Punisher (film 2004)

• Thomas Jane jako Frank Castle / Punisher, agent FBI i były członek Delta Force US Army, który szuka zemsty za śmierć swojej rodziny jako Punisher^[1].
• John Travolta jako Howard Saint, skorumpowany biznesmen współpracujący z południowoamerykańskimi kartelami narkotykowymi; odpowiada za śmierć rodziny Castle’a^[1].
• Will Patton jako Quentin Glass, prawa ręka Sainta^[1].
• Roy Scheider jako Frank Castle Sr., zamordowany ojciec Castle’a^[1].
• Laura Harring jako Livia Saint, żona Sainta^[1].
• Ben Foster jako Spacker Dave, przyjaciel i sąsiad Castle’a^[1].
• Rebecca Romijn-Stamos jako Joan, przyjaciółka i sąsiadka Castle’a^[1].

W filmie ponadto wystąpili: Samantha Mathis i Marcus Johns jako Maria Castle i Will Castle, zamordowani żona i syn Castle’a; James Carpinello jako Bobby Saint i John Saint, synowie Sainta; Russell Andrews jako James Weeks, agent FBI współpracujący z Castlem; Omar Avila i Eduardo Yáñez jako Joe Toro i Mike Toro, bracia pracujący dla Sainta; Mark Collie jako Harry Heck i Kevin Nash jako Rosjanin, zabójcy wynajęci przez Sainta do zabicia Castle’a; Eddie Jemison jako Micky Duka, podwładny Sainta, który zostaje sojusznikiem Castle’a; John Pinette jako Bumpo, przyjaciel i sąsiad Castle’a^[1]; Tom Nowicki jako Lincoln, pracownik Sainta oraz Marco St. John jako Morris, szef FBI^[2].

 

Thomas Jane
(Frank Castle / Punisher)

 

John Travolta
(Howard Saint)

 

Will Patton
(Quentin Glass)

 

Roy Scheider
(Frank Castle Sr.)

 

Laura Harring
(Livia Saint)

 

Ben Foster
(Spacker Dave)

 

Rebecca Romijn-Stamos
(Joan)

W 1997 roku Marvel Studios rozpoczęło prace nad nowym filmem o Punisherze^[3]. W 2000 roku studio podpisało umowę z Artisan Entertainment dotyczącą adaptacji filmowych i serialowych piętnastu postaci z komiksów Marvel Comics, w tym Punishera^[4]. Gale Anne Hurd i Avi Arad zostali producentami filmu^[1]. W 2002 roku Jonathan Hensleigh został zatrudniony na stanowisku reżysera oraz do napisania scenariusza. Punisher stał się jego debiutem reżyserskim^[4].

Scenariusz filmu został oparty głównie na dwóch komiksach o tej postaci: Welcome Back, Frank i The Punisher: Year One. Hensleigh wyjawił jednak, że musiał usunąć ze scenariusza większość historii inspirowanej Welcome Back, Frank, ze względu na czas trwania filmu^[5]. Współautorem scenariusza był Michael France, który został zatrudniony przez studio jesienią 2000 roku^[6].

Hensleigh otrzymał od studia budżet w granicach 33 milionów dolarów^[7], poniżej oczekiwanej kwoty i standardowego budżetu dla filmu akcji w tym czasie^[8]. Był on zmuszony wielokrotnie przerabiać scenariusz, aby zmieścić się w wyznaczonym budżecie. Usunięto między innymi scenę otwierającą film, która miałaby mieć miejsce w Kuwejcie^[8]. Aby obniżyć koszty produkcji France zaproponował, aby akcja filmu rozgrywała się na Florydzie^[6]. Hensleigh określił film jako hołd dla filmu Mad Max i tragedii Otello Williama Shakespeare’a^[9].

W trakcie realizacji zdjęć Lions Gate Films przejęło Artisan Entertainment stając się nowym dystrybutorem filmu^[8].

W kwietniu 2003 roku ujawniono, że Thomas Jane zagra tytułowego bohatera^[10]. Avi Arad proponował Jane’owi kilka innych ról w filmach studia, które Jane odrzucał, ponieważ nie widział siebie w roli superbohatera^[11][12]. Przyjął on propozycję dopiero po zapoznaniu się z komiksami o Punisherze. Jane trenował do roli przez sześć miesięcy z United States Navy SEALs^[13][14].

W maju 2003 roku poinformowano, że w filmie zagra John Travolta jako Howard Saint^[15]. W czerwcu ujawniono, że w filmie wystąpią: Rebecca Romijn-Stamos jako Joan i Laura Harring jako Livia Saint^[16]. W lipcu do obsady dołączyli: Ben Foster jako Spacker Dave, Will Patton jako Quentin Glass i Samantha Mathis jako Maria Castle oraz James Carpinello, Mark Collie, John Pinette, Eddie Jemison i Russell Andrews^[17].

Zdjęcia do filmu rozpoczęły się 2 sierpnia 2003 roku w Tampa na Florydzie^[18]. Zdjęcia zrealizowano między innymi w porcie w Tampa, Ybor City, DeSoto State Park, Honeymoon Island State Park i na Uniwersytecie Południowej Florydy^[19]. Odpowiadał za nie Conrad W. Hall^[19][1]. Prace na planie zakończyły się 14 października, po 52 dniach zdjęć^[20]. Scenografią zajął się Michael Hanan, a kostiumy zaprojektowała Lisa Tomczeszyn^[19][1].

Montażem filmu zajęli się Steven Kemper i Jeff Gullo^[1]. Efekty specjalne przygotowały studia Fantasy II Film Effects^[21] i Howard Anderson Company^[22].

Carlo Siliotto został zatrudniony do skomponowania muzyki do filmu^[23]. 23 marca 2004 roku pojawił się The Punisher: The Album wydany przez Wind-up Records^[24][25]. Natomiast album z muzyką Siliotto, The Punisher: Original Score from the Motion Picture, został wydany 15 czerwca tego samego roku przez La-La Land Records^[23].

Światowa premiera filmu Punisher miała miejsce 12 kwietnia 2004 roku w Los Angeles, podczas której pojawili się obsada i twórcy filmu oraz zaproszeni goście^[26]. Film zadebiutował dla szerszej publiczności w Stanach Zjednoczonych 16 kwietnia. W Polsce pojawił się 18 czerwca tego samego roku^[7].

Punisher, przy budżecie szacowanym na 33 miliony dolarów, zarobił prawie 55 milionów, z czego w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie prawie 34 miliony^[7].

Film spotkał się z negatywnymi opiniami krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 29% z 172 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 4,6/10^[27]. Na portalu Metacritic średnia ważona ocen z 36 recenzji wyniosła 33 punkty na 100^[28]. Natomiast według serwisu CinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę B+ w skali od F do A+^[29].

Joe Leydon z „Variety” określił film jako „przygnębiająco zepsuty, a czasem śmiesznie głupi”. Pochwalił Jane’a za jego „odpowiednie fizyczne przygotowanie i powagę”, natomiast skrytykował Travoltę stwierdzając, że „nie robił nic, by tchnąć coś nowego do mdłego pierwowzoru”^[1]. Michael O’Sullivan z „The Washington Post” ocenił, że „przyjemność z jaką czerpiemy z jego [Punishera] niezdolności do oparcia się jego najgorszym instynktom, jest jak kęs pysznej ciemnej czekolady: prawdopodobnie dla nas zły, zdecydowanie gorzki, ale wciąż słodki i pobudzający”^[30]. Carla Meyer z „San Francisco Chronicle” napisała, że Punisher to „zabawna, choć głupia filmowa adaptacja komiksu Marvela”^[31]. Roger Ebert z „Chicago Sun-Times” stwierdził, że „Punisher jest tak ponury i smutny, że zastanawiasz się, czy nawet jego bohater czerpie satysfakcję ze swoich osiągnięć”^[32]. Robert K. Elder z „Chicago Tribune” napisał, że „studium przypadku jak schrzanić prostą, mocną historię zemsty, reżyser Jonathan Hensleigh karze widzów nieznośnie powolnym filmem akcji, który wymaga umieszczenia słowa akcja w cudzysłowie”^[33]. Jeff Otto z IGN ocenił, że „Punisher to wstyd, przykład dobrej historii obróconej w gówno”^[34]. Keith Phipps z AV Club stwierdził, że „scenariusz zemsty tak prosty, że mógłby powstać na placu zabaw”^[35].

W lutym 2004 roku ujawniono, że Lions Gate Entertainment planuje sequel zatytułowany The Punisher 2^[38]. W maju 2007 roku Thomas Jane zrezygnował z roli w filmie z powodu różnic twórczych^[39]. Miesiąc później John Dahl, który prowadził negocjacje dotyczące objęcia stanowiska reżysera, wycofał się z powodu jakości scenariusza i ograniczonego budżetu^[40].

W tym samym miesiącu Lexi Alexander została zatrudniona na stanowisko reżysera^[41], a w lipcu poinformowano, że Ray Stevenson zastąpi Jane’a w tytułowej roli^[42]. W sierpniu ujawniono, że film będzie nosić tytuł Punisher: Strefa wojny (oryg. Punisher: War Zone)^[43]. W grudniu Alexander poinformowała, że film będzie rebootem^[44]. Strefa wojny, ze scenariuszem Nicka Santora, Matta Hollowaya i Arta Marcuma, zadebiutowała w 2008 roku^[45].

W maju 2013 roku prawa do postaci powróciły do Marvel Studios^[46]. W czerwcu 2015 roku Jon Bernthal został obsadzony w roli Franka Castle’a / Punishera w drugim sezonie serialu Daredevil^[47]. W styczniu 2016 roku pojawiły się informacje o planach produkcji spin-offu zatytułowanego Punisher^[48]. W kwietniu 2016 roku Netflix poinformował, że zamówiony został pierwszy sezon serialu z Bernthalem w tytułowej roli, a showrunnerem został Steve Lightfoot^[49]. Punisher zadebiutował w listopadzie 2017 roku^[50], a w grudniu zamówiono drugi sezon^[51], który pojawił się w styczniu 2019 roku^[52]. W lutym Netflix zakończył serial po dwóch sezonach^[53].

• Punisher w bazie Filmweb
• Punisher w bazie IMDb (ang.)