Piroluzyt

Piroluzyt
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	tlenek manganu(IV) (MnO2)
Twardość w skali Mohsa	1–2 (skupienia ziemiste); 6–7 (kryształy)
Przełam	nierówny
Łupliwość	doskonała
Układ krystalograficzny	tetragonalny
Gęstość	4,5–7,91 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	srebrzystoszary do szaroczarnego
Rysa	czarna
Połysk	metaliczny do matowego
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł od 2011-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Piroluzyt – minerał z gromady tlenków. Należy do minerałów pospolitych i często spotykanych.

Nazwa pochodzi od gr. pyr = ogień i liosis = rozproszenie, rozkład (oysis = myć).

Charakterystyka

Właściwości

Tworzy kryształy słupkowe, pręcikowe (polianit) lub igiełkowe. Występuje w skupieniach ziemistych, proszkowych, piankowych (wad), nerkowych, groniastych, włóknistych. Niekiedy tworzy kolomorficzne masy. Tworzy pseudomorfozy po innych minerałach np. po kalcycie. Jest kruchy, nieprzezroczysty. Odmiany ziemiste są bardzo miękkie i tłuste w dotyku oraz brudzą ręce.

Występowanie

Stanowi składnik utworów hydrotermalnych oraz osadowych. Wytrąca się jako osad chemiczny w bagnach, jeziorach, lagunach, i innych zbiornikach wodnych. Tworzy się także wtórnie w strefie utleniania minerałów zawierających mangan. Współwystępuje z manganitem, psylomelanem, limonitem, (goethytem i lepidokrokitem), braunitem. Główny składnik rudy manganu - braunsztynu.

Miejsca występowania:

Na świecie: Gruzja – Cziatura, Kaukaz, Ukraina – Nikipol, Nizina Czarnomorska, Indie – Dekan, Brazylia – Minas Gerais, RPA, Niemcy.

Polska: Dolny Śląsk, w Górach i na Pogórzu Kaczawskim, w Górach Sowich i Górny Śląsk, w Tarnowskich Górach i w Bytomiu (Dąbrowa Miejska).

Zastosowanie

wykorzystywany bezpośrednio do produkcji suchych ogniw Leclanchégo cynkowo-grafitowych (zużycie tego minerału do tego celu w szczytowym w okresie (1976) wynosiło w skali globu pół miliona ton),
bardzo ważna ruda manganu (zawiera 63,19% Mn), do pozyskiwania metalicznego manganu,
składnik uszlachetniający stal,
składnik utwardzający stopy glinu i magnezu,
służy do otrzymywania chloru,
jest poszukiwany przez kolekcjonerów – najpiękniejsze kryształy przekraczające 10 cm długości pochodzą z Niemiec i USA.

Linki zewnętrzne

piroluzyt na stronie Webmineral.com (ang.)
piroluzyt na stronie Mindat.org (ang.)