Dixin Dushun

Urodził się w czasie panowania dynastii Chen w Wannian (dzisiejszy Xi’an)^[1]. Cesarzem był wówczas Chen Wudi (chiń. 武, pan. 557-559). Już jako dziecko był bardzo religijny. Lubił bawić się w mnicha i udawał, iż wygłasza kazania dla kolegów z sąsiedztwa^[2].

W wieku 15 lat wstąpił do armii, w której wykonywał prace służebne: nosił wodę i zbierał drewno na opał. Jednak już w wieku 18 lat został wyświęcony na mnicha przez mistrza chan Daozhena, u którego praktykował medytację. Jego imię Dharmy to Shi Fashun. W jakiś czas potem udał się w wędrówkę po Chinach prezentując umiejętność czynienia cudów, jak również demonstrował swoje wielkie moce uzdrawiania. Podobno nawet sam cesarz Taizong z Tangów (chiń.太宗, pan. 627-649) zwrócił się do niego po pomoc w ciężkiej chorobie. Dushun poradził mu, aby ogłosił powszechną amnestię, a po zastosowaniu się do rady - cesarz wyzdrowiał. Cesarz obdarzył go wtedy honorowym tytułem^[2][3].

Przez ludzi nazywany był "bodhisattwą z Dunhuangu". Według jednej z legend związanych z jego życiem, Dushun zawiesił parę butów na bramie bazaru i przez trzy dni nikt ich nie ukradł. Gdy ludzie pytali go o to, odparł: "Przez nieskończone kalpy aż do teraz nigdy nikomu nie ukradłem nawet grosza, jak ktokolwiek mógłby mi cokolwiek ukraść?". Po tym wydarzeniu wielu złodziei zmieniło swoje postępowanie^[4].

Jego głównym zainteresowaniem cieszyła się Avatamsaka Sutra. Przez wiele lat studiując ją prowadził życie pustelnika na górze Zhongnan (chiń. 終南山) oraz w klasztorze Yunji (na tej samej górze) w prowincji Shaanxi na południe od Xi’anu (w tym klasztorze poznał koreańskiego mnicha Chajanga). Opierając się na naukach tej sutry napisał traktat (Huayan) fajie guanmen (pol. Wgląd w dharmadhatu). Według legendy po skończeniu pracy na tym dziełem, wrzucił rękopis do ognia modląc się: "Jeśli to, co napisałem jest zgodne z naukami Buddy, to ani jedno słowo nie zostanie zniszczone przez ogień". Po wygaśnięciu ognia rękopis pozostał nietknięty^[4].

Dwudziestego piątego dnia jedenastego miesiąca 640 r. Dushun zgromadził w świątyni wszystkich swoich uczniów i pożegnał się z nimi. Następnie udał się do pałacu, aby pożegnać się z cesarzem. Po powrocie do klasztoru^[a] zmarł bez żadnych oznak choroby^[4].

Dla współczesnych był cudotwórcą i uzdrowicielem, którego życie przepełnione było wręcz legendarnymi wydarzeniami. Jednak jego dzieło Fajie guanmen świadczy o tym, że był wybitnym myślicielem, którego dzieło przyczyniło się w wielkim stopniu do powstania i rozwoju szkoły huayan. Nawet w okresie Tang, Daoxuan (596-667) w swojej pracy Xu gaoseng zhuan umieszcza jego biografię wśród cudotwórców/czarowników (chiń. gantong) a nie wśród egzegetów (chiń. yijie)^[5].

Dzieło Dushuna zawiera w podstawowej formie idee i tematy, które będą rozwijane w powstałej w przyszłości szkole huayan. Styl i zawartość tej pracy wykazują elementy typowe dla powstającego w Chinach nowego buddyzmu, będącego chińską reakcją na buddyzm indyjski. Jest ona podzielona na trzy główne części: wgląd w prawdziwą pustkę (chiń. zhenkong guanfa), wgląd we wzajemne niepowstrzymanie zasady (noumen) i fenomenów (chiń. lishi wu’ai guan), wgląd w totalne rozszerzanie się i włączanie (chiń. zhoubian hanrong guan^[6].

Te trzy wglądy odbijają typowe chińskie zastrzeżenia dla negatywnych konatywnych implikacji wynikających z nauki o pustce. Jednak w przeciwieństwie do chybionych prób zrozumienia pustki w ontologicznych terminach neotaoistycznych, Dushun zaprezentował odpowiednie i autorytatywne zrozumienie tego podstawowego pojęcia mahajany. Pierwszy wgląd reprezentuje zwięzłe podkreślenie standardowego madhjamicznego rozumienia związków pustki (chiń. kong, skr. śunyata) i formy (chiń. se, skr. rupa). Chociaż to pierwsze wyrażenie ukazuje prawdziwą pustkę realności, to jeszcze nie ujawnia jej wspaniałej rzeczywistości (chiń. miaoyu). Zapewnia to drugie wyrażenie, w którym Dushun wprowadza dwa nowe określenia li - zasada i shi - fenomen. Oba te terminy, które staną się definiującymi składnikami leksykonu huayan, zostały zaczerpnięte przez Dushuna z chińskiej tradycji filozoficznej i przedstawiają znaczący postęp w definiowaniu pustki. Zastąpienie "pustki" przez "zasadę" zasygnalizowało ważny krok w kierunku bardziej afirmującej dyskusji^[7].

Z kolei zastąpienie "formy" przez "fenomen" oznacza podobnie ważny zwrot ku afirmacji fenomenalnego świata. To drugie wyrażenie wyjaśnia różne sposoby, w jakich fenomeny i zasada są wzajemnie powiązane. Ponieważ fenomeny przedstawiają rzeczywisty przykład zasady, wszystkie fenomeny są zatem uprawomocnione. To pozytywne zatwierdzenie fenomenalnego świata podsumowuje się w trzecim wglądzie - całkowitego rozszerzania się i włączania. W tym wglądzie zasada sama w sobie jest ostatecznie przekroczona, a wchodzi się w świat totalnego wszechprzenikania, z którego tradycja huayan jest tak słynna. Ta wizja jest unikatowo poglądem ukształtowanym w ramach huayan. Dziesięć "bram", przy pomocy których wyjaśniał te wglądy, zostały wykorzystane przez Yunhua Zhiyana (jako "dziesięć mądrości" (chiń. shixuan), a następnie przez Fazanga już w innych celach^[8].

Tekst Fajie guanmen zabezpieczył sobie centralne miejsce w tradycji huayan. Tradycja ceni go za zwięzłe wyjaśnienie zasadniczego celu Sutry Awatamsaki^[9].

• Kenneth Ch’en. Buddhism in China. A Historical Survey. Princeton University Press. Princeton. 1973. Str. 560. ISBN 0-691-00015-8
• Daisaku Ikeda. The Flower of Chinese Buddhism. Weatherhill. New York. 1997. Str. 205. ISBN 0-8348-0393-3
• Brook Ziporyn. Being and Ambiguity. Philosophical Experiments with Tiantai Buddhism. Open Court. Chicago. 2004. Str. 452. ISBN 0-8126-9542-9
• Peter N. Gregory. Tsung-mi and the Sinification of Buddhism. University of Hawai'i Press. Honolulu. 2002. Str. 368. ISBN 0-8248-2623-X
• Praca zbiorowa. The Encyclopedia of Eastern Philosophy and Religion. Buddhism. Hinduism. Taoizm. Zen. Shambala. Boston. 1989. Str. 468. ISBN 0-87773-433-X