[go: up one dir, main page]
More Web Proxy on the site http://driver.im/

Jan Drozdowski

polski poeta i dramaturg

Jan Drozdowski (ur. 1759, zm. 29 grudnia 1810 w Warszawie) – komediopisarz, wolnomularz[1], pierwszy kancelista Wydziału Edukacji Kancelarii Straży Praw, urzędnik Kancelarii Generalnej Rady Nieustającej[2].

Jan Drozdowski
Data urodzenia

1759

Data i miejsce śmierci

29 grudnia 1810
Warszawa

Narodowość

polska

Język

polski

Dziedzina sztuki

literatura, poezja

Życiorys

edytuj

Urodził się w województwie krakowskim, lecz nie są znane początki jego edukacji. J. Adamczewski we wspomnieniach pisał o jego nabytych w szkołach gruntownych umiejętnościach. W roku 1779 przybył do Warszawy i zaczął 10-letni okres pracy w kancelarii Rady Nieustającej (aż do jej likwidacji w roku 1789). Pozostał nadal urzędnikiem, obejmując, po uchwaleniu Konstytucji 3 Maja stanowisko sekretarza w Straży Praw. Bardzo często grywał w karty, nie stroniąc od gry na monetę (za pieniądze). W tym okresie był członkiem wolnomularskiej loży Świątynia Izis.

Twórczość

edytuj

Autor komedii Literat z biedy... (1784), Umizgi dla przysługi... (1788) i Bigos hultajski, czyli szkoła trzpiotów... (1801). Idąc za wzorem Francji i naśladując głównie przykład Zabłockiego, nie wykazał Drozdowski daru tworzenia komicznych sytuacji, ani zdolności kompozycyjnych, wyróżniał się natomiast gładkim wierszem, a niekiedy i dowcipem słownym. Tłumaczył też Meropę Voltaire’a.

Ważniejsze dzieła

edytuj
  • Literat z biedy. Komedia w 4 aktach... przez aktorów narodowych nadwornych Jego Królewskiej Mości na teatrze warszawskim i grodzieńskim reprezentowana, wyst. 5 grudnia 1784, wyd. Warszawa 1786 (z wierszem: Do przyjaciela poety)[3], rękopis znajdował się w Bibliotece Teatralnej Warszawskiej, sygn. 83.
  • Umizgi dla przysługi. Komedia we 3 aktach... przez aktorów narodowych nadwornych J. K. Mci na teatrze warszawskim reprezentowana, wyst. 24 marca 1788, wyd. Warszawa 1788[4]; wyd. następne: oprac. Z. Wołoszyńska, w: „Komedia obyczajowa warszawska”, t. 2, Warszawa 1960, Teatr Polskiego Oświecenia.
  • Do Najjaśniejszego Pana Stanisława Augusta... przy rocznicy imienin dnia 8 maja roku 1791 (wiersz), brak miejsca i roku wydania.
  • Oda do sławnych polskich poetów dnia 7 września roku 1791 (wiersz), brak miejsca i roku wydania.
  • Na dzień Trzeci Maja roku 1792 (wiersz), brak miejsca i roku wydania.
  • Wdzięczność dla pana, czyli wesele wiejskie. Opera w 3 aktach z muzyką J. Stefaniego, wyst. Warszawa 24 lipca 1796; fragmenty wyd. w: Piosnki i arie z różnych operów i komedii zebrane, Warszawa 1801; Śpiewy i arie teatralne i światowe..., Warszawa 1816; rękopis: Pan dobry ojcem poddanych, czyli krakowskie wesele. Opera w 3 aktach przez F. Bohomolca(!) – znajdował się w Bibliotece Zamoyskich, sygn. 797; zniszczony w roku 1944; (w roku 1798 operę tę grano w 2-aktowej przeróbce: Przyjazd Pana, czyli wesele wiejskie; rękopis znajdował się w Bibliotece Teatru Warszawskiego, sygn. 674; inne tytuły opery: Wdzięczni poddani panu; Wesele krakowskie – wyst. Kraków 1826, z muzyką J. Wygrzywalskiego).
  • Diabeł alchimista, czyli sposób robienia złota. Operetka z muzyką A. Wejnerta, wyst. Warszawa 1797 (według Bernackiego oparta na operetce A.G. Meissnera Der Liebesteufel, oder der Alchymist – wzorowanej na komedii M.A. Le Granda L’Amour diable).
  • Scytowie. Tragedia heroiczna w 5 aktach, wyst. Warszawa 1799 (według Voltaire; autorstwo niepewne; Bernacki podaje jako tłumacza Zaborowskiego).
  • Bigos hultajski, czyli szkoła trzpiotów. Komedia we 2 aktach, oryginalnie wierszem napisana, wyst. Warszawa 9 maja 1801, wyd. Warszawa 1801 i Kraków 1803[5]; wyd. następne: oprac. Z. Wołoszyńska, w: „Komedia obyczajowa warszawska”, t. 2, Warszawa 1960, Teatr Polskiego Oświecenia; rękopis: Biblioteka Jagiellońska, sygn. 2975; Estreicher (XV, 328) ustala błędnie datę powstania komedii na rok 1788.
  • Dwie siostry z Pragi. Opera komiczna w 2 aktach z muzyką W. Müllera, wyst. Warszawa 4 marca 1803, fragmenty wyd. w zbiorze: Śpiewy i arie teatralne i światowe..., Warszawa 1816; (według J. Perinet: Die Schwestern von Prag).
  • Meropa. Tragedia w 5 aktach, Warszawa 1803, wyst. Warszawa 7 lutego 1806 – wznowienie (według Voltaire: Mérope).
  • Tajemnica. Opera w 1 akcie z muzyką A. Salieri, wyst. Warszawa 19 kwietnia 1805 (według F.B. Hoffman: Le Secret).
  • Orestes. Tragedia w 5 aktach wierszem tłumaczona, wyst. Warszawa 13 maja 1807 (według Voltaire: Oreste).
  • Szewc i krawcówna. Opera w 1 akcie z muzyką J. Elsnera, wyst. Warszawa 11 marca 1808; arię szewca ogł. L. A. Dmuszewski, A. Żółkowski: Dykcjonarzyk teatralny z dodatkiem pieśni..., Poznań 1808; przedr. w zbiorze: Śpiewy i arie teatralne i światowe..., Warszawa 1816[6].
  • Żona po drodze. Opera w 1 akcie (według E. Szwankowskiego; według K. Michałowskiego i A. Papierzowej: melodramat w 3 aktach), z muzyką J. Elsnera, wyst. Warszawa 28 października 1808; fragmenty ogł. w: „Piosnki Kurdesza”, Gazeta Warszawska 1808, nr 87.

Wiersze w zbiorach rękopiśmiennych

edytuj

Wiersze Drozdowskiego znajdują się w różnorodnych zbiorach rękopiśmiennych. Kilka z nich wydano w 2 zbiorach:

  • J. Horoszkiewicz: Echa minionych lat, t. 1-2, Lwów 1889 (tu: „Pożegnanie wojskowych” 1807, inc.: „Marsz, marsz, ziomkowie kamraci...”, muzyka J. Elsnera)
  • J. Kott: Poezja polskiego Oświecenia. Antologia, Warszawa 1954; wyd. 2 Warszawa 1956 (tu: „Goły do gołego”).

Ponadto J. W. Gomulicki wymienia wiersz Drozdowskiego Na śmierć Kownackiego w pojedynku z Wodzińskim (inc.: „Pójdę na pole, gdzie ręka złośnicza...”).

Przypisy

edytuj
  1. Ludwik Hass, Sekta farmazonii warszawskiej, Warszawa 1980, s. 195.
  2. Józef Wojakowski, Straż Praw, Warszawa 1982, s. 118.
  3. Jan Drozdowski, Literat z biedy : komedya w czterech aktach Jana Drozdowskiego przez aktorow [...] jego krolewskiey mosci na Teatrze Warszawskim y Grodzienskim reprezentowana [online], polona.pl [dostęp 2018-04-09].
  4. Jan Drozdowski, Umizgi dla przysługi komedya we trzech aktach Jana Drozdowskiego przez aktorow narodowych [...] na teatrze warszawskim reprezentowana [online], polona.pl [dostęp 2018-04-09].
  5. Jan Drozdowski, Bigos hultayski czyli Szkoła trzpiotów : komedya we 2 aktach oryginalnie wierszem napisana [online], polona.pl [dostęp 2018-04-09].
  6. Śpiewy i arye teatralne i światowe z różnych oper i komedyi zebrane z dodatkiem nowych śpiewów i krakowiaków. T. 1 [online], polona.pl [dostęp 2018-04-09].

Bibliografia

edytuj
  • Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powszechna, t. IV
  • T. 4: Oświecenie. W: Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1966, s. 439–440.

Linki zewnętrzne

edytuj