Gisèle Freund
Gisèle Freund (ur. 19 grudnia 1908[1] w dzielnicy Schöneberg w Berlinie, zm. 31 marca 2000 w Paryżu[1]) – francusko-niemiecka fotografka i fotoreporterka pochodzenia żydowskiego. Słynęła z fotografii dokumentalnej oraz portretów pisarzy i artystów. Fotografowała znane osoby, m.in.: Virginię Woolf, Jean-Paula Sartre’a i Fridę Kahlo.
Gisèle Freund (1974) | |
Data i miejsce urodzenia |
19 grudnia 1908 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
31 marca 2000 |
Narodowość |
francuska |
Dziedzina sztuki | |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujUrodziła się w rodzinie kupców tekstylnych Juliusa i Clary Freund, bogatej pary żydowskiej w berlińskiej dzielnicy Schöneberg. Jej ojciec był zapalonym kolekcjonerem sztuki. W 1925 roku kupił jej pierwszy aparat[2].
W 1931 studiowała socjologię i historię sztuki na Uniwersytecie Albrechta i Ludwika we Fryburgu, a w latach 1932–1933 studiowała na Uniwersytecie Johanna Wolfganga Goethego we Frankfurcie. Na uniwersytecie stała się aktywną członkinią studenckiej grupy socjalistycznej i była zdecydowana wykorzystać fotografię jako integralną część swojej socjalistycznej praktyki. W 1939 zyskała zaufanie Virginii Woolf i wykonała kultowe kolorowe zdjęcia Woolfów na wystawie w angielskiej National Portrait Gallery. Woolf zgodziła się zmienić ubranie, aby zobaczyć, które najlepiej pasują do harmonii kolorów[3].
10 czerwca 1940 wraz z nadciągającą nazistowską inwazją uciekła z Paryża. Jej mąż Pierre został schwytany przez nazistów i wysłany do obozu jenieckiego. Był w stanie uciec i spotkał się z Gisèle przed powrotem do Paryża, aby walczyć w ruchu oporu. Jako żona uciekającego więźnia, Żyda i socjalisty, Freund „obawiała się o swoje życie”. W 1942 z pomocą André Malraux, który powiedział swoim przyjaciołom: „musimy uratować Gisèle!”[4], uciekła do Buenos Aires w Argentynie na zaproszenie Victorii Ocampo. Ocampo była w centrum argentyńskiej elity intelektualnej, a za jej pośrednictwem Freund poznała i sfotografowała wielu wielkich pisarzy i artystów, takich jak Jorge Luis Borges i Pablo Neruda[5].
Mieszkając w Argentynie, Freund rozpoczęła działalność wydawniczą pod nazwą Ediciones Victoria. W 1947 została pierwszą kobietą, która podpisała kontrakt z agencją Magnum Photos (jako twórczyni z Ameryki Łacińskiej). W 1953 wróciła na stałe do Paryża. W 1954 została uznana przez rząd Stanów Zjednoczonych za persona non grata, co było wynikiem jej socjalistycznych poglądów. Robert Capa zmusił ją do zerwania więzi z Magnum Photos[6].
Po jej śmierci prezydent Jacques Chirac chwalił ją jako „jednego z największych fotografów na świecie”[4].
Publikacje
edytuj- 1936: La Photographie en France au dix-neuvieme siècle: essai de sociologie et d’esthétique
- 1945: France
- Guia Arquitectura Mexicana Contemporánea
- 1954: Mexique precolombien (wspólnie z Paulem Rivetem)
- 1965: James Joyce à Paris. Ses dernières années
- 1970: Le monde et ma camera
- 1974: Photographie et société
- 1977: Memoires de l'Oeil
- 1978: Portfolio: Au pays des visages
- 1982: Trois Jours avec Joyce
- 1985: Itineraires
- 1985: Gisèle Freund, photographer
- 1989: Gisèle Freund, Portraits d'ecrivains et d’artistes
- 1991: Gisèle Freund, portrait. Entretiens avec Rauda Jamis
- 1998: The Poetry of the Portrait: Photographs of Writers and Artists
Ordery i odznaczenia
edytuj- 1982: Oficer Orderu Sztuki i Literatury[7]
- 1983: Kawaler Orderu Legii Honorowej[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Gisele Freund. [dostęp 2020-05-22]. (ang.).
- ↑ Carlene Meeker , Gisèle Freund [online], Jewish Women’s Archive [dostęp 2022-12-01] (ang.).
- ↑ Portraits of Virginia Woolf: here, the true face of the modern writer. [dostęp 2020-05-22]. (ang.).
- ↑ a b Suzanne Daley: Gisele Freund Is Dead at 91; Photographed Paris Writers. 2000-04-01. [dostęp 2020-05-22]. (ang.).
- ↑ Carlene Meeker: GISÈLE FREUND 1912 – 2000. [dostęp 2020-05-22]. (ang.).
- ↑ Lesbian Art History in Europe 1850 – 1950 | Feminine Moments [online], 25 marca 2017 [dostęp 2022-12-01] (ang.).
- ↑ Gisèle Freund Photographe | Actuphoto [online], actuphoto.com [dostęp 2022-12-01] .
- ↑ LEGION D'HONNEUR, „Le Monde.fr”, 3 stycznia 1991 [dostęp 2022-12-01] (fr.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Życiorys Gisèle Freund. photography.about.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-03-10)]. (arch.) [dostęp 2010-06-10]
- ISNI: 0000000110272454
- VIAF: 56609984
- ULAN: 500094124
- LCCN: n79109184
- GND: 11853534X
- LIBRIS: xv8bbdqg3dk9hwb
- BnF: 11903586h
- SUDOC: 026874970
- SBN: CFIV043105
- NKC: xx0167758
- BNE: XX1145946
- NTA: 069315310
- BIBSYS: 90533554
- CiNii: DA00742487
- Open Library: OL281617A
- PLWABN: 9810666767205606
- NUKAT: n2003066617
- J9U: 987007261467305171
- PTBNP: 184365
- LNB: 000212022
- CONOR: 78679139
- BLBNB: 000800859
- KRNLK: KAC199633894
- LIH: LNB:C5/z;=Bj