Pardubice

Pardubice leżą nad drugą pod względem wielkości rzeką Czech, Łabą, do której wpada inna rzeka w mieście - Chrudimka. Położenie Pardubic określają współrzędne 15° długości geograficznej wschodniej i 50° szerokości geograficznej północnej. Miasto znajduje się 100 km na wschód od stolicy Pragi, 150 km w kierunku północno-zachodnim od Brna. Pardubice położone są na obszarze Niziny Połabskiej o średniej wysokości 225 m n.p.m. Powierzchnia miasta obejmuje 78 km². Powierzchnia składa się przeważnie z nizin i nie ma wzgórz. Wyjątkiem jest Kunětická Góra.

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1295^[3]. O Pardubicach jako mieście po raz pierwszy wspomina się w 1340^[2]. Okres rozwoju miasta przypada na czasy, gdy właścicielem miasta był Wilhelm II z Pernštejnu oraz jego synowie (1491–1560). Potem, zaniedbane przez Habsburgów i zniszczone w czasie wojny trzydziestoletniej, straciło na znaczeniu. Do dawnej świetności Pardubice powróciły w XIX w., kiedy stały się węzłem kolejowym oraz wielkim ośrodkiem przemysłowym. W 1949 zostały siedzibą kraju pardubickiego. W roku 1845 do Pardubic przybył pierwszy pociąg parowy. Miasto zostało połączone z innymi liniami kolejowymi i dzięki temu doszło do wielkiego rozkwitu. W mieście powstawały również przedsiębiorstwa przemysłowe, zwłaszcza gorzelnia, fabryki: Francuskich Kamieni Młyńskich^[4] Juliusa Hübnera & K. Opitza założona w 1866^[5][6], maszyn młyńskich Józef Prokop i Synowie oraz Fabryka Fanta. W roku 1874 odbył się pierwszy wyścig Wielka Pardubicka, wyścig z przeszkodami, który jest obecnie znany na całym świecie^[7]. 13 maja 1911 w historii zapisał się inżynier Jan Kašpar, który dokonał pierwszego długodystansowego lotu do Pragi. Po pierwszej wojnie światowej w Pardubicach kontynuowano rozbudowę przemysłu. Jednak podczas II wojny światowej miasto zostało znacznie zniszczone przez nalot bombowców alianckich. Po roku 1989 miasto dalej rozwijało się i kwitło. Odbudowano zamek i jego okolicę, a także osiedla. Pardubice nawiązały współpracę z miastami zagranicznymi.

Według danych z 1 stycznia 2008 liczba ludności miasta wynosiła 89 245 osób, natomiast powierzchnia – 77,71 km².

 

Dominantą panoramy Pardubicach jest Zielona Brama, do której przylegają pozostałości fortyfikacji miejskich. W pobliżu znajduje się również renesansowy zamek, który - pieczołowicie odnowiony - jest obecnie siedzibą Muzeum Wschodnioczeskiego. W mieście znajduje się też wiele innych zabytkowych budowli, takich jak neorenesansowy ratusz, Willa Kamienna (Kamenná vila), Krematorium, Dom u Białego Konika (Dům U Bílého koníčka), Dom Wernera, Dom u Jonasza (Dům U Jonáše) i inne. Interesujące są również kościoły, takie jak Kościół Zwiastowania NMP, św. Jana Chrzciciela, kościół św. Bartłomieja i inne. Charakterystycznym elementem Rynku (Pernštýnské náměstí) jest kolumna maryjna z końca XVII w.

Centrum zostało w 1964 wpisane na listę Miejskich Rezerwatów Zabytkowych.

Pardubice znane są z wyrobu pierników, które piecze się tu co najmniej od XVI wieku^[8]. W pobliżu, we wsi Ráby, w zbudowanym w 1882 dawnym pałacyku myśliwskim „Piernikowa chatka” (cz. Perníková chaloupka) mieści się muzeum pierników i bajek (cz. Muzeum perníku)^[9][8].

 

Pardubice pełnią funkcję jednego z dwóch głównych, obok Hradca Králové, ośrodków administracyjnych, przemysłowych, handlowo-usługowych i kulturalnych regionu wschodnioczeskiego.

Pardubice nazywane są miastem przemysłu. W mieście funkcjonuje głównie przemysł chemiczny, elektromaszynowy i elektrotechniczny. Przykładem przemysłu chemicznego to głównie firma Paramo oraz Explosia-Silesia, która powstała w Pardubicach-Semtin jako fabryka akcyjna produkująca materiały wybuchowe. Szczególnie w latach 60. minionego stulecia sektor ten, razem z fabryką Synthesia, przeszedł duży rozwój. Synthesia, a.s. obecnie należy do wiodących czeskich firm w produkcji celulosy, pigmentów i barwników oraz związków organicznych. Synthesia jest głównym eksporterem głównie do krajów Unii Europejskiej i związana jest z wynalezieniem materiału wybuchowego Semtex. Paramo – dawniej znana jako Fabryka Fanta. Do roku 2012, Paramo była jedną z największych firm tego typu w kraju, ale w ciągu roku akcjonariusz zdecydował o poważnym zahamowaniu produkcji, więc przyszłość Parama jest dalej niepewna.

Do znanych fabryk można zaliczyć Zakład Chemiczne Synthesia, który jest producentem materiału wybuchowego Semtex^[10].

 

Pardubice są bardzo ważnym w skali kraju węzłem drogowym i kolejowym. W południowej części miasta znajduje się Port lotniczy Pardubice. W mieście funkcjonuje komunikacja autobusowa oraz trolejbusowa. Ze stacji kolejowej Pardubice hlavní nádraží kursują pociągi lokalne i międzynarodowe.

Pardubice są oddalone o około 115 km od stolicy Czech Pragi.

Uniwersytet Pardubice, Ma 7 wydziałów i 1 instytut – Centrum Badań Materiałowych. Na uniwersytecie studiuje 10 500 studentów w 66 programach studiów i niemal 130 kierunkach studiów. Oprócz kształcenia uniwersytet skupia się również w szczególności na działalności naukowo-badawczej, co przynosi mu uznanie nie tylko w kraju, ale i za granicą. Studenci mogą wybrać studia licencjackie, magisterskie bądź doktoranckie.

 

• Miasto słynie z organizowanego tu co roku jesienią znanego wyścigu konnego Wielka Pardubicka oraz prestiżowego turnieju żużlowego Zlatá Přilba.
• HC Pardubice - klub hokejowy
• Szachistom to miasto kojarzyć się może z Czech Open Chess Tournament największymi zawodami w Europie, gdzie spotyka się ponad 1000 szachistów z całego świata, a i entuzjaści Kostki Rubika mają tam swoje zawody.
• W 2009 w ČEZ Aréna odbyły się tam czwarte oficjalne zawody WCA (World Cube Association) w układaniu kostki Rubika.

Hokej – klub hokejowy HC ČSOB Pojišťovna Pardubice, sześciokrotny zwycięzca ekstraligi czechosłowackiej i czeskiej w latach 1972/1973, 1986/1987, 1988/1989, 2004/2005, 2009/2010, 2011/2012. Klub mieści się w nowoczesnej ČEZ Arenie. Pierwszy historyczny mecz odbył się na tutejszym Matičním jeziorze już w 1913 roku i pierwszy klub hokejowy nazwany LTC Pardubice powstał w roku 1923. Pierwszy historyczny mecz ekstraligi rozegrany został na otwartym powietrzu właśnie w Pardubicach, w roku 2011. Był to mecz przeciwko klubu Kometa Brno. Lokalna drużyna hokejowa należy do najbardziej popularnych w Europie i najczęściej odwiedzanych drużyn w kraju.

Wielka Pardubicka – najtrudniejszy wyścig w Europie i drugi najtrudniejszy na świecie. Wyścig odbywa się na Torze Wyścigowym każdej jesieni (od roku 1874). Najsłynniejszym dżokejem jest Josef Váňa, który wygrał ją 8-krotnie (1987, 1988, 1989, 1991, 1997, 2009, 2010 i 2011). Pierwszym zwycięzcą Wielkiej Pardubickiej był ogier Fantome. Długość trasy wyścigu wynosi 6 900 metrów i obejmuje 31 przeszkód. Przeciętny koń przebiegnie dystans w ciągu 10 minut.

Złoty Kask miasta Pardubice – prestiżowy coroczny motocyklowy wyścig na żużlu. Pierwszy wyścig odbył się już w roku 1929 i dzięki niemu Złoty Kask należy do najstarszych wyścigów żużlowych na świecie. Wyścig ma międzynarodową obsadę uczestników z Niemiec, Danii, Holandii, Anglii, USA i innych.

Mattoni NBL – drużyna koszykarska BK JIP Pardubice grająca najwyższą klasę rozgrywek koszykówki w RC, uczestniczy również w rozgrywkach pucharów europejskich. Obecnie klub należy do najbardziej utytułowanych klubów w RC.

Czech Open – największy turniej szachowy na świecie. Poza tym będą rozgrywane także gry scrabble, brydż, poker i mariasz. Festiwal w roku 2011 odbył się pod patronatem prezydenta Václava Klausa, naczelnika kraju pardubickiego Radka Martínka oraz burmistrza Pardubic Štěpánki Fraňkovej.

Pardubicka juniorka - prestiżowe mistrzostwa RC juniorów w tenisie ziemnym. Odbywają się od roku 1926 na kortach LTC Pardubice. Wśród zwycięzców są Ivan Lendl, Martina Navrátilová, Petra Kvitová, Tomáš Berdych oraz inni.

 

Sport Wielka Pardubicka (w roku 2012 odbyła się po raz 122.), Złoty Kask (odbył się w październiku 2012), Czech Open – największy turniej szachowy na świecie (lipiec 2012), Pardubicka juniorka – prestiżowe mistrzostwa RC juniorów w tenisie ziemnym (sierpień)

Kultura Pernštýnska noc – festyny miejskie (czerwiec), Festiwal Śmiechu – festiwal teatralny (luty), Filharmonia Kameralna Pardubice i Barocco sempre giovane – koncerty muzyki klasycznej, Międzynarodowy Festiwal Muzyczny Le Quattro Stagioni, Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny Jesienny Festiwal Folklorystyczny(wrzesień)

Szkolnictwo Uniwersytet Pardubice, Ma 7 wydziałów i 1 instytut – Centrum Badań Materiałowych. Na uniwersytecie studiuje 10 500 studentów w 66 programach studiów i niemal 130 kierunkach studiów. Oprócz kształcenia uniwersytet skupia się również w szczególności na działalności naukowo-badawczej, co przynosi mu uznanie nie tylko w kraju, ale i za granicą. Studenci mogą wybrać studia licencjackie, magisterskie bądź doktoranckie.

Miejscowości partnerskie:

•   Bełchatów, Polska^[11]
•   Çanakkale, Turcja^[11]
•   Doetinchem, Holandia^[11]
•   East Lothian, Wielka Brytania^[11]
•   Golegã, Portugalia^[11]
•   Jerez de la Frontera, Hiszpania^[11]
•   Merano, Włochy^[11]
•   Pernik, Bułgaria^[11]
•   Rosignano Marittimo, Włochy^[11]
•   Schönebeck, Niemcy^[11]
•   Selb, Niemcy^[11]
•   Sežana, Słowenia^[11]
•   Skellefteå, Szwecja^[11]
•   Waregem, Belgia^[11]
•   Wysokie Tatry, Słowacja^[11]

• Strona internetowa Pardubic
• Pardubice na oficjalnych stronach Czech
• Wiadomości z kraju pardubickiego
• Pardubickeobchody.cz - Strona informacyjne miasta