Instalacja (sztuka)

Zobacz też: inne znaczenia wyrazu „instalacja”.

Ten artykuł od 2010-12 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Instalacja – wieloelementowa realizacja artystyczna w konkretnej przestrzeni (miejscu, obiekcie itp.) zastanej lub konstruująca taką przestrzeń.

Instalacja to inaczej dzieło plastyczne o przestrzennych walorach zbudowane przez artystę i dopasowane do konkretnej przestrzeni (najczęściej będącą zastaną przestrzenią). Instalacja złożona jest w całość z wielu elementów gotowych lub w tym celu wykonanych, ale może być wykonana z jednego konkretnego elementu. Szersze rozumienie instalacji wynika ze wzajemnych relacji między poszczególnymi przedmiotami albo z ich kontekstu, np. kulturowego, przestrzennego, społecznego lub symbolicznego^[1].

Instalacje poprzedziły w sztuce XX w. idee ready-mades Marcela Duchampa, environment z lat 50. i 60. oraz realizacje przestrzenne minimal artu. O ile environment wytwarza przestrzeń własną, to instalacja wchodzi w aktywne realizacje z przestrzenią zastaną. Mogą być w instalacji również używane inne media, np. fotografie, film, video, zwierzęta bądź siły natury. Instalacja jest używana przez różne kierunki sztuki współczesnej jako pełnoprawny środek wypowiedzi artystycznej, może być także efektem akcji lub performance.

Instalacje wykorzystują wszelkie materiały i media. Ze względu na operowanie przestrzenią wywodzi się z doświadczenia rzeźby i związana jest z rozwojem sztuki w drugiej połowie XX wieku. Ewolucja tej formy wynika z praktyk takich jak: tworzenie environment – autorskich środowisk artystycznych, asamblaży – zestawienia przedmiotów gotowych, tworzenie kolekcji przedmiotów, aranżacji rzeźbiarskiej zwracającej uwagę na relacje pomiędzy obiektami. Historycznie, pierwsze tego typu realizacje wykorzystywały miejsca „ubogie”, opuszczone budynki, przestrzenie poprzemysłowe, miejsca niezwiązane powszechnie ze sztuką, niejako wprowadzając sztukę w przestrzeń życia, jak również w przestrzeń natury, w ten sposób dodając do dzieła znaczenia wynikające ze specyfiki miejsca, przeciwstawiając się jednocześnie koncepcji dzieła jako „odizolowanego” obiektu. Instalacja może być czasowa lub stała. Prace instalacyjne zostają umieszczone w pomieszczeniach wystawowych, takich jak muzea i galerie, a także przestrzeni publicznej i prywatnej. W gatunku tym wykorzystuje się przedmioty codziennego użytku, naturalne materiały, jak również nowe media, takie jak: wideo, dźwięk, performance, rzeczywistość wirtualna i internet.