[go: up one dir, main page]
More Web Proxy on the site http://driver.im/
Wikipedia

Edmund Buła

polski generał, funkcjonariusz kontrwywiadu

Edmund Buła (ur. 17 października 1926 w Zagórzu, zm. 11 lipca 2012 we Wrocławiu[1]) – przestępca, żołnierz, dyplomata, generał brygady tzw. ludowego Wojska Polskiego, Szef Wojskowej Służby Wewnętrznej w latach 1986–1990.

Edmund Buła
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

17 października 1926
Zagórze

Data i miejsce śmierci

11 lipca 2012
Wrocław

Przebieg służby
Lata służby

1945–1990

Siły zbrojne

Siły Zbrojne PRL
Siły Zbrojne RP

Jednostki

Główny Zarząd Informacji WP, Szefostwo Wojskowej Służby Wewnętrznej

Stanowiska

z-ca szefa i Szef Zarządu WSW Śląskiego Okręgu Wojskowego, Attaché wojskowy, lotniczy i morski przy Ambasadzie PRL w Belgradzie, za-ca szefa i Szef Wojskowej Służby Wewnętrznej

Główne wojny i bitwy

Operacja „Dunaj” (1968)

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały” Brązowy Medal „Zasłużonym na Polu Chwały” Medal 40-lecia Polski Ludowej Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal 10-lecia Polski Ludowej Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Złota odznaka "Za zasługi w umacnianiu przyjaźni Polska – ZSRR"

Życiorys

edytuj

Edmund Buła urodził się 17 października 1926 roku w Zagórzu koło Sosnowca, w rodzinie Józefa i Bronisławy. Absolwent Wyższej Szkoły Rolniczej, z wykształcenia zootechnik. Służbę wojskową w kontrwywiadzie wojskowym rozpoczął w 1945, jako słuchacz Kursu Oficerów Informacji, następnie po ukończeniu kursu w sierpniu (1945), oficer Wydziału Informacji 17 Dywizji Piechoty w Krakowie, oficer informacji w 28 pułku piechoty w Przemyślu (od 1947), starszy oficer Oddziału II Głównego Zarządu Informacji WP, zajmującego się walką z agenturą przeciwnika i tropieniem jej, przesłuchiwaniem jeńców będących przedmiotem zainteresowania GZI WP i innych instytucji. Następnie od lipca 1949 roku do lutego 1951 roku był szefem Sekcji Informacji Oficerskiej Szkoły Inżynieryjno–Saperskiej we Wrocławiu. Od lutego do października 1951 roku pełnił funkcję zastępcy szefa Wydziału Informacji 4 Dywizji Piechoty w Krośnie Odrzańskim. Między 16 października, a 26 listopada 1951 roku – zastępcy szefa Wydziału Informacji 11 Dywizji Zmechanizowanej w Żaganiu.

26 listopada 1951 roku został przeniesiony do Okręgowego Zarządu Informacji nr 8 w Gdyni na stanowisko pełniącego obowiązki kierownika sekcji I zajmującej się kontrwywiadowczą ochroną Dowództwa Marynarki Wojennej. 1 maja 1952 roku, po przeformowaniu zarządu na nowy etat, został wyznaczony na stanowisko szefa wydziału I. Kierowany przez niego wydział miał takie samo zadanie jak dotychczasowa sekcja I. Od 14 kwietnia 1953 roku zajmował stanowisko szefa Wydziału Informacji Lotnictwa Marynarki Wojennej. Od 1 września tego roku był słuchaczem Kursu Doskonalenia Oficerów w Oficerskiej Szkole Informacji w Wesołej[2]. W czasie służby w OZI nr 8 poznał Edwarda Poradko, który służbę w Gdyni rozpoczął w październiku 1951 roku na stanowisku kierownika sekcji IV (śledczej). Wiosną 1953 roku major Eugeniusz Gajdzik, ówczesny szef Wydziału Informacji Obrony Wodnego Rejonu Głównej Bazy Marynarki Wojennej zarzucił szefowi zarządu pułkownikowi Jerzemu Szerszeniowi faworyzowanie kapitana Buły i majora Poradko[3]. 10 maja 1954 roku został szefem Oddziału Informacji 8 Korpusu Armijnego w Olsztynie. Od 26 lipca 1955 roku do 28 sierpnia 1956 roku razem z Edwardem Poradko był słuchaczem kursu specjalnego w Wyższej Szkole KGB (ros. Высшая школа КГБ) w Moskwie. Po powrocie do kraju objął stanowisko zastępcy szefa Zarządu Informacji Wojsk Lotniczych i Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju w Warszawie.

28 stycznia 1957 roku, po przeformowaniu Informacji Wojska Polskiego w Wojskową Służbę Wewnętrzną, został wyznaczony na stanowisko szefa Oddziału WSW we Wrocławiu. 16 sierpnia 1963 roku został mianowany szefem Oddziału II - zastępcą szefa Zarządu WSW Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu. 29 marca 1965 roku został szefem Oddziału I - zastępcą szefa Zarządu WSW ŚOW do spraw kontrwywiadu. 6 września 1967 roku powierzono mu pełnienie obowiązków szefa Zarządu WSW ŚOW we Wrocławiu. 25 maja 1968 roku został zatwierdzony na tym stanowisku. Z racji zajmowanego stanowiska był przewidziany do objęcia w przypadku mobilizacji funkcji szefa Zarządu WSW 2 Armii - związku operacyjnego formowanego na bazie Śląskiego Okręgu Wojskowego. W tej roli wystąpił latem i jesienią 1968 roku, w czasie interwencji członków Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Od 14 września 1976 roku do 12 lutego 1980 roku sprawował funkcję attaché wojskowego, lotniczego i morskiego przy Ambasadzie PRL w Belgradzie. 2 maja 1980 roku został głównym specjalistą w Szefostwie WSW w Warszawie, a w następnym roku zastępcą szefa Wojskowej Służby Wewnętrznej. 11 października 1982 roku „za wzorową służbę i pracę w Siłach Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz szczególne zasługi dla socjalistycznej Ojczyzny w okresie stanu wojennego” został wyróżniony wpisem do Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich. 15 października 1986 roku zastąpił generała dywizji Edwarda Poradko na stanowisku szefa Wojskowej Służby Wewnętrznej. 9 października 1987 roku w Belwederze odebrał z rąk przewodniczącego Rady Państwa PRL generała armii Wojciecha Jaruzelskiego akt nominacji na stopień generała brygady[4]. Funkcję szefa WSW sprawował do 31 lipca 1990 roku.

W latach 1988–1989 na jego rozkaz zniszczono znaczną część akt GZI MON i WSW przechowywanych w Archiwum Szefostwa WSW na terenie Centrum Szkolenia Wojskowej Służby Wewnętrznej w Mińsku Mazowieckim, ale najpierw rozkazał je sfotografować (mikrofilm) i wysłać GZW SG SZ ZSRR[5][6][7]. Został za to skazany 26 czerwca 1996 przez Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego na dwa lata więzienia z zawieszeniem na trzy lata[8].

Zmarł 11 lipca 2012 roku we Wrocławiu. Pochowany 14 lipca 2012 roku na Cmentarzu Osobowickim.

 
Grób gen. Edmunda Buły na Cmentarzu Osobowickim

Awanse

edytuj

Życie prywatne

edytuj

Mieszkał we Wrocławiu. Od 1951 żonaty z Barbarą z domu Kraba, z zawodu dyplomowaną pielęgniarką, która przepracowała 42 lata w służbie zdrowia. Małżeństwo miało syna[9].

Przebieg służby

edytuj

Pełny przebieg służby Edmunda Buły[10]:

Lp Nazwa jednostki Nazwa komórki Stanowisko Data rozpoczęcia
1 GZI WP Wydział Informacji Krakowskiego Okręgu Wojskowego, Wydział Informacji 17 Dywizji Piechoty w Krakowie praktykant 15-08-1945
2 GZI WP Wydział Informacji Okręgu Wojskowego Nr VII, Wydział Informacji 9 Dywizji Piechoty w Rzeszowie zastępca oficera informacji 12-1945
3 GZI WP Wydział Informacji Okręgu Wojskowego Nr Vii, Wydział Informacji 9 Dywizji Piechoty w Rzeszowie oficer informacji 20-05-1946
4 GZI WP Oddział Informacji Okręgu Wojskowego Nr V, Sekcja II oficer informacji 05-12-1947
5 GZI WP oddział II starszy oficer informacji 22-07-1948
6 GZI WP Okręgowy Zarząd Informacji Nr Iv, Sekcja Informacji Oficerskiej Szkoły Saperów we Wrocławiu kierownik 09-07-1949
7 GZI MON Okręgowy Zarząd Informacji Nr IV, Wydział Informacji 4 Dywizji Piechoty zastępca szefa 10-02-1951
8 GZI MON Okręgowy Zarząd Informacji Nr IV, Wydział Informacji 11 Dywizji Zmechanizowanej w Żaganiu zastępca szefa 15-10-1951
9 GZI MON Okręgowy Zarząd Informacji Nr VIII, Sekcja I p.o. kierownika 26-11-1951
10 GZI MON Okręgowy Zarząd Informacji Nr VIII, Wydział I szef 01-05-1952
11 GZI MON Okręgowy Zarząd Informacji Nr VIII, Wydział Informacji Lotnictwa Marynarki Wojennej szef 14-04-1953
12 OSI Wesoła - Kurs Doskonalenia Oficerów słuchacz 01-09-1953
13 GZI MON Zarząd Informacji Pomorskiego Okręgu Wojskowego, Oddział Informacji 8 Korpusu Armijnego w Olsztynie szef 10-05-1954
14 GZI MON Zarząd I zastępca Szefa 15-11-1954
15 GZI KdsBP Zarząd Informacji Wojsk Lotniczych i Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju zastępca Szefa 28-08-1956
16 GZI KdsBP Zarząd Informacji Wojsk Lotniczych i Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju zastępca Szefa 28-08-1956
17 Zarząd WSW ŚOW Oddział WSW Wrocław Szef 28-01-1957
18 Zarząd WSW ŚOW Oddział II zastępca Szefa Zarządu jednocześnie Szef Oddziału 16-08-1963
19 Zarząd WSW ŚOW Oddział I Zastępca szefa zarządu ds. Kontrwywiadu jednocześnie Szef Oddziału 29-03-1965
20 Zarząd WSW ŚOW Wrocław p.o. Szefa 06-09-1967
21 Zarząd WSW ŚOW - Szef 25-05-1968
22 Zarząd II SG WP Oddział Attachatów Wojskowych attaché wojskowy, morski i lotniczy 14-09-1976
23 Szefostwo WSW do dyspozycji szefa - 12-02-1980
24 Szefostwo WSW - główny specjalista 24-04-1980
25 Szefostwo WSW - zastępca Szefa 04-08-1981
26 Szefostwo WSW I zastępca Szefa - 03-01-1985
27 Szefostwo WSW - Szef 15-10-1986

Ordery i odznaczenia

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ nekrolog.
  2. ↑ Semków 2006 ↓, s. 40-41, 43, 252.
  3. ↑ Semków 2006 ↓, s. 46.
  4. ↑ Kronika, Wojskowy Przegląd Historyczny nr 2 (124) z 1988 roku, s. 272.
  5. ↑ Wojskowa Służba Wynaturzeń – Wprost [online], wprost.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  6. ↑ Znaczna część archiwum GZI MON i WSW została bowiem z polecenia gen. E.Buły zniszczona. Ujawnienie tej sytuacji spowodowało powołanie przez Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego zarządzeniem nr 31 z dnia 26 lipca 1990 roku specjalnej komisji, której zadaniem było "zbadanie przyczyn, okoliczności i skutków niszczenia dokumentów archiwalnych Szefostwa Wojskowej Służby Wewnętrznej". Kolejnym zarządzeniem nr 37 z 10 sierpnia 1990 roku komisji tej powierzono kontrolę "stanu zasobu archiwalnego i sposobu postępowania z dokumentami o wartości archiwalnej w terenowych organach WSW (zarządach i podległych im wybranych oddziałach)" (Załączniki nr 6 i 7)., w: "Raport Podkomisji Nadzwyczajnej do zbadania działalności byłej Wojskowej Służby Wewnętrznej" pod przewodnictwem Janusza Okrzesika (tzw. Komisji Okrzesika), Sejm RP, 1991, za: IPN
  7. ↑ Materiały kontroli problemowej "GWIAZDA" (1998-2001), karta 48, za: Raportem Macierewicza
  8. ↑ Bezprawne zniszczenie akt WSW - Archiwum Rzeczpospolitej [online], archiwum.rp.pl [dostęp 2019-12-18].
  9. ↑ Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, tom I: A–H, Toruń 2010, s. 214–217
  10. ↑ Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa. Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. [dostęp 2021-10-06]. (pol.).
  11. ↑ Uroczyste spotkanie w Belwederze. „Nowiny”. Nr 169, s. 2, 21-24 lipca 1988. 
  12. ↑ W uznaniu zasług /w/ Życie Partii, nr 22, 2 listopada 1988, s. 18
  13. ↑ Wojskowy Przegląd Historyczny, nr 3 (121), lipiec - wrzesień 1987, s. 215
  14. ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu, nr 18, 20 grudnia 1973, s. 4.
  15. ↑ "Wojskowy Przegląd Historyczny", nr 4, 1988, s. 246

Bibliografia

edytuj
  • Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, tom I: A–H, Toruń 2010, s. 214–217 (z fotografią)
  • Piotr Semków: Informacja Marynarki Wojennej w latach 1945-1957. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2006. ISBN 83-89078-99-6.

Odsyłacze zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Edmund_Buła&oldid=74462440”