Wydrzyki

Wydrzyki
	Stercorariidae
	G.R. Gray, 1871
	; Przedstawiciel rodziny – wydrzyk tęposterny (Stercorarius pomarinus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	mewowce
Parvordo	Larida
Nadrodzina	Alcoidea
Rodzina	wydrzyki
	Typ nomenklatoryczny
	Larus parasiticus Linnaeus, 1758
Synonimy
	Rodziny: Stercorariinae G.R. Gray, 1871; Rodzaju: Catharacta Brünnich, 1764; Lestris Illiger, 1811; ?Labbus Rafinesque, 1815; Oceanus Koch, 1816; Catarracta Leach, 1816; Praedatrix Vieillot, 1816; Coprotheres Reichenbach, 1852; Atalolestris Mathews, 1913;
Rodzaje
	Stercorarius Brisson, 1760;
	Stercorarius Brisson, 1760;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wydrzyki^[13] (Stercorariidae) – monotypowa rodzina ptaków z rzędu siewkowych (Charadriiformes).

Zasięg występowania

Rodzina obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Ameryce, Antarktydzie i na Oceanie Południowym^[14]^[15]

Morfologia

Długość ciała 41–64 cm, rozpiętość skrzydeł 105–160 cm; masa ciała 230–2100 g (samice są większe i cięższe od samców)^[14].

Systematyka

Etymologia

Stercorarius: łac. stercorarius – z gnoju, z łajna, od stercus, stercoris – gnój, łajno; wydrzyki ścigają inne ptaki morskie, dopóki te nie zwymiotują swojego jedzenia i dawniej brano wyplute jedzenie za odchody^[16].
Catharacta: gr. καταρακτης kataraktēs lub καταρρακτης katarrhaktēs „nieznany drapieżny ptak morski” wspomniany przez Arystotelesa i Dionizjosa^[16]. Gatunek typowy: Catharacta skua Brünnich, 1764.
Lestris: gr. λη̣στρις lēistris „piratka”, od λῃστηρ lēistēr, λῃστηρος lēistēros „pirat”, od ληις lēis „łup, grabież”^[16]. Gatunek typowy: Larus parasiticus Linnaeus, 1758.
Labbus: opis na podstawie „Labbé” z Brissona w 1760 roku, od szw. nazwy Labbe lub Labb dla wydrzyka^[16]. Nomen nudum.
Oceanus: w greckiej mitologii Oceanus (stgr. Ὠκεανός Ōkeanós, łac. Oceanus) był bogiem oceanów, mężem Tetydy i ojcem nimf^[16]. Gatunek typowy: Larus parasiticus Linnaeus, 1758; młodszy homonim Oceanus Montfort, 1808 (Mollusca).
Catarracta: gr. καταρακτης kataraktēs lub καταρρακτης katarrhaktēs „nieznany drapieżny ptak morski” wspomniany przez Arystotelesa i Dionizjosa^[16]. Gatunek typowy: Larus parasiticus Linnaeus, 1758.
Praedatrix: łac. praedatrix, praedatricis „łupieżczyni”, od praedator, praedatoris „łupieżca”, od praedari „grabować, plądrować”, od praeda „łup”^[16]. Gatunek typowy: Larus parasiticus Linnaeus, 1758.
Coprotheres: gr. κοπρος kopros „kał, gnój”; -θηρας -thēras „łowca”, od θηραω thēraō „polować”, od θηρ thēr, θηρος thēros „bestia, zwierzę”^[16]. Gatunek typowy: Lestris pomarinus Temminck, 1815
Atalolestris: gr. αταλος atalos „delikatny”; rodzaj Lestris Illiger, 1811^[16]. Gatunek typowy: Stercorarius longicaudus Vieillot, 1819.

Podział systematyczny

Do rodziny wydrzyków należy jeden rodzaj z następującymi gatunki^[13]:

Stercorarius longicaudus Vieillot, 1819 – wydrzyk długosterny
Stercorarius parasiticus (Linnaeus, 1758) – wydrzyk ostrosterny
Stercorarius pomarinus (Temminck, 1815) – wydrzyk tęposterny
Stercorarius skua (Brünnich, 1764) – wydrzyk wielki
Stercorarius maccormicki H. Saunders, 1893 – wydrzyk antarktyczny
Stercorarius antarcticus (Lesson, 1831) – wydrzyk brunatny
Stercorarius chilensis Bonaparte, 1857 – wydrzyk amerykański

Przypisy

↑ Stercorariidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b G.R. Gray: Hand-list of genera and species of birds, distinguishing those contained in the British Museum. Cz. 3. London: printed by order of the Trustees, 1871, s. 110. (ang.).
↑ M.T. Brünnich: Ornithologia borealis, sistens collectionem avium ex omnibus, Imperio danico subjectis, provinciis insulisque borealibus Hafniae factam, cum descriptionibus novarum, nominibus incolarum, locis natalium et icone. Hafniae: Kall & Godiche, 1764, s. 32. (łac.).
↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 272. (łac.).
↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 72. (fr.).
↑ C.L. Koch: System der baierischen Zoologie: zum Gebrauch als Taschenbuch. Nürnberg: in Kommission bei der Steinischen Buchhandlung, 1816, s. 380. (niem.).
↑ W.E. Leach: Systematic catalogue of the specimens of the indigenous Mammalia and birds in the British Museum. London: Richard % Arthur Taylor, 1816, s. 39. (ang.).
↑ L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1816, s. 65. (fr.).
↑ H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. v. (niem.).
↑ G.M. Mathews: The Birds of Australia. Cz. 2. London: H.F. & G. Witherby, 1912–1913, s. 500. (ang.).
↑ Stercorarius, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-03-02] (ang.).
↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 6. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 149. (fr. • łac.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Stercorariidae Gray,GR, 1870 - wydrzyki - Skuas/Jaegers (Wersja: 2016-11-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-13].
↑ ^a ^b R.W. Furness: Family Stercorariidae (Skuas). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 569–570. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
↑ D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Skuas and Jaegers (Stercorariidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.sterco1.01. [dostęp 2020-05-12]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Etymologia za: James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).

[itis-1] Stercorariidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Gray-2] G.R. Gray: Hand-list of genera and species of birds, distinguishing those contained in the British Museum. Cz. 3. London: printed by order of the Trustees, 1871, s. 110. (ang.).

[Brünnich-3] M.T. Brünnich: Ornithologia borealis, sistens collectionem avium ex omnibus, Imperio danico subjectis, provinciis insulisque borealibus Hafniae factam, cum descriptionibus novarum, nominibus incolarum, locis natalium et icone. Hafniae: Kall & Godiche, 1764, s. 32. (łac.).

[Illiger-4] J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 272. (łac.).

[Rafinesque-5] C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 72. (fr.).

[Koch-6] C.L. Koch: System der baierischen Zoologie: zum Gebrauch als Taschenbuch. Nürnberg: in Kommission bei der Steinischen Buchhandlung, 1816, s. 380. (niem.).

[Leach-7] W.E. Leach: Systematic catalogue of the specimens of the indigenous Mammalia and birds in the British Museum. London: Richard % Arthur Taylor, 1816, s. 39. (ang.).

[Vieillot-8] L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1816, s. 65. (fr.).

[Reichenbach-9] H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. v. (niem.).

[Mathews-10] G.M. Mathews: The Birds of Australia. Cz. 2. London: H.F. & G. Witherby, 1912–1913, s. 500. (ang.).

[itis2-11] Stercorarius, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-03-02] (ang.).

[Brisson-12] M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 6. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 149. (fr. • łac.).

[Mielczarek&Kuziemko-13] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Stercorariidae Gray,GR, 1870 - wydrzyki - Skuas/Jaegers (Wersja: 2016-11-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-13].

[Furness-14] R.W. Furness: Family Stercorariidae (Skuas). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 569–570. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).

[Winkler&inni-15] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Skuas and Jaegers (Stercorariidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.sterco1.01. [dostęp 2020-05-12]. (ang.).

[Jobling-16] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Etymologia za: James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

siewkowce (Charadrii)	kulony pochwodzioby pijawniki ostrygojady szczudłonogi sieweczkowate
bekasowce (Scolopaci)	dropiatki andówki złotosłonki długoszpony bekasowate
mewowce (Lari)	przepiórniki krabożery żwirowcowate alki wydrzyki mewowate