Matrix

Thomas A. Anderson (Keanu Reeves) wiedzie podwójne życie. Zawodowo pracuje jako programista komputerowy w firmie MetaCortex, natomiast w życiu prywatnym jest hakerem komputerowym o pseudonimie „Neo”. Seria niewytłumaczalnych i zaskakujących zjawisk prowadzi go do kontaktu z grupą, na czele której stoi tajemniczy Morfeusz (Laurence Fishburne), uznawany przez władze za przestępcę i terrorystę. Wyjaśnia on Neo, czym jest Matrix, po czym oferuje pokazanie prawdziwego, niezakłamanego świata. Tam Neo na własne oczy przekonuje się, że żyje w postapokaliptycznym świecie. Ludzie wymyślili sztuczną inteligencję (SI), jednakże maszyny wyrwały się spod ich kontroli i zwróciły się przeciwko twórcom. Aby odciąć je od energii słonecznej, ludzie spowili niebo czarnym smogiem. Decyzja ta okazała się fatalna w skutkach – maszyny jako źródło energii wybrały ludzi, więżąc ich w programie zwanym Matriksem, symulującym świat z roku 1999. Istnieje jednak grupa ludzi niepodłączonych. Wśród nich jest między innymi załoga statku Nabuchodonozor, której kapitanem jest Morfeusz.

Morfeusz uwalnia Neo z Matriksa, wierząc, że jest on Wybrańcem, przepowiedzianym przez Wyrocznię wybawicielem i człowiekiem, który zakończy wojnę i przyniesie pokój. Sam Neo jest raczej sceptyczny wobec swoich umiejętności – pod okiem Morfeusza stopniowo uczy się jednak naginać i łamać reguły systemu komputerowego.

Dla maszyn ludzie wyzwoleni, nieprzynoszący energii, a jedynie uwalniający innych, są szkodnikami. Istnieje specjalna grupa programów, zwanych agentami. Na ich czele stoi agent Smith. Są oni strażnikami Matriksa, ścigają i zabijają osoby, których wirtualne ego wysyłane jest za pomocą pirackiego sygnału. Agenci odznaczają się nadnaturalną siłą i szybkością, są zdolni do unikania pocisków i przejmowania ciała dowolnego człowieka żyjącego w Matriksie. Są nieśmiertelni, lecz zasady ich bytu i zachowań zostały ograniczone regułami programu komputerowego. Wybraniec mógłby je jednak złamać i pokonać agentów.

Neo spotyka się z Wyrocznią, która wskazuje mu jego ścieżkę. Będzie on musiał podjąć decyzję – wybór pomiędzy zachowaniem swojego życia a uratowaniem Morfeusza. Wyrocznia sugeruje, że Neo wybrańcem nie jest, przynajmniej jeszcze nie. Wkrótce potem Cypher, jeden z członków załogi Nabuchodonozor, preferujący ignorancję zamiast prawdy, zdradza Morfeusza, którego pojmują agenci. Chcą wydobyć z niego kod dostępu do Syjonu – jedynego miasta ludzi, do którego maszyny nie mają dostępu. Neo dokonuje wyboru przepowiedzianego przez wyrocznię – wyrusza wraz z Trinity na ratunek Morfeuszowi. Udaje się go uwolnić i bezpiecznie doprowadzić do wyjścia z Matriksa. Na przeszkodzie po raz kolejny staje jednak agent Smith – po ucieczce Trinity przestrzeliwuje kabel, pozwalający na bezpieczne przejście do prawdziwego świata. Neo podejmuje walkę z agentem, który ginie w obecnym ciele pod kołami pociągu. Wkrótce pojawia się w nowym wcieleniu, zmuszając Neo do ucieczki.

W tym samym czasie w prawdziwym świecie maszyny przeprowadzają atak na statek Morfeusza. Nie może on odpalić ładunków niszczących układy elektroniczne w sytuacji, gdy Neo jest podłączony do Matriksa. Sytuację komplikuje fakt, że niedoszły Wybraniec zostaje postrzelony i zabity przez agenta. Trinity nie może pogodzić się ze śmiercią ukochanego – jej pocałunek w prawdziwym świecie przywraca go do życia w Matriksie. Zmartwychwstały Neo doznaje olśnienia, staje się wybrańcem. Zatrzymuje lecące w jego stronę kule, a następnie niszczy agenta Smitha. Po powrocie Neo do prawdziwego świata Morfeusz odpala ładunki elektromagnetyczne niszczące maszyny oraz elektroniczne układy Nabuchodonozora.

Wkrótce potem Neo powraca do Matriksa – grozi maszynom, że zrobi wszystko, by otworzyć ludziom oczy i wyzwolić spod panowania robotów.

• Keanu Reeves – Thomas Anderson / Neo
• Laurence Fishburne – Morfeusz
• Carrie-Anne Moss – Trinity
• Hugo Weaving – agent Smith
• Julian Arahanga – Apoc
• Marcus Chong – Tank
• Belinda Mcclory – Switch
• Matt Doran – Mouse
• Gloria Foster – Wyrocznia
• Joe Pantoliano – Cypher
• Anthony Ray Parker – Dozer
• Robert Taylor II – agent Jones
• Paul Goddard – agent Brown

Matrix został wyprodukowany przez studia Warner Bros. i Village Roadshow Pictures, zdjęcia kręcono na terenie Sydney.

Poniżej przedstawiona jest lista utworów, które znalazły się na oficjalnej ścieżce dźwiękowej filmu^[2]:

1. Marilyn Manson – „Rock Is Dead”
2. Propellerheads – „Spybreak! (Short One)”
3. Ministry – „Bad Blood"
4. Rob Dougan – „Clubbed to Death [Kurayamino Mix]”
5. Meat Beat Manifesto – „Prime Audio Soup"
6. Lunatic Calm – „Leave You Far Behind"
7. The Prodigy – „Mindfields"
8. Rob Zombie – „Dragula [Hot Rod Herman Remix]”
9. Deftones – „My Own Summer (Shove It)”
10. Hive – „Ultrasonic Sound"
11. Monster Magnet – „Look to Your Orb for the Warning"
12. Rammstein – „Du Hast"
13. Rage Against the Machine – „Wake Up"

Twórcy przyznali, że Matrix czerpał inspiracje z filmu animowanego Ghost in the Shell z 1995 roku. Widoczne są również wpływy dzieł Philipa K. Dicka oraz Williama Gibsona, który użył określenia „matrix” w stosunku do wirtualnej rzeczywistości.

Treść filmu zawiera ukryte przesłania i aluzje, ukazujące topos życia-snu. Jednocześnie twórcy dzieła czerpią z różnych tradycji duchowych^[3].

Filmowy obraz zawiera wiele odniesień filozoficznych i religijnych, m.in. słynną, platońską przypowieść o jaskini, która jest zawarta w jego dialogu pt. Państwo. Łączy w sobie elementy stylu japońskiej animacji, komiksu oraz elementy cyberpunkowe.

Przy budżecie 63 milionów dolarów Matrix zarobił blisko 464 miliony dolarów z czego ponad 171 milionów dolarów w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie^[1].

W serwisie Rotten Tomatoes 88% ze 154 recenzji jest pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich postawie wyniosła 7,79/10^[4]. Na portalu Metacritic średnia ocen z 35 recenzji wyniosła 73 punkty na 100^[5].

• 2000: nagroda za najlepszy dźwięk
• 2000: nagroda za najlepsze osiągnięcia w efektach specjalnych
• 2000: nominacja do nagrody za najlepsze zdjęcia
• 2000: nominacja do nagrody za najlepszą scenografię

• 2000: nominacja do nagrody za najlepszą muzykę

• 2000: nagroda za najlepszy film
• 2000: nagroda za najlepszy debiut Carrie-Anne Moss

• 2000: nagroda za najlepszy film
• 2000: nagroda za najlepszą rolę męską dla Keanu Reevesa
• 2000: nagroda za najlepszą walkę
• 2000: nominacja do nagrody za najlepszą scenę akcji
• 2000: nominacja do nagrody dla najlepszego duetu aktorskiego
• 2000: nominacja do nagrody za najlepszą drugoplanową rolę żeńską dla Carrie-Anne Moss

• 2000: nagroda za najlepszy montaż
• 2000: nagroda za najlepszy dźwięk
• 2000: nagroda za najlepszy montaż dźwięku
• 2000: nagroda za najlepsze efekty specjalne

• 2000: nagroda dla najlepszego reżysera
• 2000: nagroda za najlepszy film science fiction
• 2000: nominacja do nagrody za najlepsze efekty specjalne
• 2000: nominacja do nagrody za najlepszy scenariusz
• 2000: nominacja do nagrody za najlepsze kostiumy
• 2000: nominacja Keanu Reevesa do nagrody dla najlepszego aktora
• 2000: nominacja Carrie-Anne Moss do nagrody dla najlepszej aktorki
• 2000: nominacja Laurence Fishburne’a do nagrody dla najlepszego aktora drugoplanowego

• 1999: nagroda główna

• Matrix w bazie IMDb (ang.)
• Matrix w Internetowej Bazie Filmowej (fdb.pl)
• Matrix w bazie Filmweb
• Odpowiedź na wiele pytań postawionych w Matriksie (ang.)
• The Matrix Was a Documentary w serwisie YouTube