[go: up one dir, main page]
More Web Proxy on the site http://driver.im/

Olszanica (gmina)

gmina wiejska w województwie podkarpackim

Olszanicagmina wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie leskim.

Olszanica
gmina wiejska
Ilustracja
Urząd gminy w Olszanicy (2023)
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

podkarpackie

Powiat

leski

TERC

1821042

Wójt

Krzysztof Zapała (2006)

Powierzchnia

92,6 km²

Populacja (2020)
• liczba ludności


4 989[1]

• gęstość

53,2 os./km²

Nr kierunkowy

13

Kod pocztowy

38-722, -623, -711

Tablice rejestracyjne

RLS

Adres urzędu:
Olszanica 81
38-722 Olszanica
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw

8[2][3]

Liczba miejscowości

8[3]

Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Olszanica”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Olszanica”
Ziemia49°29′N 22°27′E/49,478333 22,443611
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedzibą gminy jest Olszanica.

Według danych z 30 czerwca 2004[4] gminę zamieszkiwało 5070 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku gminę zamieszkiwało 4956 osób[5].

Gmina funkcjonowała na przestrzeni czasu w czterech odsłonach: 1934–1939, 1941–1944, 1945–1954 i od 1973. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie krośnieńskim.

Struktura powierzchni

edytuj

Według danych z roku 2002[6] gmina Olszanica ma obszar 94,02 km², w tym:

  • użytki rolne: 33%
  • użytki leśne: 61%

Gmina stanowi 11,26% powierzchni powiatu.

Demografia

edytuj

Dane z 31 grudnia 2017 roku[5]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 4 956 100 2 492 50,2 2 473 49,8
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
53 27 26
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Olszanica w 2014 roku[7].


 

Sołectwa

edytuj

Olszanica, Paszowa, Orelec, Wańkowa, Uherce Mineralne, Stefkowa, Rudenka, Zwierzyń[2].

Historia

edytuj

1934–1939

edytuj

Gmina zbiorowa Olszanica została utworzona po raz pierwszy 1 sierpnia 1934 w powiecie leskim w województwie lwowskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Bereżnica Niżna, Myczkowce, Olszanica, Orelec, Rudenka, Stefkowa, Uherce Mineralne i Zwierzyń[8]. Gminy te przekształcono 17 września 1934 w osiem gromad (sołectw) gminy Olszanica[9].

1939–1941

edytuj

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę granica niemiecko-sowiecka przedzieliła gminę wzdłuż Sanu. Zasadnicza część gminy Olszanica znajdowała się po wschodniej stronie Sanu i przez to została włączone do ZSRR i utworzonego tam rejonu leskieo, gdzie została zniesiona (w ZSRR obowiązywał podział na sielsowiety, nie gminy). Do ZSRR włączono także pobliskie, należące do gminy Hoczew prawobrzeżne części gromad Bachlowa (około połowa, bez siedziby) i Średnia Wieś (około jedna czwarta powierzchni, bez siedziby), które zintegrowano z Uhercami Mineralnymi[10].

Mniejsza, lewobrzeżna część gminy Olszanica została zajęta przez Niemców, wchodząc w skład Landkreis Sanok dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa. Obszar ten objął całą gromadę Bereźnica Niżna oraz fragmenty gromad Myczkowce (bez siedziby) i Zwierzyń (z siedzibą w zakolu Sanu). Fragmenty te utworzyły gromadę Zwierzyń o nowych granicach w gminie Hoczew[11].

1941–1944

edytuj

Rejon leski przestał istnieć wraz z wybuchem wojny niemiecko-radzieckiej 22 czerwca 1941. Jego tereny weszły w skład Landkreis Sanok dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa[12]. Na mocy dekretu Adolfa Hitlera z 1 sierpnia 1941, włączony do ZSRR obszar przedwojennej gminy Olszanica wszedł w skład Generalnego Gubernatorstwa i dystryktu krakowskiego w Landkreis Sanok[13]. Po zmianie granic stref okupacyjnych, gmina Olszanica została restytuowana w jej oryginalnych granicach sprzed 1939. Liczba mieszkańców gminy w 1943 roku wynosiła 5584: 293 w Bereźnicy Niżnej, 378 w Myczkowcach, 1339 w Olszanicy, 532 w Orelcu, 486 w Rudence, 1167 2 Stefkowej, 1074 w Uhercach Mineralnych i 315 w Zwierzyniu[14].

1944–1945

edytuj

Latem 1944, po zajęciu terenów na wschód od Sanu przez Armię Czerwoną, podział gminy Olszanica na Sanie zamanifestował się identycznie co w latach 1940–41. Główny obszar gminy Olszanica wszedł ponownie w skład ZSRR i reaktywowanego tam rejonu leskiego, po czym gmina Olszanica została zniesiona[15][16].

Mniejsza, lewobrzeżna część gminy Olszanica powróciły do Polski i powiatu leskiego. Obszar ten objął, tak jak w latach 1940–41, całą gromadę Bereźnica Niżna oraz fragmenty gromad Myczkowce (bez siedziby) i Zwierzyń (z siedzibą w zakolu Sanu), a fragmenty te utworzyły gromadę Zwierzyń o nowych granicach w gminie Hoczew[16].

1945–1954

edytuj

W marcu 1945, w wyniku wytyczenia granicy między ZSRR a Polską, cały rejon leski wszedł w skład Polski, łącznie z rejonem Olszanicy i gromadą (sielsowietem) Bóbrka oraz zachodnimi częściami gromad Łobozew (Łobozew Dolny) i Ustjanowa (Ustjanowa Dolna), przed wojną należącycmi do gminie Łobozew. Powołona ponownie powiat leski. Na obszarze tym reaktywowano po raz kolejny gminę Olszanica, który powiększono o gromady Bereżnica Niżna i Zwierzyń (przejściowo, 1944–45, w gminie Hoczew), a także o gromadę Zabrodzie, znajdującą się nieprzerwanie podczas wojny pod okupacją niemiecką, a która w latach 1944–45 przynależała przejściowo do gminy Wołkowyja (przed wojną oraz w latach 1941–44 w gminie Łobozew)[16].

Gmina Olszanica w nowej odsłonie objęła 10 gromad: osiem oryginalnych (Bereżnica Niżna, Myczkowce, Olszanica, Orelec, Rudenka, Stefkowa, Uherce Mineralne i Zwierzyń) i dwie dodatkowe (Bóbrka i Zabrodzie). Łobozew Dolny zintegrowano z gromadą Bóbrka a Ustjanową Dolną z gromadą Stefkowa[17].

18 sierpnia 1945 gmina Olszanica wraz z całym powiatem leskim weszła w skład nowo utworzonego woj. rzeszowskiego[18].

W następstwie umowy o zmianie granic z 15 lutego 1951, do Polski powróciły m.in. wschodnie tereny dawnej gminy Łobozew, którą reaktywowano 1 stycznia 1952, a do której włączono z powrotem wsie Łobozew Dolny i Ustjanowa Dolna z gminy Olszanica. Natomiast sołectwa Bóbrka i Zabrodzie, należące przed wojną do gminy Łobozew, pozostawiono w gminie Olszanica, przez co liczba gromad pozostała bez zmian (10)[19].

Gminę Olszanica zniesiono jesienią 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[20]. Jej obszar wszedł w skład trzech gromad: Olszanica, Orelec i Uherce Mineralne[21]

Osobny artykuł: Olszanica (gromada).
Osobny artykuł: Orelec (gromada).
Osobny artykuł: Uherce Mineralne (gromada).

Od 1973

edytuj

Gmina Olszanica została utworzona po raz czwarty 1 stycznia 1973 w powiecie bieszczadzkim w województwie rzeszowskim. W jej skład weszłо[22]:

1 czerwca 1975 zniesiono powiat bieszczadzki i województwo rzeszowskie, a gmina Olszanica weszła w skład nowego województwa krośnieńskiego.

2 lutego 1976 do gminy Olszanica włączono obszar geodezyjny góry Jawor z gminy Ustrzyki Dolne[23]. Po przyłączeniu Jawora do gminy Olszanica, granica gmin nie biegła już w tym miejscu na Sanie, natomiast w gminie Olszanica znalazło się w całości Jezioro Solińskie.

1 lutego 1977 od gminy Olszanica odłączono jej południowe sołectwa wokół Zbiornika Solińskiego – Bóbrkę, Bereźnicę Niżną, Myczkowce, Solinę i Zabrodzie, tworząc w nich rdzeń nowo utworzonej gminy Solina (do której włączono także cały obszar zniesionej gminy Wołkowyja oraz pojedyncze sołectwa gminy Ustrzyki Dolne). Tak okrojoną o połowę obszaru gminę Olszanica zrekompensowano natomiast o prawie cały obszar zniesionej gminy Ropienka na północy: Arłamów, Brelików, Grąziowa, Jamna Dolna, Jamna Górna, Jureczkowa, Kwaszenina, Leszczowate, Nowosielce Kozickie, Paszowa, Ropienka, Serednica, Stańkowa, Trójca, Trzcianiec, Wańkowa Wojtkowa, Wojtkówka i Zawadka[24]. Tym samym do gminy Olszanica włączono obszerny obszar Pogórza Przemyskiego sięgający aż po Trójcę, a należący przed wojną do powiatu dobromilskiego a po wojnie do powiatu przemyskiego (gminy Wojtkowa, Rybotycze i Dobromil) oraz do powiatu leskiego (gmina Ropienka).

W tak obszernych granicach gmina Olszanica przetrwała zaledwie dwa miesiące. 1 kwietnia 1977 włączono do niej co prawda jeszcze dwa sołectwa z gminy Ustrzyki DolneWolę Maćkową i Wolę Romanową, ale odłączono od niej jednocześnie jedenaście najbardziej północnych sołectw na Pogórzu Przemyskim – Arłamów, Grąziowa, Jamna Dolna, Jamna Górna, Jureczkowa, Kwaszenina, Nowosielce Kozickie, Trójca, Trzcianiec, Wojtkowa i Wojtkówka, włączając je do gminy Ustrzyki Dolne[25]. Tym samym granica między gminami Olszanica a Ustrzyki Dolne biegła odtąd wzdłuż dawnej granicy gmin Ropienka i Wojtkowa. W takich granicach gmina Olszanica funkcjonowała do końca 2001 roku.

Od 1 stycznia 1999 w nowym w województwie podkarpackim i powiecie bieszczadzkim z siedzibą w Ustrzykach Dolnych.

1 stycznia 2002 od gminy Olszanica odłączono kolejne połacie Pogórza Przemyskiego, łącznie osiem miejscowości o powierzchni 7345,32 ha, włączając je do gminy Ustrzyki Dolne: Brelików (754,42 ha), Leszczowate (1379,57 ha), Ropienka (1336,92), Serednica (966,58 ha), Stańkowa (971,47 ha), Wola Maćkowa (283,20 ha), Wola Romanowa (390,22 ha) i Zawadka (1262,94 ha)[26]. Tym samym w granicach gminy Olszanica pozostały już tylko dwa sołectwa z Pogórza Przemyskiego (Paszowa i Wańkowa).

Tego samego dnia (1 stycznia 2002) gmina weszła w skład (wydzielonego z powiatu bieszczadzkiego) powiatu leskiego[27].

Przynależność administracyjna miejscowości gminy Olszanica w różnych latach

edytuj
Przynależność administracyjna gromad/sołectw gminy Olszanica
Gromada/sołectwo 1934–39 1939–41 1941–44 1944–45 1945–48 1948–51 1952–54 1954–60 1960–72 1973–76 1976–77 (I) 1977 (II–III) 1977 (IV)–2002 2002–
Arłamów Dobromil ZSRR, Dobr. Dobromil ZSRR, Dobr. Rybotycze Rybotycze Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Ropienka Ropienka Olszanica Ustrzyki D. Ustrzyki D.
Brelików Ropienka ZSRR, Leski Ropienka ZSRR, Leski Ropienka Ropienka Ropienka Wańkowa Wańkowa Ropienka Ropienka Olszanica Olszanica Ustrzyki D.
Bóbrka Łobozew ZSRR, Leski Łobozew ZSRR, Leski Olszanica Olszanica Olszanica Orelec Uherce M. Olszanica Olszanica Solina Solina Solina
Bereżnica Niżna Olszanica Hoczew Olszanica Hoczew Olszanica Olszanica Olszanica Orelec Uherce M. Olszanica Olszanica Solina Solina Solina
Grąziowa Wojtkowa ZSRR, Dobr. Wojtkowa ZSRR, Dobr. Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Ropienka Ropienka Olszanica Ustrzyki D. Ustrzyki D.
Jamna Dolna Rybotycze ZSRR, Dobr. Rybotycze ZSRR, Dobr. Rybotycze Rybotycze Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Ropienka Ropienka Olszanica Ustrzyki D. Ustrzyki D.
Jamna Górna Rybotycze ZSRR, Dobr. Rybotycze ZSRR, Dobr. Rybotycze Rybotycze Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Ropienka Ropienka Olszanica Ustrzyki D. Ustrzyki D.
Jawor[28] Wołkowyja ZSRR, Ustrz. Wołkowyja ZSRR, Ustrz. ZSRR, Ustrz. ZSRR, Ustrz. Łobozew Łobozew Łobozew Ustrzyki D. Olszanica Solina Solina Solina
Jureczkowa Wojtkowa ZSRR, Dobr. Wojtkowa ZSRR, Dobr. Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Krościenko Wojtkowa Ropienka Ropienka Olszanica Ustrzyki D. Ustrzyki D.
Kwaszenina Dobromil ZSRR, Dobr. Dobromil ZSRR, Dobr. ZSRR, Dobr. Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Ropienka Ropienka Olszanica Ustrzyki D. Ustrzyki D.
Leszczowate Ropienka ZSRR, Leski Ropienka ZSRR, Leski Ropienka Ropienka Ropienka Wańkowa Wańkowa Ropienka Ropienka Olszanica Olszanica Ustrzyki D.
Łobozew Dolny Łobozew ZSRR, Leski Łobozew ZSRR, Leski Olszanica Olszanica Łobozew Łobozew Łobozew Ustrzyki D. Ustrzyki D. Solina Ustrzyki D.[29] Ustrzyki D.
Myczkowce Olszanica ZSRR, Leski Olszanica ZSRR, Leski Olszanica Olszanica Olszanica Uherce M. Uherce M. Olszanica Olszanica Solina Solina Solina
Nowosielce Kozickie Wojtkowa ZSRR, Dobr. Wojtkowa ZSRR, Dobr. Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Ropienka Ropienka Olszanica Ustrzyki D. Ustrzyki D.
Olszanica Olszanica ZSRR, Leski Olszanica ZSRR, Leski Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica
Orelec Olszanica ZSRR, Leski Olszanica ZSRR, Leski Olszanica Olszanica Olszanica Orelec Uherce M. Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica
Paszowa Ropienka ZSRR, Leski Ropienka ZSRR, Leski Ropienka Ropienka Ropienka Wańkowa Wańkowa Ropienka Ropienka Olszanica Olszanica Olszanica
Ropienka Ropienka ZSRR, Leski Ropienka ZSRR, Leski Ropienka Ropienka Ropienka Ropienka Ropienka Ropienka Ropienka Olszanica Olszanica Ustrzyki D.
Rudenka Olszanica ZSRR, Leski Olszanica ZSRR, Leski Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica
Serednica Ropienka ZSRR, Leski Ropienka ZSRR, Leski Ropienka Ropienka Ropienka Wańkowa Wańkowa Ropienka Ropienka Olszanica Olszanica Ustrzyki D.
Solina[30] Wołkowyja ZSRR, Ustrz. Wołkowyja ZSRR, Ustrz. ZSRR, Ustrz. Wołkowyja Wołkowyja Myczków Myczków Olszanica Olszanica Solina Solina Solina
Stańkowa Ropienka ZSRR, Leski Ropienka ZSRR, Leski Ropienka Ropienka Ropienka Ropienka Ropienka Ropienka Ropienka Olszanica Olszanica Ustrzyki D.
Stefkowa Olszanica ZSRR, Leski Olszanica ZSRR, Leski Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica
Trójca Rybotycze ZSRR, Dobr. Rybotycze ZSRR, Dobr. Rybotycze Rybotycze Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Ropienka Ropienka Olszanica Ustrzyki D. Ustrzyki D.
Trzcianiec Wojtkowa ZSRR, Dobr. Wojtkowa ZSRR, Dobr. Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Ropienka Ropienka Olszanica Ustrzyki D. Ustrzyki D.
Uherce Mineralne Olszanica ZSRR, Leski Olszanica ZSRR, Leski Olszanica Olszanica Olszanica Uherce M. Uherce M. Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica
Ustjanowa Dolna Łobozew ZSRR, Leski Łobozew ZSRR, Leski Olszanica Olszanica Łobozew Ustjanowa Ustjanowa Ustrzyki D. Ustrzyki D. Ustrzyki D. Ustrzyki D. Ustrzyki D.
Wańkowa Ropienka ZSRR, Leski Ropienka ZSRR, Leski Ropienka Ropienka Ropienka Wańkowa Wańkowa Ropienka Ropienka Olszanica Olszanica Olszanica
Wojtkowa Wojtkowa ZSRR, Dobr. Wojtkowa ZSRR, Dobr. Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Ropienka Ropienka Olszanica Ustrzyki D. Ustrzyki D.
Wojtkówka Wojtkowa ZSRR, Dobr. Wojtkowa ZSRR, Dobr. Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Wojtkowa Ropienka Ropienka Olszanica Ustrzyki D. Ustrzyki D.
Wola Maćkowa Ropienka ZSRR, Leski Ropienka ZSRR, Ustrz. ZSRR, Ustrz. Ropienka Ropienka Brzegi Dln. Jasień Ropienka Ropienka Ustrzyki D. Olszanica Ustrzyki D.
Wola Romanowa Ropienka ZSRR, Leski Ropienka ZSRR, Leski Ropienka Ropienka Ropienka Brzegi Dln. Jasień Ropienka Ropienka Ustrzyki D. Olszanica Ustrzyki D.
Zabrodzie Łobozew Wołkowyja Łobozew Wołkowyja Olszanica Olszanica Olszanica Orelec Uherce M. Olszanica Olszanica Solina Solina Solina
Zawadka Ropienka ZSRR, Leski Ropienka ZSRR, Leski Ropienka Ropienka Ropienka Ropienka Ropienka Ropienka Ropienka Olszanica Olszanica Ustrzyki D.
Zwierzyń Olszanica Hoczew Olszanica Hoczew Olszanica Olszanica Olszanica Uherce M. Uherce M. Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica Olszanica

Sąsiednie gminy

edytuj

Lesko, Solina, Tyrawa Wołoska, Ustrzyki Dolne


Przypisy

edytuj
  1. Raport o stanie gminy za rok 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 10 [dostęp 2021-11-26]
  2. a b BIP gminy, sołectwa
  3. a b Urząd Statystyczny w Rzeszowie
  4. Baza demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  5. a b Gmina Olszanica w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-29], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  6. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  7. Gmina Olszanica w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  8. Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 595
  9. Lwowski Dziennik Wojewódzki. 1934, nr 19, poz. 101
  10. Хроніка за 17 січня 1940 року на сайті Інститут історії України НАН Україн
  11. Gemeindekarte des Generalgouvernements für die besten polnischen Gebiete (1940)
  12. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
  13. Dekret o zmianie granic Starostw Powiatowych i Związków Gmin w Okręgu Krakau, z dnia 3 listopada 1941 r. (Dziennik Rozporządzeń dla Generalnego Gubernatorstwa z dnia 30 listopada 1941 r., Krakau, Nr. 111, str. 659)
  14. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
  15. NBUV
  16. a b c 1944 рік в історії (history.org.ua)
  17. Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej – 1948 r.
  18. Dz.U. z 1945 r. nr 27, poz. 168
  19. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  20. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  21. Uchwała Nr 25/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu leskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 18 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41)
  22. Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193)
  23. Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143
  24. Dz.U. z 1977 r. nr 2, poz. 11
  25. Dz.U. z 1977 r. nr 8, poz. 32
  26. Dz.U. z 2001 r. nr 116, poz. 1241
  27. Dz.U. z 2001 r. nr 62, poz. 631
  28. Obręb ewidencyjny Góry Jawor.
  29. Od 1 lipca 1981.
  30. Do 1968 roku przynależności dotyczą historyczej wsi Solina na prawym brzegu Sanu (49°23'09.8"N 22°27'04.9"E), którą zatopiono w 1968 roku kosztem budowy Jeziora Solińskiego. Po 1968 przynależności dotyczą nowoczesnej wsi Solina na lewym brzegu Sanu (49°24′02″N 22°26′57″E), na obszarze obrębu ewidencyjnego Zabrodzie.