Fort II Twierdzy Warszawa
Fort II („Wawrzyszew“) – jeden z fortów Twierdzy Warszawa, wybudowany w latach 80. XIX wieku.
Poprzednim w kolejności jest fort I „Bielany“, zaś następnym wysunięty przed linię fort IIA „Babice“.
Opis
edytujFort wzniesiono z zadaniem zamknięcia luki pomiędzy terenami leśnymi, ciągnącymi się pod postacią Puszczy Kampinoskiej wiele kilometrów w kierunku zachodnim i północnym, oraz Wisłą. Ze względu na ukształtowanie terenu został zaprojektowany jako dzieło nieregularne (schemat), co stanowi rzadkość w ówczesnej fortyfikacji rosyjskiej na ziemiach polskich. Fort miał około 400 metrów szerokości u podstawy oraz około 250 metrów głębokości (wzdłuż osi). Otoczony został mokrą fosą, przy czym czoło i prawy bark były w sposób typowy dla takich dzieł bronione z wałów, zaś dla obrony barku lewego wzniesiono półkaponierę (1). Fort posiadał dwa wały - dla artylerii i piechoty (2). Głównym obiektem zaplecza były ceglane koszary (3), mające około 130 metrów długości i zakończone na obydwu krańcach nadbudówkami (fot.). Szyi broniła duża kaponiera, osłonięta charakterystycznym dziełem ziemnym o narysie małego bastionu (4). W szyi fortu, już poza obrębem rowów, wzniesiono niewielki schron amunicyjny.
W czasie modernizacji twierdzy przebudowano układ ziemny fortu. Po 1909 roku, w ramach jej likwidacji, fort został rozbrojony i częściowo rozebrany.
W czasie II wojny światowej mieściły się tutaj niemieckie magazyny. W dniach 13–14 czerwca 1943 roku oddział bojowy Milicji Ludowej RPPS dokonał na nie wypadu, niszcząc część zgromadzonych tam materiałów[1].
Obecnie teren fortu jest podzielony na części. W szyi mieszczą się warsztaty i magazyny, zaś w części czołowej - ośrodek wypoczynkowy. Fosa fortu stanowi jeden z czystszych zbiorników wodnych tej części Warszawy.
Umocnienie znajduje się na północ od dzisiejszego lotniska na Bemowie. Prowadzi do niego ulica Kalinowej Łąki, stanowiąca odnogę ulicy Księżycowej.
W 1993 fort został wpisany do rejestru zabytków[2].
Przypisy
edytuj- ↑ Ważniejsze daty z dziejów Polskiej Partii Socjalistycznej, [w:] PPS wspomnienia z lat 1918-1939, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza“ Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch“, 1987, s. 1316, ISBN 83-05-11291-8.
- ↑ Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 31 grudnia 2019 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 2. [dostęp 2020-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-27)].
Bibliografia
edytuj- Lech Królikowski, Twierdza Warszawa, Warszawa 2002.
Linki zewnętrzne
edytuj- Zdjęcie satelitarne na Google Maps. Fort jest dobrze widoczny w środkowej części zdjęcia.