Aleksander Cetner (zm. 1675)
Aleksander Cetner herbu Przerowa (zm. 25 grudnia[potrzebny przypis] 1675 roku) – kasztelan halicki w latach 1651-1672, od 1647 roku rotmistrz królewski, od 1641 chorąży podolski, rotmistrz wojska powiatowego ziemi halickiej w 1648 roku[1].
 Przerowa | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Ojciec |
Baltazar |
| Żona |
Anna Zamoyska |
| Dzieci |
Jan, Aleksander |
Życiorys
edytujSyn Baltazara Cetnera.
Służbę wojskową rozpoczął w młodości. W 1620 roku podczas bitwy pod Cecorą wzięty do niewoli przez Turków i następnie wykupiony dzięki wysiłkom swojego brata Andrzeja.
W randze kapitana brał udział w wojnie ze Szwedami w latach 1626-1629. W 1632 roku podpisał się pod elekcją Władysława IV na króla. Za walki z Tatarami i Kozakami otrzymał od króla nadania ziemskie. W 1641 roku nominowany na chorążego podolskiego. Poseł na sejm 1645 roku[2]. W 1647 roku wybrany na posła na sejm ekstraordynaryjny z sejmiku halickiego[3]. W 1647 roku został rotmistrzem chorągwi pancernej. W 1647 roku wraz ze swoimi ludźmi napadł i zabił dzierżawcę wsi Borynicze, co spowodowało długie procesy jakie wytoczyły mu jego dzieci. W 1649 roku brał udział w obronie Zbaraża. Poseł na sejm 1649/1650 roku z sejmiku kamienieckiego województwa podolskiego[4]. Po 1649 roku został właścicielem zamku w Świrzu, który rozbudował. W 1651 roku brał udział w bitwie pod Beresteczkiem, po której został kasztelanem halickim. W grudniu 1653 roku brał udział w bitwie pod Żwańcem. Był członkiem konfederacji tyszowieckiej w 1655 roku. W 1658 roku skazany na banicję za napad z Dymitrem Jerzym Wiśniowieckim na jego brata Konstantego Wiśniowieckiego. W 1660 roku brał udział w bitwie pod Cudnowem z Rosjanami. Następnie walczył przeciwko Iwanowi Brzuchowickiemu.
Uczestniczył w konfederacji tyszowieckiej[5].
Jego żoną była Anna Zamoyska, dziećmi zaś starosta lwowski Jan Cetner, starosta trembowelski Aleksander, córka Teresa (Zofia[6]).
Zmarł 25 grudnia[potrzebny przypis] 1675 roku.
Przypisy
edytuj- ↑ Dariusz Kupisz, Wojska powiatowe samorządów Małopolski i Rusi Czerwonej w latach 1572 – 1717, Lublin 2008, s. 415.
- ↑ Jan Dzięgielewski, Izba poselska w systemie władzy Rzeczypospolitej w czasach Władysława IV, Warszawa 1992, s. 163.
- ↑ Przemysław Paradowski, W obliczu "nagłych potrzeb Rzeczypospolitej". Sejmy ekstraordynaryjne za panowania Władysława IV Wazy, Toruń 2005, s. 243.
- ↑ Łucja Częścik, Sejm warszawski w 1649/50 roku, 1978, s. 148.
- ↑ Adam Kersten. Z badań nad konfederacją tyszowiecką. „Rocznik Lubelski”. 1, s. 115, Lublin, 1958.
- ↑ Sadok Barącz: Dzieje klasztoru WW. OO. Dominikanów w Podkamieniu. Tarnopol : drukarnia J. Pawłowskiego, 1870, s. 41.
Bibliografia
edytuj- Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku. (Ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy. Oprac. Kazimierz Przyboś. Wrocław — Warszawa — Kraków — Gdańsk — Łódź, 1987, s. 316.