1633
rok kalendarzowy w XVII wieku
Ten artykuł od 2021-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Rządzący państwami w 1633
Wydarzenia w Polsce
edytuj- 31 stycznia – rozpoczęły się obrady Sejmu koronacyjnego poprzedzające koronację króla-elekta Władysława IV Wazy.
- 6 lutego – Władysław IV Waza został koronowany w katedrze na Wawelu na króla Polski.
- 14 marca – król Władysław IV Waza uznał formalnie kościół prawosławny na ziemiach polskich.
- 21 marca – posłowie margrabiego brandenburskiego Jerzego Wilhelma złożyli w jego imieniu hołd lenny nowemu królowi, Władysławowi IV Wazie.
- 22 marca - w związku z oblężeniem Smoleńska król Władysław IV wydał besztalunek Januszowi Radziwiłłowi na zaciąg tysiąca piechoty i 200 dragonów
- 4 lipca – wojna polsko-turecka: Kantymir, chan ord nogajskich, najechał Rzeczpospolitą, lecz jego wojska zostały rozbite przez hetmana Stanisława Koniecpolskiego na terenie Mołdawii pod Sasowym Rogiem.
- 2 września – petyhorcy idący na czele armii królewskiej połączyli się pod Łubną z wojskami litewskimi
- Wrzesień – wojna polsko-rosyjska: wojska polskie pod dowództwem Władysława IV Wazy odblokowały oblężony Smoleńsk i obległy wojska Michła Szeina.
- 3 października – wojna polsko-rosyjska: zakończyło się nieudane rosyjskie oblężenie Smoleńska.
- 9 października – na gdańskim Długim Targu uruchomiono Fontannę Neptuna, wg projektu Abrahama van den Blocka.
- 11 października – wojna trzydziestoletnia: zwycięstwo Austriaków nad wojskami saskimi w bitwie pod Ścinawą.
- 20-23 października – wojna polsko-turecka: atak Turcji pod wodzą Abazy paszy. Zwycięstwo hetmana Stanisława Koniecpolskiego nad armią turecką pod Paniowcami.
- 22 października – wojna polsko-turecka: wojska Stanisława Koniecpolskiego wytrzymały i odparły oblężenie Kamieńca Podolskiego zaatakowanego przez bejlerbeja Sylistrii Mehmeda Abazego.
Wydarzenia na świecie
edytuj- 13 lutego – Galileo Galilei przybył do Rzymu, aby stanąć przed Inkwizycją.
- 10 kwietnia – w Londynie po raz pierwszy pojawiły się w sprzedaży banany.
- 12 kwietnia – rozpoczął się proces Galileusza, oskarżonego przez Rzymską Inkwizycję o herezję.
- 21 czerwca – Inkwizycja skazała Galileusza na dożywotni areszt domowy.
- 22 czerwca – Galileusz odżegnał się przed sądem Świętego Oficjum od swych poglądów na temat teorii heliocentrycznej, wyrażonych m.in. w Dialogu; według legendy miał przy tym wypowiedzieć szeptem słowa Eppur si muove („A jednak się kręci”).
- 11 października – wojna trzydziestoletnia: bitwa pod Ścinawą.
- 17 listopada – premiera sztuki Ryszard III Williama Szekspira.
Urodzili się
edytuj- 23 lutego – Samuel Pepys, angielski urzędnik państwowy, pamiętnikarz.
- 19 kwietnia – Willem Drost, holenderski malarz.
- 14 października – Jakub II Stuart, król Anglii i Szkocji. (zm. 1701)
- 29 grudnia - Jan Morawski, polski jezuita, kaznodzieja, pisarz teologiczny, nauczyciel (zm. 1700)
Zmarli
edytuj- 20 stycznia - Máté Szepsi Laczkó, węgierski kalwiński duchowny, winiarz, wynalazca procesu produkcji tokaju aszú (ur. 1576)
- 4 kwietnia – Pieter Lastman – holenderski malarz (ur. 1583)
- 11 maja – Jan Crell, teolog i pisarz ariański (ur. 1590)
- 5 sierpnia – George Abbot, angielski duchowny, arcybiskup Canterbury (ur. 1562)
- 12 sierpnia – Jacopo Peri, włoski kompozytor, twórca pierwszych oper w historii (ur. 1561)
- 14 sierpnia:
- Dominik Ibáñez de Erquicia, baskijski dominikanin, misjonarz na Dalekim Wschodzie, męczennik, święty katolicki (ur. 1589)
- Franciszek Shōemon, japoński dominikanin, męczennik, święty katolicki (ur. ?)
- 17 sierpnia:
- Jakub Kyusei Gorōbyōe Tomonaga, japoński dominikanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1582)
- Michał Kurōbyōe, japoński męczennik, święty katolicki (ur. ?)
- 2 października – Scipione Caffarelli-Borghese, włoski kardynał, mecenas sztuki, twórca Galleria Borghese (ur. 1577)
- 19 października:
- Łukasz Alonso Gorda, hiszpański dominikanin, misjonarz, męczennik, święty katolicki (ur. 1594)
- Mateusz Kohyōe, japoński dominikanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1615)
Święta ruchome
edytuj- Tłusty czwartek: 3 lutego
- Ostatki: 8 lutego
- Popielec: 9 lutego
- Niedziela Palmowa: 20 marca
- Wielki Czwartek: 24 marca
- Wielki Piątek: 25 marca
- Wielka Sobota: 26 marca
- Wielkanoc: 27 marca
- Poniedziałek Wielkanocny: 28 marca
- Wniebowstąpienie Pańskie: 5 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 15 maja
- Boże Ciało: 26 maja