Morwa biała

Morwa biała
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	morwowate
Rodzaj	morwa
Gatunek	morwa biała
	Nazwa systematyczna
	Morus alba L.; Sp. Pl. 986, 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Morwa biała (Morus alba L.) – gatunek niewielkich drzew liściastych z rodziny morwowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Pochodzi z Chin^[3]. Od wieków była tam uprawiana. Później zaczęto ją uprawiać również w innych rejonach świata. Rozprzestrzeniła się z upraw i obecnie rośnie dziko w Afryce, Ameryce Północnej i Południowej oraz na wyspach Pacyfiku^[3]. W Europie zaczęto ją uprawiać od XI wieku. W Polsce występuje często, jako jedyny gatunek morwy. Ze względu na to, że dojrzałe owoce mogą mieć zarówno białą, jak i fioletowo-czarną barwę, drzewa z tymi drugimi bywają mylnie brane za morwę czarną (Morus nigra) lub czerwoną (Morus rubra).

Morfologia

Pokrój: Drzewo do 15 m wysokości. Roślina posiada przewody mleczne wytwarzające sok mleczny^[4].
Pień: Kora brunatnoczerwonawa lub zielonkawoszara, z płaskimi zagłębieniami o łukowatym przebiegu, sękata^[5].
Kwiaty: Rozdzielnopłciowe, ale występujące na tym samym drzewie (roślina jednopienna)^[4]. Są czterodzielne, kwiaty męskie podłużnie walcowate z 4 pręcikami, w jasnożółtych kotkach, kwiaty żeńskie główkowate wzniesione, z 1 słupkiem.
Liście: Jajowate, bardzo zmienne, niepodzielone lub różnie wcinane, do 18 cm długości. Miękkie, płaskie i cienkie. Od góry lekko błyszczące, od dołu prawie nagie lub z włoskami na większych nerwach. Ogonek z rynienkowatym rowkiem.
Owoce: Drobne niełupki obrośnięte są soczystymi osnówkami powstałymi z okwiatu. Zebrane w walcowate owocostany o długości ok. 2 cm. Barwa owoców różna – biała, różowa, fioletowoczarna. Smak słodki i nieco mdły.

Zastosowanie

Od dawna uprawiana była w Chinach w związku z hodowlą jedwabnika morwowego. Jej liście stanowią pożywienie dla gąsienic tych owadów.
Morwy białe są często sadzone jako rośliny ozdobne, m.in. przy drogach, w parkach. Nadają się również na wysokie żywopłoty.
Liście morwy białej wykazują właściwości lecznicze. Działają stabilizująco na poziom cukru we krwi, ograniczając jego przyswajanie przez organizm, dlatego mogą być polecane pomocniczo w cukrzycy typu 2 oraz przy odchudzaniu.
Liście morwy białej zawierają także substancje o działaniu przeciwutleniającym - m.in. kwas askorbinowy oraz flawonoidy^[6].
Owoce są jadalne. W medycynie chińskiej są stosowane m.in. w leczeniu cukrzycy typu 2, bezsenności i przedwczesnego siwienia. Ich przeciwcukrzycowe działanie potwierdzają wstępne badania laboratoryjne na zwierzętach^[7].
Drewno wykorzystywane jest do produkcji mebli i do wyrobów tokarskich^[4].
Pędy i liście zawierają hormon wzrostu - w Chinach napar podawano dzieciom wątłym i wolno rosnącym^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-19] (ang.).
↑ ^a ^b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-26].
↑ ^a ^b ^c Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
↑ Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 130-131. ISBN 83-7129-141-8.
↑ Morwa biała jako suplement. Jakie jest jej zastosowanie? - w Women's Health [online], Women's Health Polska [dostęp 2019-07-08] .
↑ YukunY. Jiao YukunY. i inni, Antidiabetic effects of Morus alba fruit polysaccharides on high-fat diet- and streptozotocin-induced type 2 diabetes in rats, „Journal of Ethnopharmacology”, 199, 2017, s. 119–127, DOI: 10.1016/j.jep.2017.02.003, ISSN 1872-7573, PMID: 28163112 [dostęp 2021-07-19] .
↑ Marcin Molski: Nowoczesna Kosmetologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014, s. 19. ISBN 978-83-01-17976-2.

Bibliografia

Włodzimierz Seneta, Jakub Dolatowski: Dendrologia. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12099-1.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-19] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-26].

[S-4] Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

[5] Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 130-131. ISBN 83-7129-141-8.

[6] Morwa biała jako suplement. Jakie jest jej zastosowanie? - w Women's Health [online], Women's Health Polska [dostęp 2019-07-08] .

[7] YukunY. Jiao YukunY. i inni, Antidiabetic effects of Morus alba fruit polysaccharides on high-fat diet- and streptozotocin-induced type 2 diabetes in rats, „Journal of Ethnopharmacology”, 199, 2017, s. 119–127, DOI: 10.1016/j.jep.2017.02.003, ISSN 1872-7573, PMID: 28163112 [dostęp 2021-07-19] .

[8] Marcin Molski: Nowoczesna Kosmetologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014, s. 19. ISBN 978-83-01-17976-2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]