Kino Cytryna

Przez pierwszych kilkanaście lat kino działało przy ul. Zachodniej 81/83, w dawnym budynku Hotelu Adolfa Manteufla, w jego byłej kawiarni^[2]. W tym samym miejscu, w latach 1954–1989, działał Studencki Teatr Satyry „Cytryna” – amatorski zespół założony i prowadzony przez Zrzeszenie Studentów Polskich przy Akademii Medycznej^[2]. Prawdopodobnie nazwa „Cytryna” wywodzi się z piosenki spektaklu Narodziny witaminy^[2].

Założycielem kina był Zbigniew Sieńczewski, który przez wiele lat prowadził „Cytrynę”^[2]. Od samego początku istnienia kino starało się być miejscem dla widza wymagającego, niszowego. Nazywane było dawniej „kinem kwaśnych filmów"^[1].

W kinie odbywała się także działalność pozafilmowa: koncerty, występy teatralne i wystawy artystyczne^[1]. Popularnością cieszyły się imprezy sylwestrowe^[3].

Ciekawostką były zniżki na bilety do kina, jakie proponowała widzom „Cytryna” za żółte elementy ubioru oraz za przyniesienie owocu cytryny^[2]. Kino „Cytryna” organizowało również, w późnych godzinach nocnych, „projekcje na życzenie”.

Kino należało do programu Sieć Kin Studyjnych i Lokalnych oraz do sieci Europa Cinemas. W 2007 kino „Cytryna” zostało przejęte przez firmę „Kaktoos” S.J.^[2][1].

W 2009 roku właściciele kina oświadczyli, że nie stać ich już na płacenie wysokiego czynszu za pomieszczenia w prywatnej kamienicy przy ul. Zachodniej^[4]. Właścicielem budynku była wówczas firma CFI^[1]. Ostatni seans (Przerwane objęcia w reż. Pedra Almodóvara) w dotychczasowej siedzibie odbył się około północy z 26 na 27 września 2009, w czasie całonocnej imprezy Stypa po Cytrynie^[4][5].

Po likwidacji kina przy ul. Zachodniej pojawiały się różne pomysły, co dalej zrobić z „Cytryną”. Ostatecznie Uniwersytet Łódzki zaoferował pomieszczenia na pierwszym piętrze budynku przy ul. Pomorskiej 39/41. Znajdowała się tam dawna sala kinowa Łódzkich Zakładów Kinotechnicznych „Prexer”, zaadaptowana później na salę wykładową Uniwersytetu Łódzkiego^[6], kawiarnia oraz duża poczekalnia^[7]. Na parterze studenci nadal mieli zajęcia^[4]. Nowa sala kinowa Cytryny dysponowała 236 miejscami dla widzów, podczas gdy ta przy ulicy Zachodniej mieściła zaledwie 130 osób^[6]. Także ekran był większy, prawie o 1/3 powierzchni^[6].

30 września 2009 rektor UŁ prof. dr hab. Włodzimierz Nykiel i kanclerz UŁ dr Rafał Majda podpisali z szefami „Cytryny” – Wojciechem Augustyniakiem i Alanem Siedleckim – list intencyjny w sprawie utworzenia Centrum Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego „Kino «Cytryna»”^[7].

Działalność kina w nowym miejscu zainaugurowana została w sobotni wieczór Halloween (31 października) 2009^[6][8][9]. Najpierw nastąpiło uroczyste otwarcie Centrum Sztuki UŁ „Kino «Cytryna»”^[8][9], a następnie wyświetlone zostały trzy filmy, poczynając od niemego filmu grozy Gabinet doktora Caligari z akompaniamentem muzyki granej na żywo^[6][8][9].

23 września 2012 opublikowana została informacja o zakończeniu działalności kina „Cytryna” z dniem 30 września^[10][11]. Jako przyczynę właściciel podał brak środków finansowych na kontynuowanie działalności zgodnie z zaleceniami pokontrolnymi Komendy Wojewódzkiej Straży Pożarnej (m.in. konieczna byłaby budowa schodów przeciwpożarowych)^[10].

Ostatnią premierą kina „Cytryna” była projekcja filmu Kobieta z piątej dzielnicy w reż. Pawła Pawlikowskiego 28 września 2012^[12].

Impreza pożegnalna kina „Cytryna” pt. Zakaz wjazdu odbyła się nocą z 30 września na 1 października 2012, a złożyły się na nią projekcje filmów Żywot Briana i Pulp Fiction oraz występy łódzkiego zespołu Jam Vibez grającego muzykę w stylu ragga^[13]. Właściciele zapowiedzieli, że cały dochód z biletów na imprezę pożegnalną zostanie przekazany dla Świetlicy Podwórkowej przy ul. Pomorskiej 54^[13]. Po likwidacji kina firma „Kaktoos” S.J. zapowiedziała kontynuację działalności w formie filmowych pokazów plenerowych (tzw. Polówki) oraz innych projektów kulturalnych^[10].

• www.kinocytryna.pl. kinocytryna.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-12)]. – strona kina Cytryna zarchiwizowana w bazie Internet Archive
• www.kinocytryna.mnc.pl. kinocytryna.mnc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2002-12-11)]. – starsza strona kina Cytryna zarchiwizowana w bazie Internet Arechive
• Strona firmy „Kaktoos” S.J.