Teodozy Cenobiarcha

Święty
Teodozy Cenobiarcha
(Teodozy Wielki)

Θεοδόσιος ὁ Μέγας

Cenobiarcha – ojciec wielu klasztorów święty mnich
Wyobrażenie św. Teodozego Wielkiego (Cenobiarchy) na mozaice z Nea Moni (XI w.)
Data i miejsce urodzenia	424 Mogariassos w Kapadocji
Data i miejsce śmierci	11 stycznia 529 Palestyna
Czczony przez	Kościół katolicki, Cerkiew prawosławną
Wspomnienie	11 stycznia (kat.), 11/24 stycznia (praw.)
Szczególne miejsca kultu	Klasztor Świętego Teodozego

Teodozy Cenobiarcha (gr. Θεοδόσιος ὁ Μέγας, cs. Феодосий Киновиарх), także (w prawosławiu) Teodozy Wielki (cs. Преподобный Феодосий Великий^[1]; ur. 424^[2] w Mogariassos, w Kapadocji, zm. 11 stycznia 529) – święty katolicki i prawosławny, święty mnich, pustelnik oraz cenobita^[2][3][4].

Teodozy urodził się w Kapadocji w Azji Mniejszej, skąd pochodzili także Ojcowie kapadoccy: św. Bazyli, św. Grzegorz z Nazjanzu i św. Grzegorz z Nyssy^[4]. W poszukiwaniu drogi do doskonałości chrześcijańskiej udał się do Syrii, gdzie spotkał się z św. Symeonem Słupnikiem. Odwiedził Palestynę i w jaskini położonej przy drodze wiodącej z Jerozolimy do Betlejem utworzył pustelnię. Gromadził wokół siebie uczniów, którzy sukcesywnie zajmowali okoliczne pieczary. Życie pustelnicze zaczęło się przekształcać w formułę życia cenobitycznego tj. zakonnego we wspólnocie braci^[2][3][4].

W 494 roku patriarcha jerozolimski Sallustiusz powierzył mu opiekę nad wszystkimi klasztorami Ziemi Świętej. Jako przełożony klasztorów osobiście angażował się w zwalczanie herezji monofizytów. Cesarz Anastazjusz I, który był gorącym zwolennikiem monofizytyzmu, ukarał mnicha wygnaniem^[2][3][4].

Teodozjusz powrócił do swojego monasteru po śmierci cesarza w 518 roku. Zmarł w wieku 105 lat i został pochowany w grocie Trzech Króli, gdzie według lokalnej tradycji miała przebywać Święta Rodzina przyjmując Mędrców ze Wschodu. Monaster przetrwał do XV wieku. W 1900 roku ruiny klasztoru przejął prawosławny patriarcha Jerozolimy i umieścił tam mnichów^[2][3][4].

Teodozy otrzymał zaszczytny przydomek Cenobiarcha – „ojciec wielu klasztorów”^[4].

Jego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest w dies natalis (11 stycznia).

Kościół prawosławny wspomina wielkiego mnicha odpowiednio 11/24 stycznia^[a][1].

W ikonografii święty przedstawiany jest jako stary mnich w szatach wielkiej schimy. Ma długą (w niektórych ujęciach sięgającą kolan), siwą brodę. Ręce ma w modlitwie złożone na piersi bądź oburącz trzyma zwój. Niekiedy, gdy jest rozwinięty, czytamy na nim: Troszczcie się o siebie i swoje stado^[1].

• kult świętych
• wstawiennictwo świętych
• Klasztor Świętego Teodozego