Agata Sycylijska

 

Zgodnie z opisem męczeństwa pochodzącym z V wieku, Agata pochodziła ze znamienitego rodu rzymskiego. Urodziła się w Katanii na Sycylii. Po przyjęciu wiary chrześcijańskiej postanowiła żyć w dziewictwie. Gdy odrzuciła rękę namiestnika Sycylii Kwincjana, oddano ją do domu rozpusty. Mimo to zachowała dziewictwo i nie wyparła się Chrystusa.

Kiedy cesarz Decjusz rozpoczął prześladowania chrześcijan, Kwincjan jako jedną z pierwszych postawił przed sądem Agatę. Skazano ją na tortury, podczas których odcięto jej piersi^[2]. Z nastaniem niespodziewanego trzęsienia ziemi namiestnik nakazał zaprzestania tortur, dostrzegając w tym karę Bożą. Ostatecznie Agata poniosła śmierć rzucona na rozżarzone węgle. Wg innych opracowań namiestnik przerażony trzęsieniem ziemi, które nastąpiło gdy Agatę rzucono na rozżarzone węgle i skorupy uciekł i utopił się w rzece, natomiast Agata zmarła w więzieniu^[3]. Jej ciało zostało pogrzebane przez chrześcijan poza miastem.

W rok po jej śmierci nastąpił wielki wybuch Etny. Lawa nie zalała miasta gdyż została zatrzymana tuż przed nim przy pomocy całunu z grobu Świętej, którym przykryto płynącą lawę^[3]. To cudowne ocalenie nawet poganie przypisywali wstawiennictwu Agaty^{[potrzebny przypis]}.

Dzień obchodów

Wspomnienie liturgiczne Agaty męczennicy w Kościele katolickim obchodzone jest 5 lutego^[4] natomiast Kościół prawosławny wspomina ją 5/18 lutego, tj. 18 lutego według kalendarza gregoriańskiego^[2]. W tym dniu błogosławi się chleb, sól, wodę, które mają zapobiegać pożarom, szczególnie od pioruna^[3].

Jej znajdujące się w Katanii relikwie umieszczono w relikwiarzu, który w każdą rocznicę jej śmierci obwożony jest po mieście w uroczystej procesji.

Jej wizerunek znajduje się na Orderze Świętej Agaty, a dzień 5 lutego jest świętem państwowym w San Marino^[5].

 

Patronat

Jest świętą, do której chrześcijanie zwracają się przy zagrożeniach związanych z ogniem i pożarami; ma również chronić Sycylię przed wybuchami Etny.

Patronuje przede wszystkim zawodom związanym z ogniem: kominiarzom, ludwisarzom, odlewnikom, a także z powodu męczeńskiej śmierci – pielęgniarkom. Jest również orędowniczką w chorobach piersi.

Ikonografia

W ikonografii chrześcijańskiej św. Agata przedstawiana jest w długiej sukni^[3]. Jej atrybuty to chleb, dom w płomieniach, kleszcze, korona wieniec męczeństwa, kość słoniowa symbol czystości, niewinności i siły moralnej, a także krzyż, nożyczki, nóż, palma męczeństwa, obcięte piersi w misie jako symbol tortur i jej męczeństwa, św. Piotr i dziecko niosące światło, którzy według legendy ukazali się jej w celi, płonąca świeca i pochodnia symbole Chrystusa, skorupy, rozżarzone węgle, wybuchająca Etna^[3].

Sanktuaria

W Rzymie ku czci św. Agaty papież Symmachus (zm. 514) wystawił okazałą bazylikę, w 593 kolejną świątynię poświęcił jej Grzegorz I, a Grzegorz II (zm. 731) wystawił ku jej czci trzeci rzymski kościół przy bazylice św. Chryzogona na Zatybrzu.

Zobacz w Wikiźródłach tekst Agaty Świętej sól w Encyklopedii staropolskiej

• św. Agnieszka
• kult świętych
• męczennicy wczesnochrześcijańscy
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• święci prawosławni
• święta Agata – inne postaci świętych o imieniu Agata
• Święta Agata – obraz Francisco de Zurbarána

• Józef Marecki, Lucyna Rotter: Jak czytać wizerunki świętych leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009. ISBN 978-83242-0910-1. (pol.).