Podoliniec

Podoliniec pierwotnie należał do Polski i znajdował się w granicach ziemi sądeckiej, później (na kilkadziesiąt lat, do roku 1412) włączony został do Węgier. Pierwsza pisemna wzmianka o Podolińcu pochodzi z roku 1235, zawiera ją skarga biskupa krakowskiego na duchownych węgierskich, którzy bezprawnie zaczęli pobierać dziesięcinę z miejscowego kościoła, który wraz z okolicą znajdował się wówczas jeszcze w granicach diecezji krakowskiej. W 1244 książę krakowsko-sandomierski Bolesław Wstydliwy udzielił prawo lokacji Podolińca krakowskiemu rycerzowi Henrykowi. W 1292 miejscowość otrzymała prawa miejskie. Podoliniec uzyskał prawo składu w 1292 roku^[5].

Później, w połowie XIV wieku miejscowość dostała się we władanie Węgier. W 1412 roku Zygmunt Luksemburski nadał jej prawa wolnego miasta królewskiego. W tym samym roku Podoliniec wraz sąsiednimi miastami Lubowlą i Gniazdami oraz 13 innymi miastami spiskimi wszedł w skład tzw. zastawu spiskiego przekazanego Polsce. Do 1769 r. znajdował się w granicach Polski, później został zajęty przez Austriaków i włączony do Węgier.

Znajdowało się tu słynne kolegium pijarskie przy klasztorze pijarów ufundowanym przez starostę spiskiego i wojewodę krakowskiego Stanisława Lubomirskiego. Jednym z najbardziej znanych wychowanków był Stanisław Konarski, który w 1715 wstąpił do zakonu pijarów i rozpoczął nowicjat w Podolińcu, gdzie zajmował się naukami humanistycznymi, był nauczycielem składni i poezji.

Rozwój gospodarczy w XIX wieku w małym stopniu dotarł do Podolińca. W 1893 r. poprowadzono przez miasto linię kolejową z Popradu do Pławca, powstało też kilka, ale niewielkich zakładów przemysłowych. Po upadku Austro-Węgier, w 1918 r. miasto z okolicą zostały zajęte przez wojsko polskie, powstały tu nawet przejściowo placówki władzy polskiej. Później, ze względu na zapowiadany plebiscyt, strona polska wycofała się z tego terenu. Ostatecznie do plebiscytu nie doszło i w 1920 r. Podoliniec znalazł się oficjalnie w granicach Czechosłowacji.

W XIX w. Podoliniec był zamieszkany przez wielokulturową społeczność – wśród mieszczaństwa liczni byli zwłaszcza Niemcy, co związane było z falą osadnictwa niemieckiego w końcu XVIII w. W 1921 stanowili oni ponad połowę mieszkańców, a aż do końca II wojny światowej ich liczba oscylowała od 26% do 31% ogólnej ilości mieszkańców miasta^[7]. Urzędnicy oraz arystokracja, jak wszędzie na Spiszu, przeważnie byli Węgrami. Po II wojnie światowej Niemców spiskich wysiedlono, natomiast nieliczni Węgrzy wyjechali do kraju.

Na koniec 2015 miasto liczyło 3178 mieszkańców w tym 1588 kobiet i 1590 mężczyzn. 94,7% mieszkańców stanowili Słowacy, potem 4% Romowie i dalej Czesi, Polacy, Ukraińcy^[8].

• Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z końca XIII wieku^[9];
• Renesansowa dzwonnica z 1659 z dzwonem z 1392^[9];
• Dawny klasztor pijarów z połowy XVII wieku^[9];
• Kościół klasztorny pw. św. Stanisława Biskupa;
• Kaplica św. Anny na cmentarzu;
• Fragmenty murów obronnych z XIII wieku rozbudowane w XVI wieku^[9];
• Ratusz.

•  
  Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
•  
  Dzwonnica
•  
  Kościół i klasztor pijarów
•  
  Fragment murów obronnych
•  
  Urząd miasta
•  
  Dawna zabudowa

•   gmina Rytro^[10]

• Herb Podolińca

• Jan Skłodowski: Podoliniec - "spiski Oksford" [w:] „ Pamiętnik Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego” t. 25, 2017, s. 133-164 [1]

• Ondrej Pöss, Dejiny a kultura karpatskych Nemcov, Bratislava – Pressburg 2005, ISBN 80-89079-16-4
• K dejinám Podolinca a novovekeho Spisa, Stará Ľubovňa 2005, ISBN 80-969234-3-9

• Podoliniec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 461 .