Desmond Tutu

Desmond Tutu
	Arcybiskup emeritus
Kraj działania	Południowa Afryka
Data i miejsce urodzenia	7 października 1931 ; Klerksdorp
Data i miejsce śmierci	26 grudnia 2021 ; Kapsztad
Miejsce pochówku	?↗
	Biskup Lesotho
Okres sprawowania	1976–1978
	Zwierzchnik Kościoła Anglikańskiego RPA
Okres sprawowania	1986–1996
Wyznanie	chrześcijańskie
Kościół	anglikański
Diakonat	1969
Prezbiterat	1976
Sakra biskupia	1976
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Desmond Mpilo Tutu (ur. 7 października 1931 w Klerksdorp, zm. 26 grudnia 2021 w Kapsztadzie^[1]) – południowoafrykański biskup anglikański, zwierzchnik tamtejszego Kościoła, od lat 70. XX w. aktywny przeciwnik apartheidu. Był pierwszym czarnoskórym arcybiskupem południowoafrykańskiego Kościoła anglikańskiego. W 1984 został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla.

Arcybiskup Desmond Tutu przemawiający w Kolonii (2007)

Życiorys

W 1960 przyjął święcenia kapłańskie w Kościele anglikańskim^[2]. Ukończył studia teologiczne na Uniwersytecie Londyńskim^[3]. W latach 1975–78 był biskupem Lesotho, w 1985 został biskupem Johannesburga^[2]. W połowie lat 70. zaangażował się w działania przeciwko segregacji rasowej w RPA, stając się ważną postacią tego ruchu^[3].

Przeforsował wprowadzenie do konstytucji RPA zakazu dyskryminacji. Najbardziej zasłużył się dla pojednania między białymi i czarnoskórymi, co uchroniło RPA przed chaosem konfliktu etnicznego. Obrońca osób LGBT^[4]^[5], prześladowanych w Afryce, działacz na rzecz równouprawnienia osób homoseksualnych (m.in. popierał małżeństwa osób tej samej płci). Działacz na rzecz praw człowieka i czołowy przedstawiciel ruchu prewencji HIV/AIDS w Afryce.

18 listopada 2007 w wywiadzie dla BBC Radio 4 oskarżył Kościół anglikański o obsesję na punkcie homoseksualności, dodając: „Jeżeli Bóg, jak mówią, jest homofobiczny, nie oddawałbym mu uwielbienia”^[6].

Życie prywatne

2 lipca 1955 ożenił się z Leah Nomalizo Tutu, z którą miał czworo dzieci: Trevora Thamsanqa, Theresę Thandekę, Naomi Nontombi oraz Mpho Andreę.

Wyróżnienia

1984: Pokojowa Nagroda Nobla
1986: Nagroda Alberta Schweitzera za humanitaryzm

Nagroda Magubela za wolność

1987: Nagroda Pacem in Terris
2007: Gandhi Peace Prize przyznana przez prezydenta Indii A.P.J. Abdula Kalama
2004: Honorowy doktorat Uniwersytetu Warszawskiego^[7]
2012: Nagroda Fundacji Mo Ibrahima^[8] (wyróżnienie specjalne)
2013: Nagroda Templetona

Upamiętnienie w popkulturze

Jego wizerunek pojawił się w teledysku Michaela Jacksona Man in the Mirror
Miles Davis zatytułował swoją płytę z 1986 jego nazwiskiem, by uhonorować przyznanie mu Nagrody Nobla
W 2009, podczas trasy U2 360° Tour, emitowano przemówienie o współpracy wszystkich ludzi, wygłaszane przez Desmonda Tutu
Jego postać pojawia się także w teledysku Chicken to Change zespołu Freshlyground
Postać Tutu jest wspomniana w piosence Serce polskiej grupy reggae – Vavamuffin
W odcinku specjalnym programu Top Gear kręconym w Botswanie, w napisach końcowych imiona wszystkich biorących udział w produkcji programu zostały zamienione na „Desmond” i poprzedzone tytułem „arcybiskup” w uznaniu zasług Desmonda Tutu
Fragmenty przemówienia arcybiskupa wykorzystano w utworze muzycznym i teledysku pt. Ubuuntu grupy Lucky People Center
Baskijski zespół Kortatu zatytułował jeden ze swoich utworów "Desmond Tutu"

Przypisy

↑ DM, Zmarł abp Desmond Tutu, laureat Nagrody Nobla. Walczył z apartheidem i bronił praw społeczności LGBT [online], gazetapl, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26] (pol.).
↑ ^a ^b South Africa's Archbishop Desmond Tutu dies at 90, „BBC News”, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26] (ang.).
↑ ^a ^b Archbishop Desmond Tutu, giant in fight against apartheid South Africa, dies at 90 [online], the Guardian, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26] (ang.).
↑ Tutu Speaks Out On Gay Civil Rights. www.365gay.com. [dostęp 2010-12-05]. (ang.).
↑ Archbishop Tutu Speaks On Human Rights for Gay People
↑ Desmond Tutu chides Church for gay stance
↑ Doktoraty HC [online], uw.edu.pl [dostęp 2011-02-21] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22] .
↑ Paweł Gawlik: Najcenniejszą nagrodę świata – 5 mln dolarów – przyznają w Afryce. Tylko kandydatów brak. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2013-10-14. [dostęp 2013-10-15]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Teksty Arcybiskupa Tutu w języku polskim. dstp.cba.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-24)].

[1] DM, Zmarł abp Desmond Tutu, laureat Nagrody Nobla. Walczył z apartheidem i bronił praw społeczności LGBT [online], gazetapl, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26] (pol.).

[:0-2] South Africa's Archbishop Desmond Tutu dies at 90, „BBC News”, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26] (ang.).

[:1-3] Archbishop Desmond Tutu, giant in fight against apartheid South Africa, dies at 90 [online], the Guardian, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26] (ang.).

[4] Tutu Speaks Out On Gay Civil Rights. www.365gay.com. [dostęp 2010-12-05]. (ang.).

[5] Archbishop Tutu Speaks On Human Rights for Gay People

[6] Desmond Tutu chides Church for gay stance

[7] Doktoraty HC [online], uw.edu.pl [dostęp 2011-02-21] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22] .

[gw-8] Paweł Gawlik: Najcenniejszą nagrodę świata – 5 mln dolarów – przyznają w Afryce. Tylko kandydatów brak. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2013-10-14. [dostęp 2013-10-15]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]