, lecz spowodowało to ich nasilenie i zmusiło 24 lutego króla Ludwika Filipa do abdykacji. Po obaleniu monarchii powstał Rząd Tymczasowy, do którego weszli republikanie i socjaliści utopijni, deklarujący idee republiki socjalnej oraz swobody demokratyczne dla ludu. Rząd ten proklamował 25 lutego II Republikę Francuską. Zniesiono niewolnictwo w koloniach, zlikwidowano cenzurę oraz wprowadzono wolność prasy i stowarzyszeń. Sprawy robotników miała rozwiązać Komisja Luksemburska pod przewodnictwem Louisa Blanca^[1].

W przeprowadzonych pod koniec kwietnia wyborach do Zgromadzenia Narodowego, w których po raz pierwszy wprowadzono powszechne prawo głosu (tylko dla mężczyzn), wzięło udział 9 milionów Francuzów^[2].

Wybory wygrali monarchiści i burżuazja dzięki głosom chłopów. Zwycięscy republikanie wycofali się ze swych ustępstw wobec robotników, nakazując wysiedlenie z Paryża bezrobotnych.

Wkrótce z rządu usunięto reprezentantów robotników; kryzys gospodarczy oraz zwiększenie podatków spowodowały wrzenie, podtrzymując nastroje rewolucyjne i doprowadzając do manifestacji ludności w Paryżu (16 kwietnia) i na prowincji.

4 maja Zgromadzenie Narodowe ponownie proklamowało republikę, wybierając jako najwyższą władzę wykonawczą Komisję Wykonawczą. Na wieść o wybuchu powstania wielkopolskiego 15 maja odbyła się demonstracja na rzecz niepodległości Polski (tzw. dzień polski)^[3].

23 czerwca wybuchło w Paryżu trwające trzy dni powstanie robotnicze zwane dniami czerwcowymi, wywołane zniesieniem warsztatów narodowych, krwawo stłumione przez gen. L.E. Cavaignaca, któremu 28 czerwca Zgromadzenie Narodowe powierzyło władzę jako prezesowi rady ministrów^[1].

Klęska powstania położyła kres Wiosny Ludów we Francji. Wybrany prezydentem według zasad nowej grudniowej konstytucji Ludwik Napoleon Bonaparte dokonał zamachu stanu i w 1852 roku ogłosił się cesarzem, Napoleonem III^[1][4].

Rewolucja lutowa zapoczątkowała ruchy rewolucyjne w wielu krajach, w tym także na ziemiach polskich.