Nowy Staw

• W XIII wieku na miejscu wsi Stawiec istnieje osada przedlokacyjna.
• 1316 – Nytyska Wieś (Neuteichsdorf) otrzymuje przywilej lokacyjny. Pierwsza wzmianka o kościele parafialnym na Żuławach Wiślanych.
• I poł. XIV wieku – pierwsze wzmianki o wsiach w gminie Nowy Staw:
  • 1314 – Chlebówka
  • 1315 – Martąg
  • 1318 – Mirowo
  • 1321 – Świerki, Lipinka
  • 1323 – Laski
  • 1332 – Myszewo
  • 1341 – Dębina
• 1329 – data lokacji miasta Nowego Stawu przyjęta przez niektórych kronikarzy i historyków niemieckich.
• 1343 – najbardziej prawdopodobna data uzyskania praw miejskich przez Nowy Staw.
• 1350 – pierwsza wiadomość historyczna o mieście Nowy Staw – „Der stat czum Nuventiche”.
• 1399 – pierwsza wzmianka o uczniach w Nowym Stawie.
• 1400 – zniszczenie miasta przez pożar. Rozpoczęcie budowy kościoła św. Mateusza.
• 1454 – obrabowanie i spalenie Nowego Stawu przez Krzyżaków podczas wojny trzynastoletniej.
• 1466 – na mocy postanowień II pokoju toruńskiego Nowy Staw wraz z Żuławami wchodzi w skład Korony Polskiej jako część województwa malborskiego w Prusach Królewskich.
• 1476 – wystawienie przez króla Kazimierza Jagiellończyka nowego, powtarzającego treść pierwotnego, przywileju lokacyjnego dla Nowego Stawu.
• 1562–1563, 1564 – miasto Nowy Staw otrzymuje od króla Zygmunta Augusta kolejne przywileje, koncesje, nadania.
• 1565 – powstanie gminy protestanckiej w Nowym Stawie. Pojawia się w źródłach pisanych fonetyczne spolszczenie Nitich, niemieckiej nazwy Nowego Stawu.
• 1584 – wydanie przez radę miejską Nowego Stawu wilkierzy – zbioru regulacji prawnych dotyczących życia mieszkańców miasta.
• 1626–1629 – pierwsza wojna ze Szwecją. Ograbienie Nowego Stawu przez wojska szwedzkie.
• 1650–1660 – druga wojna szwedzka. Wyniszczenia miasta przez epidemie i wojsko.
• 1709–1710 – ludność Nowego Stawu zdziesiątkowana przez epidemię dżumy.
• 20 września 1772 – Prusy Królewskie wraz z Nowym Stawem na mocy I rozbioru Polski zostają włączone do Królestwa Prus.
• 1790 – Salomon Izaak, pierwszy Żyd w Nowym Stawie, zakłada manufaktury tekstylne.
• 12 maja 1802 – wielki pożar prawie doszczętnie trawi miasto.
• 1802–1824 – w Nowym Stawie urzęduje pruski królewski sąd miejski i ziemski, przeniesiony w 1824 roku do Nowego Dworu Gdańskiego.
• 1804–1805 – budowa zboru ewangelickiego w Nowym Stawie.
• 1807 – 13 stycznia 1813 – w Nowym Stawie przebywa garnizon wojsk francuskich.
• październik 1831 – po upadku powstania listopadowego przybywa na Żuławy 10 pułk piechoty i kompania 8 pułku strzelców Wojska Polskiego.
• 1872 – wybudowanie drogi bitej Malbork – Nowy Staw.
• 1875 – wybudowanie drogi Nowy Staw – Tczew.
• 1877–1878 – wybudowanie cukrowni.
• 1 października 1886 – wybudowanie normalnotorowej linii kolejowej Szymankowo – Nowy Dwór Gdański
• 1898 – włączenie Nowego Stawu w sieć żuławskich kolei wąskotorowej (Westpreußiche Kleinbahnen AG). Nowy Staw otrzymuje połączenie z Lisewem oraz Nowym Dworem Gdańskim.
• 1905 – uruchomienie gazowni miejskiej.
• 1912 – budowa nowego dworca kolejowego w Nowym Stawie.
• 1914 – rozpoczęcie budowy wodociągów i kanalizacji (przerwanej w trakcie I wojny światowej).
• 15 listopada 1920 – 1 września 1939 – Żuławy z Nowym Stawem wchodzą w skład Wolnego Miasta Gdańska. Nowy Staw włączony do powiatu Wielkie Żuławy (Großes Werder) z siedzibą w Nowym Dworze Gdańskim.
• 1920–1925 – dokończenie budowy wodociągów i kanalizacji.
• 1921 – otwarcie stadionu i łaźni miejskiej.
• 1926 – elektryfikacja miasta.
• 1 września 1939 – włączenie miasta wraz z całym terytorium Wolnego Miasta Gdańska w skład III Rzeszy.
• 11 marca 1945 – zajęcie Nowego Stawu przez wojska 48 armii 2 Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej.
• maj 1945 – utworzenie w Nytychu (spolszczona wersja niemieckiej nazwy miasta Neuteich) tymczasowej administracji polskiej – Delegatury Starostwa Powiatu Gdańskiego; przeniesionej 13 sierpnia 1945 roku do Nowego Dworu Gdańskiego.
• 1945–1948 – wysiedlenie Niemców, napływ Polaków zwłaszcza z Wołynia, Wileńszczyzny, Pomorza i Polski centralnej.
• 1945 – rozpoczęcie działalności Komitetu Miejskiego PPR i PPS, Polskiego Czerwonego Krzyża, Koła Sportowego, Zrzeszenia Kupców i Rzemieślników, Ochotniczej Straży Pożarnej, Koła Opieki nad Rodziną Wojskową, Związku Harcerstwa Polskiego oraz Spółdzielni Rolniczo-Handlowej „Samopomoc Chłopska”.
• 1945–1948 – odbudowa zakładów przemysłowych miasta: cukrowni, słodowni, mleczarni.
• 1947 – uruchomienie ośrodka zdrowia z izbą porodową.
• 1948 – zmiana nazwy miasta z „Nytych” na „Nowy Staw”.
• 1973 – utworzenie Urzędu Miasta i Gminy.
• W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa elbląskiego.
• 25 maja 1990 – pierwsze wolne wybory do Rady Miasta i Gminy.
• 1999 – podpisanie umowy partnerskiej z niemieckim miastem Wilster.
• 25 marca 2002 – Biskup elbląski Andrzej Śliwiński ustanawia przy kościele św. Mateusza Kapitułę Kolegiacką Żuławską.
• 2007 – zamknięcie produkcji w Cukrowni „Nowy Staw” w ramach restrukturyzacji Krajowej Spółki Cukrowej.
• 2013 - zamknięcie stacji kolejowej Nowy Staw.

Najbliższy port lotniczy znajduje się w Gdańsku.

W mieście znajduje się nieczynna stacja kolejowa.

Odległości drogowe od innych miast:

• 29 km - Elbląg
• 46 km - Gdańsk
• 59 km - Sopot
• 68 km - Gdynia
• 129 km - Olsztyn
• 156 km - Bydgoszcz
• 158 km - Toruń
• 183 km - Słupsk
• 199 km - Włocławek

W mieście kursują autobusy lokalnych przewoźników.