Jerzy Gert

Urodził się w Tarnowie w rodzinie żydowskiej jako syn Henryka. W latach 1924–1932 kształcił się w Wiedniu w grze na fortepianie i skrzypcach oraz studiował teorię muzyki^[3], początkowo w Neues Wiener Konservatorium, następnie w Universität für Musik und darstellende Kunst pod kierunkiem Hannsa Eislera, Josefa Polnauera oraz prywatnie u Arnolda Schönberga^[1] [4][3] i Albana Berga^[3].

W latach 1933–1939 był kierownikiem wytwórni płytowej „Odeon” w Warszawie i dyrygował tam własną orkiestrą^[1] [3][5]. W 1939 wyjechał do Lwowa, gdzie do 1941 był dyrygentem Filharmonii Lwowskiej^{[1] [6] [5]}.

W 1943 został aresztowany przez niemieckie władze okupacyjne. Był więźniem nazistowskich obozów koncentracyjnych w Płaszowie i Mauthausen^{[1] [6] [5]}.

W 1946 dyrygował orkiestrą objazdową^[5]. W 1947 powołał do życia Orkiestrę, a rok później Chór Polskiego Radia w Krakowie; pracą obu tych zespołów kierował do końca życia^[6] . Równocześnie w latach 1954–1957 był kierownikiem artystycznym Teatru Mu­zycznego w Krakowie. Pod jego kierownictwem scena ta wystawiła pięć premier operetek: Hrabinę Maricę, Krainę uśmiechu, Wesołą wdówkę, Księżnę cyrkówkę i Noc w Wenecji^[5]. W latach 1957–1962 był też kierownikiem artystycznym Filharmonii Krakowskiej^[1] [4][6] .

Doko­nał wielu nagrań radiowych muzyki poważnej (jako pierwszy nagrał operę Król Roger Karola Szymanowskiego^[4]), popularnej i rozrywkowej^[6] . Jako kompozytor muzyki filmowej współpracował ze Studiem Filmowym „Semafor” i Filmem Polskim w Łodzi, komponując muzykę do filmu rysunkowego Lis Kitaszek i dokumentalnego Pokój zdobędzie świat (1961)^[5]. W pierwszych latach po wojnie był jednym z najbardziej znanych muzyków w Polsce: „popularność zawdzięczał Polskiemu Radiu, na którego antenie nie było prawie dnia, by nie zabrzmiała orkiestra Gerta.”^[7] . Był znanym kompozytorem muzyki rozryw­kowej^[5] i autorem licznych aranżacji utworów polskich na potrzeby radia^[6] ; skomponował wiele popularnych piosenek^[6] .

Zmarł w 1968. Pochowany na nowym cmentarzu żydowskim przy ulicy Miodowej w Krakowie.

(na podstawie materiału źródłowego^[6] )

• Order Sztandaru Pracy II klasy
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1952)^[8]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1954)^[9]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)^[10]
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki (1967)

(na podstawie materiału źródłowego^[6] )

• Uliczka w Sewilli – słowa Tadeusz Śliwiak
• Krakowska kwiaciarka – słowa Tadeusz Śliwiak
• Jesienna rozłąka – słowa Bronisław Brok
• Piosenka o Nowej Hucie – słowa Stanisław Chruślicki
• Z wszystkich bliskich miast – słowa Tadeusz Kubiak

• Grzegorz Michalski: Gert Jerzy. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 3: EFG część biograficzna. Kraków: PWM, 1987. ISBN 83-224-0344-5. (pol.).
• Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
• Anna Woźniakowska: Czy Kraków zasługuje na operę?: 45-lecie opery i operetki w Krakowie. Opera i Operetka w Krakowie, 1999, s. 34. ISBN 978-83-910003-9-7.
• Leon Tadeusz Błaszczyk: Żydzi w kulturze muzycznej ziem polskich w XIX i XX wieku. Słownik biograficzny. Warszawa: Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, 2014, s. 80. ISBN 978-83-939735-1-4.
• Marian Fuks: Muzyka ocalona: judaica polskie. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1989, s. 207. ISBN 978-83-212-0541-0.

• Jerzy Gert w bazie filmpolski.pl
• Jerzy Gert w bazie IMDb (ang.)
• Jerzy Gert w bazie Discogs.com (ang.)
• "Krakowska kwiaciarka" wyk. Sława Przybylska (video)
• Jesienna rozłąka wyk. Anna German (video)