Podryjowate
Podryjowate[1][2], podryjkowate[3] (Attelabidae) – rodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych i nadrodziny ryjkowców.
| Attelabidae | |
| Billberg, 1820 | |
 Apoderus longicollis | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| (bez rangi) | Phytophaga |
| Nadrodzina | |
| Rodzina |
podryjowate |
Systematyka
edytujGłówne rozbieżności w systematyce tej rodziny dotyczą włączania do niej lub nie tutkarzowatych (Rhynchitidae). W systematyce chrząszczy opublikowanej przez J.F. Lawrence’a i A.F. Newtona w 1995 roku[4] oraz tej opublikowanej przez P. Boucharda i innych w 2011 roku Rhynchitinae są włączane w randze podrodziny do podryjowatych[5]. W takim układzie polska nazwa zwyczajowa tutkarzowate może być potraktowana jako synonim podryjowatych[2]. W systemie Boucharda podryjowate dzielą się na 5 podrodzin: Attelabinae, Apoderinae, Rhynchitinae, Isotheinae i Pterocolinae[5].
Wielu autorów uznaje jednak podryjowate i tutkarzowate za osobne rodziny, np. E.C. Zimmerman (1994)[6], Wanat i Mokrzycki (2005)[7], E. Colonnelli (2003)[8] czy A.A. Legałow (2010)[9]. Takie podejście stosują w 2016 roku również strony Fauna Europaea[10], Wykaz chrząszczy Polski On-Line[1] i Biodiversity Map[3]. W systemie Legałowa do tutkarzowatych włączone są także w randze podrodzin Pterocolinae i Isotheinae[11], a do Attelabidae należą 3 podrodziny: Attelabinae, Apoderinae i Archolabinae[12].
Opis
edytujOpis podany został ujęciu zawężającym podryjowate do Attelabinae i Apoderinae. Ciało przeciętnie bardziej krępe niż u tutkarzowatych, u gatunków polskich z wierzchu pozbawione włosków. Za oczami głowa u Attelabinae równoległoboczna i krótsza od ryjka, u Apoderinae zaś za oczami znacznie dłuższa niż ryjek. Czułki bez kolankowatego zgięcia. Żuwaczki na brzegu zewnętrznym zaokrąglone, na wewnętrznym ostre, zachodzące na siebie. Golenie przedniej pary odnóży z wyraźnymi ząbkami na krawędzi wewnętrznej. Wierzchołki goleni z 1-2 zagiętymi, dużymi kolcami. Stopy o pazurkach u nasady zrośniętych i pozbawionych ząbków[13].
Biologia i występowanie
edytujSamice składają jaja do tutek utworzonych ze zwiniętych liści. Larwy żerują na więdnącej tkance roślinnej. Przepoczwarczają się w glebie lub na jej powierzchni[13].
W Polsce występują tylko 3 gatunki: oszynda leszczynowiec (Apoderus coryli), Compsapoderus erythropterus i podryj dębowiec (Attelabus nitens)[3][13].
Przypisy
edytuj- ↑ a b J.Kurzawa, M.Przewoźny: Wykaz chrząszczy Polski On-Line. entomo.pl, 2005-2016. [dostęp 2016-02-23].
- ↑ a b Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000.
- ↑ a b c rodzina: Attelabidae Billberg, 1820 – podryjkowate. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2016-02-23].
- ↑ J. F. Lawrence, A. F. Newton Jr.: Families and subfamilies of Coleoptera (with selected genera, notes, references and data on family-group names). W: Biology, phylogeny and classification of Coleoptera: Papers celebrating the 80th birthday of Roy A Crowson. Vol II. J. Pakaluk, S. A. Ślipiński (red.). Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 1995, s. 779–1006.
- ↑ a b Patrice Bouchard i inni, Family-group names in Coleoptera (Insecta), „ZooKeys”, 88, 2011, s. 1–972, DOI: 10.3897/zookeys.88.807.
- ↑ Elwood C. Zimmerman: Australian Weevils (Coleoptera: Curculionoidea). Volume I. Orthoceri. Anthribidae to Attelabidae. The Primitive Weevils. CSIRO Australia, 1994.
- ↑ Marek Wanat, Tomasz Mokrzycki. A new checklist of the weevils of Poland (Coleoptera: Curculionoidea). „Genus”. 16 (1), s. 69–117, 2005.
- ↑ E. Colonnelli. A revised checklist of Italian Curculionoidea (Coleoptera). „Zootaxa”. 337, s. 1–142, 2003.
- ↑ Andrei A. Legalov. A review of the genus Teretriorhynchites (Coleoptera, Attelabidae) from the Russian fauna. „Entomological Review”. 90 (1), s. 59–70, 2010. DOI: 10.1134/S0013873810010057.
- ↑ Curculionidea. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2016-02-22].
- ↑ Andrei A. Legalov: System of the leaf-rolling weevils of family Attelabidae of world. [dostęp 2016-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-08)].
- ↑ Andrei A. Legalov: Надвидовая система жуков-трубковертов мировой фауны. [dostęp 2016-02-23].
- ↑ a b c Zdzisław Cmoluch: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 96-97 Rhinomaceridae, Attelabidae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1979.