Prenzlau

W średniowieczu nazwa miasta zapisywana była w rozmaitych formach, po raz pierwszy w 1187 w formie przymiotnikowej w wyrażeniu Stephanus Prinzlaviensis, w późniejszych wiekach jako Premizlawe (1237), Primizslaw (1299), Prentslaw (1316), Prempßlaw (1426), Prentzlow (1484). Nazwa ma źródłosłów słowiański, odosobowy, od imienia Przemysław^[2]. W języku polskim rekonstruowana jest jako Przęsław^[3] lub Przęcław^[4], ew. Przemysław^[5].

 

W 1234 książę szczeciński Barnim I nadał Prenzlau prawa miejskie^[6]. W 1250 miasto zostało przekazane Marchii Brandenburskiej na mocy traktatu w Landin. W 1275 do Prenzlau przybyli pierwsi dominikanie^[7]. W 1320 miasto odzyskał książę szczeciński Otton I. W 1426 na skutek porażki księstwa pomorskiego w wojnie wkrzańskiej Prenzlau przeszło we władanie Brandenburgii. 26 czerwca 1479 podpisany tu został traktat pokojowy pomiędzy Księstwem Pomorskim a Brandenburgią. Miasto znacząco ucierpiało w czasie wojny trzydziestoletniej. W drugiej połowie XVII w. w Prenzlau zaczęli się osiedlać francuscy hugenoci. W 1701 miasto znalazło się w granicach Królestwa Prus. W 1724 został zbudowany nowy ratusz miejski. 28 sierpnia 1806 Francuzi pod wodzą marszałka Joachima Murata zwyciężyli pod Prenzlau armię pruską i okupowali miasto do 1812 nakładając na nie jednocześnie wysoką kontrybucję^[8].

W czasach nazistowskich synagoga dużej gminy żydowskiej, zbudowana w 1832, została zbezczeszczona i zniszczona podczas pogromu listopadowego w 1938, podobnie jak dwa cmentarze żydowskie przy wieży ciśnień w dzisiejszym parku miejskim, których rozbite nagrobki posłużyły jako bruk do utwardzenia nawierzchni ulic. Nowy Cmentarz Żydowski przy Puschkinstrasse 60 został odrestaurowany po 1945. Podczas II wojny światowej w Prenzlau zginęło około 600 osób. Pod koniec kwietnia 1945 około 85 procent centrum Prenzlau zostało zniszczone przez Armię Czerwoną^[9].

Odbudowę zniszczonego centrum miasta rozpoczęto w 1952. W związku z niedoborem mieszkań i małą siłą gospodarczą w latach powojennych budowano głównie budynki prefabrykowane, które cieszyły się dużym zainteresowaniem ludności, w których nadal mieszka wiele ludzi^[8].

Początkowo w centrum gospodarki znajdował się przemysł rolniczy. Ważnymi pracodawcami były takie firmy jak cukrownia, gospodarstwo mleczarskie, młyn zbożowy i browar. Kiedy w 1972 założono Armaturenwerk Prenzlau (AWP), utworzono ponad 1000 nowych miejsc pracy, a firma stała się największym pracodawcą w mieście^[10].

Po 1990 zjednoczenie Niemiec doprowadziło do rozległych wstrząsów we wszystkich obszarach. Pejzaż miasta zmienił się poprzez renowację licznych budynków i ciągów komunikacyjnych; niektórym ulicom nadano nowe nazwy. Dawne koszary z epoki cesarstwa i narodowosocjalistycznego zaadaptowano na budynki administracyjne lub szkolne. Wiele firm musiało zostać zamkniętych, inne znacznie ograniczyły zatrudnienie^[8].

W czasie II wojny światowej znajdował się tu obóz jeniecki Oflag II A^[11].

• Kościół Najświętszej Maryi Panny – gotycki kościół, zbudowany w XIII i XIV w., zniszczony w trakcie II wojny światowej, odbudowany w latach 1970–1995, współcześnie luterański
• Kościół Trójcy Świętej – dawny kościół franciszkański z XIII w., współcześnie luterański
• Kaplica św. Ducha – kaplica przyszpitalna z XIII w., od 1899 pełniła funkcję muzeum, zniszczona w trakcie II wojny światowej, obecnie w ruinie
• Kościół św. Mikołaja – gotycki kościół, zbudowany w XIII i XIV w.
• Mury miejskie
  • Wieża Środkowa
  • Brama Świecka
• Wieża ciśnień

W mieście rozwinął się przemysł metalowy, spożywczy, drzewny oraz elektroniczny^[1].

Miejscowości partnerskie:

•   Świdwin, Polska
•   Uster, Szwajcaria

•  
  Kościół NMP
•  
  Wieża Środkowa
•  
  Kaplica Św. Ducha
•  
  Kościół św. Mikołaja
•  
  Kościół Trójcy Świętej
•  
  Mury miejskie
•  
  Brama Świecka
•  
  Klasztor Dominikanów
•  
  Siedziba władz powiatowych
•  
  Dworzec kolejowy

• Prenzlauer Berg