Hipersten
Hipersten – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy piroksenów. Jest minerałem pospolitym i szeroko rozpowszechnionym.
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
krzemian magnezu i żelaza |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
5,5 |
| Przełam |
nierówny |
| Łupliwość |
niewyraźna, dwukierunkowa |
| Układ krystalograficzny |
rombowy |
| Gęstość |
3,35 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
od zielonej po zielonkawoczarną i brązową |
| Rysa |
biała |
| Połysk |
szklisty |
Nazwa pochodzi od gr. hyper = nad i sthenos = siła (bardzo mocny).
Właściwości
edytujZazwyczaj tworzy kryształy o pokroju słupkowym i tabliczkowym. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, blaszkowych, łuskowych oraz w formie rozsianych w skale ziarn. Rzadko tworzy skupienia sferolityczne. Stanowi jedno z ogniw pośrednich szeregu izomorficznego (roztworu stałego) enstatyt – ferrosilit. Czasami zawiera wrostki brukitu, goethytu i hematytu – jest bogatym w żelazo piroksenem. Wyróżnia się czerwonawą iryzacją, którą powodują blaszkowate inkluzje getytu i hematytu.
Występowanie
edytujWystępuje w skałach magmowych i metamorficznych. Bywa spotykany wobok bronzytu, enstatytu, oliwinu, hornblendy, diopsydu. Czasami tworzy niemal monomineralne skały – hiperstenity.
Główne miejsca występowania: Niemcy, USA, Indie, Grenlandia, Norwegia, Francja, Rosja, Szwajcaria, Austria.
W Polsce – występuje na Suwalszczyźnie (w gabrach i norytach). Spotykany w pienińskich andezytach i na Dolnym Śląsku
Zastosowanie
edytuj- ma znaczenie naukowe,
- atrakcyjny i poszukiwany kamień kolekcjonerski,
- kamień ozdobny i jubilerski – ze względu na zbyt ciemną barwę, jest rzadko fasetkowany, natomiast często otrzymuje szlif kaboszonowy, który ujawni iskrzące inkluzje.
Zobacz też
edytujBibliografia
edytuj- C. Hall: Klejnoty: Kamienie szlachetne i ozdobne, „Wiedza i Życie S.A.” – 1998 r.