Biurowce .KTW

Wieżowce .KTW znajdują się przy alei W. Roździeńskiego 1 w Katowicach^[1], na obszarze dzielnicy Koszutka, przy granicy ze Śródmieściem i Bogucicami^[2]. Położone są w rejonie Strefy Kultury, którą tworzą m.in. sąsiadujące z .KTW obiekty, takie jak: Hala Widowiskowo-Sportowa Spodek, Międzynarodowe Centrum Kongresowe oraz siedziba Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia^[3][4].

Kompleks ten znajduje się jest przy rondzie gen. J. Ziętka, w którym krzyżują się jedne z najważniejszych dróg Katowic – ulica Chorzowska, aleja W. Korfantego oraz aleja W. Roździeńskiego. Przy kompleksie dodatkowo biegną drogi dla rowerów oraz funkcjonują przystanki miejskiego transportu zbiorowego^[1] obsługiwanego na zlecenie ZTM-u. Przy budynkach znajduje się przystanek autobusowy Katowice Strefa Kultury NOSPR, z którego odjeżdża ponad 20 linii autobusowych, a nieopodal również przystanek tramwajowy Katowice Rondo, z którego w lipcu 2021 roku odjeżdżało 8 linii^[5].

W latach 1965–1974^[6] wybudowano w miejscu obecnego .KTW wieżowiec dla potrzeb Dyrekcji Śląskiego Okręgu Kolei Państwowych. Był on w momencie oddania do użytku najwyższy w Katowicach – posiadał łącznie 18 kondygnacji. Obszar ten ówcześnie był już reprezentatywnym miejscem Katowic – sąsiadował ze Spodkiem i pomnikiem Powstańców Śląskich^[6]. W 2010 roku Polskie Koleje Państwowe podjęły decyzję o przebudowie istniejącego biurowca. Wraz ze spółką Hines Polska planowały gruntowną przebudowę i rozbudowę ówczesnego gmachu oraz wybudowanie tuż obok niego drugiego biurowca mającego mieć 32 kondygnacje i wysokość około 125 metrów. Autorem koncepcji wieżowców był niemiecki architekt Helmut Jahn. Według projektu biurowce miały posiadać standard klasy A. Miała zmienić się również nazwa budynku z ówczesnej na Rondo Towers^[7]. Ostatni najemcy budynku wyprowadzili się w 2011 roku. Ostatecznie, po zmianach zakresu planowanej inwestycji umowa z Hines Polska wygasła^[6]. Pod koniec lipca 2013 roku budynek DOKP wystawiono na sprzedaż^[8].

 

7 listopada 2013 roku budynek został sprzedany w drugim przetargu za kwotę 29 mln zł. W przetargu brały udział łącznie dwie firmy, a nowym właścicielem biurowca DOKP została spółka TDJ Estate^[9]. Nowy nabywca zaproponował wówczas cenę o prawie 15 mln zł wyższą od wywoławczej^[10]. 13 marca 2014 roku uzyskano zgodę na wyburzenie budynku, a 16 grudnia tego samego roku w parterowym pawilonie DOKP rozpoczęły się prace przygotowawcze do rozbiórki tej części katowickiego wysokościowca. Wieżowiec ten był rozbierany od czerwca 2015 roku^[11].

W listopadzie 2014 roku pojawiły się informacje, że w miejscu DOKP mają powstać dwa wysokościowce o wysokości 115 i 50 m, a za projekt ma odpowiadać pracownia Medusa Group z Bytomia. Rozważano w tym czasie również remont istniejącego kompleksu^[8]. Spółka TDJ Estate do zaprojektowania kompleksu zaprosiła kilka pracowni architektonicznych do konkursu zamkniętego, w którym to koncept pracowni Medusa Group został przez TDJ Estate doceniony i wybrany do realizacji^[12].

 

W październiku 2015 roku spółka TDJ Estate ogłosiła postępowanie przetargowe na generalnego wykonawcę pierwszego z wysokościowców^[13]. Dnia 31 marca 2016 roku zaprezentowano nazwę i logotyp, a także uruchomiono profile społecznościowe budynków. Nazwa .KTW nawiązuje do nazwy miasta Katowice – również jako skrót stosowany m.in. przez port lotniczy Katowice-Pyrzowice. W tym czasie trwały ostatnie prace rozbiórkowe, a także prowadzono działania nad rozpoczęciem robót budowlanych^[14]. W trakcie odbywającego się w Katowicach VIII Europejskiego Kongresu Gospodarczego, 19 maja 2016 roku odbyła się oficjalna prezentacja projektu^[15] – zaprezentowano na nim wizualizacje kompleksu .KTW^[12]. W czerwcu 2016 roku rozstrzygnięto przetarg na generalnego wykonawcę pierwszego etapu .KTW, w ramach którego wybrano firmę Strabag, która jeszcze w tym samym miesiącu przejęła plac budowy^[13].

W lipcu 2016 roku przy budowie kompleksu zaangażowanych było do 50 pracowników i około 100 pojazdów ciężarowych transportujących urobek z wykopu. Przygotowano do tego czasu zaplecze budowy, wykonano m.in. przekładki sieci i rozpoczęto budowę ścian szczelinowych o docelowym obwodzie 330 m. Prowadzono też prace nad podłączeniem do sieci kanalizacji deszczowej^[16]. Kilka miesięcy później, we wrześniu tego samego roku przy budowie było zaangażowanych już ponad 70 osób. W dalszym ciągu trwał wywóz urobku, wykonywano barety, a także prowadzono roboty ziemne. Zaprojektowano łącznie 36 baret o wymiarach dostosowanych do panujących obciążeń. Wiercono także studnie głębinowe^[17]. W tym czasie przewidziano, że do budowy budynku .KTW I zostanie zużytych około 25 tys. m³ betonu i 3 tys. ton stali^[18]. W październiku 2016 roku na ukończeniu były roboty ziemnie związane z wykopem głównym. Ukończono barety pod płytą fundamentową budynków, a także rozpoczęto zbrojenie płyty fundamentu. Przy budowie pracowało wówczas każdego dnia około 100 osób. Do prac ziemnych używano czterech koparek oraz 15 samochodów ciężarowych^[19]. Do grudnia 2016 roku na budowie pojawiły się łącznie cztery żurawie wieżowe. W tym czasie trwały m.in. prace przy wywozie urobku i budowie płyty fundamentowej. Wykonywano także roboty przy kondygnacjach podziemnych^[20].

 

Dnia 16 lutego 2017 roku w ramach 4 Design Days odbyła się oficjalna ceremonia wmurowania kamienia węgielnego. W uroczystości uczestniczyli m.in. prezydent Katowic Marcin Krupa i właściciel grupy TDJ Tomasz Domagała. Do tego czasu zakończono prace ziemne, ukończono prace nad płytą fundamentową i ścianami szczelinowymi, a na poziomach podziemnych trwały zaawansowane prace^[21]. Do końca marca zakończono prace nad kondygnacjami podziemnymi, a także zrealizowano konstrukcję czterech nadziemnych kondygnacji budynku .KTW I. W tym czasie średni czas budowy jednej kondygnacji wynosił około trzy tygodnie. Zrezygnowano także z dwóch żurawi^[22]. W kwietniu 2017 roku gotowa była konstrukcja pięter w dolnej części budynku i rozpoczęto prace nad wykonaniem przewieszenia w konstrukcji budynku. Rozpoczęto również roboty nad przyszłym układem komunikacyjnym wokół pierwszego z wysokościowców^[23].

 

W maju 2017 roku zapoczątkowano prace montażowe elewacji budynku^[24], a miesiąc później, 26 czerwca, zorganizowano pierwszą wizytę na placu budowy kompleksu .KTW dla dziennikarzy i fotoreporterów^[25]. W lipcu 2017 roku zaawansowanie prac wynosiło ponad 50%. Do tego czasu wybudowano 12 kondygnacji nadziemnych, osiągając wysokość 46 m, a na elewacji zamontowano około 400 paneli. Zakończono prace nad stelażem wejścia głównego wraz z zadaszeniem. Prowadzono intensywne prace wewnątrz – do tego czasu zrealizowano strzały żelbetowe mające na celu podtrzymanie nadwieszonej bryły .KTW I^[24].

We wrześniu 2017 roku budynek .KTW I osiągnął najwyższy punkt konstrukcyjny i z tej okazji 5 września odbyła się uroczystość zawieszenia wiechy. Do tego czasu zakończono prace nad główną konstrukcją budynku, kontynuowano montaż elewacji, a także trwały prace instalacyjne i wykończeniowe wewnątrz obiektu^[26]. W październiku 2017 roku trwały prace instalacyjne przy ostatnich kondygnacjach technicznych. Elewacja dolnej części budynku została do tego czasu ukończona, a jednocześnie trwały prace nad montażem elementów elewacji na 11. kondygnacji. Kontynuowano również prace wykończeniowe wewnątrz budynku oraz przy zagospodarowaniu terenu wokół niego^[27]. Na przełomie 2017 i 2018 roku .KTW I osiągnął stan surowy zamknięty. Do tego czasu, w grudniu zakończono prace przy realizacji nowego układu drogowego wraz z włączeniem do ulicy Olimpijskiej, zapewniającej wjazd do garażu podziemnego. Powstała również stalowa konstrukcja okalająca dach techniczny, a w późniejszym czasie rozpoczęto prace nad montażem elewacji z siatek cięto-ciągnionych^[28].

W lutym 2018 roku firma Colliers International została zarządcą budynku .KTW I^[29]. Po zakończeniu kontroli przez państwowe służby, 26 marca 2018 roku budynek .KTW I uzyskał pozwolenie na użytkowanie. Do tego czasu trwały jeszcze prace wykończeniowe, odbywały się odbiory końcowe, a na zewnątrz prowadzono roboty związane z czyszczeniem elewacji^[30]. Do czasu uzyskania pozwolenia na użytkowanie budynek .KTW I został skomercjalizowany w 60%, z czego największym najemcą została firma Fujitsu GDC Poland, a pierwszym została firma EY Polska. Oficjalną działalność w budynku .KTW I zainaugurowano w czerwcu 2018 roku^[31].

 

W kwietniu 2019 roku firma TDJ Estate wybrała firmę odpowiedzialną za zarządzanie i nadzór nad drugim etapem kompleksu .KTW – była to spółka Gleeds Polska, wspólnie z którą ogłoszono przetarg na wykonawcę wieżowca .KTW II. Firma ta przejęła funkcję inspektora nadzoru inwestorskiego. Do tego czasu gotowa była już wspólna z .KTW I część podziemna z parkingiem^[32]. W październiku 2019 roku trwały prace przygotowawcze – w połowie października rozpoczęto montaż dwóch żurawi wieżowych, a także wznoszono zaplecze budowy^[33]. Żurawie te miały 149 i 165 metrów wysokości^[34]. Miesiąc później rozpoczęto realizację budynku .KTW II^[33].

W marcu 2020 roku konstrukcja budynku .KTW II sięgała 25 metrów. Przy budowie po raz pierwszy w Katowicach zastosowano tzw. system samowznoszący, w Polsce stosowany dotychczas przy budowie m.in. Sky Tower we Wrocławiu. W międzyczasie trwały prace projektowe m.in. nad wykonaniem przewieszenia konstrukcji^[35].

Z powodu pandemii COVID-19, w maju 2020 roku w budynku .KTW I przebywało średnio około 20% regularnych użytkowników^[36].

 

W lipcu 2020 roku konstrukcja budynku .KTW II sięgała 60 metrów. Na najwyższych istniejących wówczas kondygnacjach zamontowano osłony przeciwwiatrowe, na których artyści z grupy NieTak.eu wykonali mural symbolizujący miejsce .KTW w przestrzeni Katowic^[37]. We wrześniu 2010 roku komercjalizacja budynku .KTW I wynosiła 90%, a w tym czasie konstrukcja .KTW II sięgała 75,6 metra^[38]. W listopadzie 2020 roku trwały prace nad ostatnimi kondygnacjami biurowymi. Prowadzono również prace przy montażu paneli elewacyjnych, którymi pokryto wówczas w całości dwie z trzech części budynku. Prace instalacyjne doszły wówczas do 10. kondygnacji^[39]. W grudniu 2020 roku konstrukcja wieżowca sięgała 115 metrów wysokości. Wykonywano wówczas ostatnie piętro użytkowe, a także kontynuowano montaż elewacji^[40].

Na przełomie lutego i marca 2021 roku na dachu .KTW II zawisła wiecha. W tym czasie przy budowie zaangażowanych było około 300 pracowników. Trwały wówczas prace nad zamknięciem belki obwodowej na poziomie 33., a także kontynuowano prace przy montażu elewacji^[41].

Pierwszym najemcą .KTW II została firma PwC Service Delivery Center, natomiast komercjalizacja .KTW I sięgała wówczas blisko 100% powierzchni^[42]. W dniu 1 lipca 2021 roku zapowiedziano drugiego najemcę wieżowca .KTW II. Została nim szwajcarska firma LKQ Europe, należąca do LKQ Corporation(inne języki), która planowała w budynku uruchomić Centrum Serwisowo-Badawcze^[43].

 

W lipcu 2021 rozpoczął się demontaż żurawia od strony ronda gen. J. Ziętka, zaś miesiąc później drugiego, znajdującego się wówczas po drugiej stronie budynku. W tym okresie zewnętrzna część wieżowca .KTW II była prawie w całości ukończona, a do montażu pozostały wówczas pojedyncze elementy elewacji budynku. Większość prac była w tym czasie prowadzona wewnątrz wieżowca: m.in. montowano windy, instalowano systemy ochrony przeciwpożarowej w formie mgły wodnej, zaś na 31. piętrze trwały prace montażowe maszyn chłodniczych, instalacji oraz agregatów, zaś w podziemnej części budynku wykonywano prace przy układaniu posadzki żywicznej^[34]. W sierpniu tego samego roku prowadzono także ostatnie prace przy elewacji parteru wieżowca, a także na 20. piętrze, przy balustradzie dachu budynku^[44].

W dniu 1 sierpnia 2021 roku dwie bądź trzy osoby weszły po żurawiu na dach wieżowca .KTW II i skoczyły z niego ze spadochronem^[45].

 

Pod koniec sierpnia 2021 roku ogłoszono, że nowym najemcą będzie belgijska firma SD Worx, która zaplanowała tutaj lokalizację polskiego centrum operacyjno-usługowego. Swoją siedzibę zaplanowała w wieżowcu .KTW I, zaś przedstawiciele firmy podpisali także list intencyjny w sprawie wynajmu pomieszczeń w wieżowcu .KTW II^[46]. We wrześniu 2021 roku do biurowca .KTW I swój katowicki oddział przeniosła firma Colliers^[47].

W październiku 2021 roku na budowie wieżowca .KTW II pracowało średnio 300 osób, a firm wykonujących prace budowlane i instalacyjne w budynku było w tym czasie 15. Do tego czasu przy budowie zużyto 22 tys. m³ betonu i 3,5 tys. ton stali^[48].

W dniu 11 lutego 2022 roku wieżowiec .KTW II uzyskał pozwolenie na użytkowanie, a tym samym stał się oficjalnie najwyższym budynkiem biurowym zarówno Katowic, jak i całej Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Zgodność wykonania wieżowca z projektem budowlanym potwierdzały pozytywne stanowiska Państwowej Straży Pożarnej oraz Państwowej Inspekcji Sanitarnej. W tym czasie trwały przygotowania do prac wykończeniowych na powierzchniach najmu^[49]. Firma PwC Service Delivery Center, która została pierwszym najemcą wieżowca, zaplanowała zająć docelowo dziewięć pięter, a do budynku planowała wprowadzić się na początku 2023 roku^[50].

W styczniu 2024 roku poziom komercjalizacji wieżowca .KTW I wynosił powyżej 90%, a wieżowca .KTW II ponad 60%^[51].

W dniu 23 grudnia 2021 roku spółka TDJ Estate wystąpiła do Urzędu Miasta Katowice o wydanie pozwolenia na budowę jednokondygnacyjnego obiektu podziemnego z rampą zjazdową, który zaplanowano na skwerze znajdującym się na rogu alei W. Roździeńskiego i ulicy Olimpijskiej. W tym czasie miejsce to było zapleczem techniczno-socjalnym dla budowy wieżowca .KTW II^[52]. Skwer został uroczyście oddany do użytku 11 września 2023 roku, a podczas tej uroczystości odsłonięto także figurkę beboka Katewuś, która stanęła na skwerze^[53].

 

Kompleks budynków biurowych .KTW został zaprojektowany w 2016 roku przez architektów z pracowni Medusa Group z Bytomia – Przemo Łukasika i Łukasza Zagałę. Konstrukcję budynku opracowała Firma Inżynierska „Statyk” z Katowic, instalacje firma CE Group z Gliwic, natomiast za projekt fasady odpowiada firma Studio Profil z Warszawy^[54]. Pierwowzorem dla ich powstania był kompleks położonych w Rotterdamie wieżowców De Rotterdam^[55].

Kompleks składa się z dwóch budynków: .KTW I i .KTW II. Budynek .KTW I jest wysoki na 66 metrów – składa się z 14 kondygnacji nadziemnych i 3 podziemnych o powierzchni biurowej 18 250 m² oraz 1560 m² powierzchni handlowej. Drugi, wyższy budynek .KTW II wysoki jest na 134 metrów i składa się z 31 kondygnacji naziemnych i 3 podziemnych o powierzchni biurowej 39 900 m² i handlowej 2100 m². Średnia powierzchnia jednej kondygnacji .KTW I wynosi 1 480 m², natomiast .KTW II 1410 m²^[3]. Budynek .KTW II w momencie ukończenia budowy był najwyższym wieżowcem zarówno miasta Katowice, jak i całej Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii^[4].

Budynki mają formę prostopadłościanów przesuniętych względem siebie – .KTW I dwóch, a .KTW II trzech brył. W budynku .KTW I przesunięcie zastosowano pomiędzy 6. a 7. kondygnacją, na wysokości około 24 metrów. Górna bryła ma 42 metry wysokości, a dwie ostatnie kondygnacje zostały przeznaczone na infrastrukturę techniczną^[23]. W .KTW II przewieszenia kondygnacji znajdują się pomiędzy 8. a 9. oraz 19. a 20. piętrem^[41]. Szklaną elewację budynku pokrywają panele z selektywnego szkła i prefabrykowanego betonu, które okala metalowa rama. Każdy z paneli waży około 500 kilogramów^[24]. Wieżowiec .KTW II posiada ich łącznie 4,4 tys.^[48] Okna biurowców mają szerokość po 135 cm i rozdzielone są ciemnymi pionowymi pasami z prefabrykatów betonowych z ryflowaniem. Szerokość pasów w budynku .KTW I wynosi 40 cm w niższym segmencie i 20 cm w wyższym, a w budynku. KTW II odpowiednio od dołu 60, 40 i 20 cm^[4]. Ostatnie kondygnacje – tzw. techniczne – pokryto z kolei czarną siatką cięto-ciągnioną^[28].

 

W budynkach zaprojektowano odpowiednio 6 i 12 wind. Dodatkowo znajduje się osobna winda dla osób korzystających z garażu podziemnego^[3]. Windy w każdym z budynków znajdują się w centralnie umieszczonym trzonie, gdzie umieszczone są również schody ewakuacyjne oraz kanały, którymi poprowadzono instalacje wewnętrzne^[22]. Czas przejazdu windą z poziomu −3 na 31. piętro w wieżowcu .KTW II wynosi 35 sekund^[48].

W kompleksie .KTW znajdują się: lobby recepcyjne, kantyna, kawiarnia, placówka finansowa, centrum medyczne, kiosk i bankomat^[3]. W lipcu 2021 roku najemcami biurowca .KTW I były następujące firmy: Fujitsu Global Delivery Center, Teleperformance Poland, Citi Handlowy, EY, mBank, Gastromall Group oraz Świat Prasy^[34].

Kompleks posiada certyfikat BREEAM Interim Design Stage na poziomie Excellent – budynek .KTW II osiągnął najwyższe noty w dziedzinie transportu i zarządzania zużyciem wody^[56]. We wnętrzu kompleksu zastosowano technologie umożliwiające oszczędność wody i energii elektrycznej, w tym m.in. szybkie windy o niskim poborze mocy, specjalną armaturę sanitarną oraz klimatyzację z efektywnym odzyskiem ciepła^[56]. Na dachu wieżowca .KTW II znajduje się około 70% urządzeń odpowiedzialnych za chłodzenie, oddymianie i napowietrzanie gmachu, a także za zapewnienie dostaw energii elektrycznej. W całym budynku zaplanowano około 20 tysięcy czujników, modułów i urządzeń w zakresie ochrony pożarowej oraz automatyki^[44].

 

Dla .KTW I zaprojektowano 241 miejsc parkingowych, natomiast dla .KTW II 219 stanowisk. Dodatkowo dla osób dojeżdżających na rowerze powstała szatnia z prysznicami^[3]. W otoczeniu kompleksu budynków .KTW znajdują się także miejsca parkingowe dla rowerów i osób niepełnosprawnych oraz ze stacją ładowania pojazdów elektrycznych, a także zatoka dla taksówek i kurierów^[3]. Wjazd do garaży odbywa się od strony ulicy Olimpijskiej^[28].

W narożniku alei W. Roździeńskiego i ulicy Olimpijskiej zaprojektowana została ogólnodostępna przestrzeń publiczna. Głównym elementem projektu zagospodarowania jest rampa, na której znajduje się podium ze schodami, które pełni funkcje siedziska. W obrębie rampy zjazdowej znajduje się także infrastruktura do odbioru odpadów. Sam zaś projekt tego miejsca został, podobnie jak kompleks wieżowców .KTW, zaprojektowany przez bytomską pracownię Medusa Group^[52]. Na skwerze została umieszczona rzeźba beboka Katewuś układającego klocki, będącego motywem przewodnim wysokościowców. Autorem rzeźby jest Grzegorz Chudy^[53].

Kompleks .KTW zdobył II miejsce i nagrodę publiczności w konkursie Obiekt roku w systemach Aluprof^[54].