Iwan Piddubny
Iwan Maksymowycz Piddubny, ukr. Іван Максимович Піддубний (ur. 6 października?/18 października 1871 w Kraseniwce, zm. 8 sierpnia 1949 w Jejsku) – wywodzący się z kozaków zaporoskich zapaśnik i wrestler z Imperium Rosyjskiego. Przeważnie występował w cyrkach. W ciągu swojej ponad czterdziestoletniej kariery stał się w Rosji kultową postacią; został odznaczony różnymi radzieckimi wyróżnieniami oraz czterokrotnie zdobył puchar świata w zapasach. W roku 2014 nakręcono o nim film dokumentalny Żelazny Iwan, z Michaiłem Porieczenkowem w roli tytułowej[2].
Iwan Piddubny na karcie kolekcjonerskiej z 1909 | |
Imię i nazwisko |
Iwan Maksymowycz Piddubny |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
18 października 1871 |
Data i miejsce śmierci |
8 sierpnia 1949 |
Przyczyna śmierci | |
Kariera profesjonalnego wrestlera | |
Pseudonimy ringowe |
Ivan the Terrible |
Wzrost |
183 cm[1] |
Masa ciała |
118 kg[1] |
Debiut |
1896 |
Emerytura |
1941 |
Życiorys
edytujUrodził się 18 października 1871 we wsi Kraseniwce w guberni połtawskiej w Imperium Rosyjskim[3] (tereny dzisiejszej Ukrainy). Jego rodzina wywodziła się z kozaków zaporoskich[4] i była uboga[potrzebny przypis]. Jak twierdził sam Piddubny, wysoki wzrost oraz wyjątkowe siła fizyczna i wytrzymałość były normą w jego rodzinie, a jedyną znaną mu osobą silniejszą od niego miał być jego ojciec, Maksym Iwanowycz Piddubny. Jako dziecko Iwan śpiewał w chórze kościelnym[4] i pomagał rodzicom w codziennych pracach fizycznych, jak przenoszenie stogów siana i oranie ziemi[potrzebny przypis]. W wieku 12 lat pracował jako najemny pracownik farmy[4].
W wieku 17 lat opuścił swoją rodzinną wioskę w poszukiwaniu lepszego życia[potrzebny przypis]. W latach od 1893 do 1896 pracował jako tragarz portowy w Sewastopolu i Teodozji, a od 1896 do 1897 był komiwojażerem w firmie Livas[4]. W wolnym czasie chętnie uczęszczał na przedstawienia cyrku Beskaraweni, który znajdował się w Teodozji. Pewnego dnia poprosił o pozwolenie na wzięcie udziału w organizowanych przez cyrk zapasach[potrzebny przypis][4]. W 1896 w cyrku tym pokonał słynnych wówczas zapaśników, Luricha, Borodanowa, Razumowa i Pappiego[4]. Jest to uznawane za początek jego kariery[potrzebny przypis][4]. Od 1897 występował w cyrkach jako siłacz, uprawiając pokazowo podnoszenie ciężarów oraz wrestling. Ważył wówczas 130 kilogramów i był wegetarianinem. Podróżował i występował w Rosji i za granicą; odwiedził 50 miast w czternastu państwach[4]. Przez kilka lat występował w cyrku Truzzi w Odessie.
W 1903 brał udział w turnieju o mistrzostwo świata w Paryżu i przegrał tylko z Raulem Bouchetem, który miał oszukiwać, smarując swoje ciało przed walką śliskim olejkiem. Po ujawnieniu tego Bouchet miał próbować przekupić, a nawet otruć, okaleczyć lub zabić Piddubnego. W 1904, gdy organizatorzy zrozumieli, że Piddubny nigdy się nie podda, zmniejszyli główną nagrodę pieniężną w turnieju o 1/3. Piddubny pokonał byłego mistrza Paula Ponsa, a następnie w finale Raula Boucheta. Zaraz po wygranej domagał się pieniędzy do ręki i powiedział Nie pójdę na zaplecze, bo mnie tam zabiją[potrzebny przypis]. Wielokrotnie wygrywał Puchar Świata w zapasach w stylu klasycznym, między innymi w Paryżu w 1905, 1906, 1907 i 1908[4].
W 1910 postanowił zawiesić swoją karierę i wrócić do rodzinnej wsi. Ożenił się, kupił kilka akrów ziemi i zbudował dom oraz parę młynów. Jego przedsiębiorstwo zbankrutowało, w związku z czym w 1913 wrócił do kariery wrestlerskiej[potrzebny przypis].
W maju 1915 pokonał mistrza Aleksandra Garkawienkę (zwanego Czarną Maską), a dwa dni później w Jekaterynosławiu innego mistrza, Iwana Zaikina.
W czasie wojny domowej w Rosji pracował w cyrkach w Żytomierzu i Kerczu. Uniknął wielu prób zabójstwa z rąk anarchistów[potrzebny przypis]. W 1920 został aresztowany przez radziecką policję polityczną Czeka i skazany na rozstrzelanie, ale ostatecznie go wypuszczono[4].
W 1922 dołączył do Cyrku Moskiewskiego. Podróżował z nim po Europie i Stanach Zjednoczonych[potrzebny przypis]. Od 1923 do 1924 pracował w Rosyjskim Cyrku Państwowym, a następnie przez trzy lata podróżował po Niemczech i Stanach Zjednoczonych[4]. Posługiwał się tam pseudonimem ringowym Ivan the Terrible, co jest przetłumaczonym na język angielski imieniem cara Iwana IV Groźnego[1]. Był też nazywany mistrzem mistrzów i rosyjskim Herkulesem[potrzebny przypis].
23 lutego 1926 telegrafy na całym świecie przekazały informację, że w Nowym Jorku Iwan Piddubny pokonał najlepszych zapaśników Nowego Świata i został mistrzem Ameryki. Do tego czasu sześciokrotnie zdobył mistrzostwo świata. W 1927, w wieku 56 lat, w Archangielsku pokonał znanego wówczas atletę z Wołogdy, Michaiła Kulikowa.
W listopadzie 1939 został odznaczony Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy, za wyjątkowe osiągnięcia w rozwoju radzieckiego sportu, oraz tytułem Zasłużonego Artysty RFSRR.
Przeszedł na emeryturę w 1941, w wieku siedemdziesięciu lat. W czasie II wojny światowej przebywał w okupowanym przez III Rzeszę mieście Jejsk[4], gdzie pracował jako ochroniarz w klubie bilardowym[potrzebny przypis]. Odmówił wtedy przeprowadzenia się do Niemiec w celu szkolenia tamtejszych sportowców, mówiąc, że jest rosyjskim zapaśnikiem i takim pozostanie[4]. Ostatnie lata życia spędził w skrajnej biedzie. Żeby nie głodować, sprzedał swoje nagrody.
W 1945 został uhonorowany tytułem Zasłużonego Mistrza Sportu ZSRR[5].
Zmarł na zawał mięśnia sercowego. Został pochowany w jejskim parku, później nazwanym jego imieniem. Został w nim ustawiony pomnik Piddubnego. W pobliżu znajduje się też muzeum jego pamięci i szkoła sportowa jego imienia. Na jego grobie umieszczono napis Tu leży rosyjski bohater[4].
Radzieckie ordery i odznaczenia
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c Ivan The Terrible [online], Cagematch.net [dostęp 2019-02-07] (ang.).
- ↑ Żelazny Iwan, filmweb.pl
- ↑ P.H. Usenko, Піддубний Іван Максимович, [w:] Encykłopedija istoriji Ukrajiny, t. 8, s. 234. (ukr.)
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Ivan Poddubny [online], Russia-IC [dostęp 2019-02-07] (ang.).
- ↑ Сергей Осипов: Почему от Поддубного сбежала жена и зачем борец работал вышибалой в баре. Argumienty i fakty, 5.10.2011. [dostęp 2024-03-23]. (ros.).