Wiar
| |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Rzeka | |
| Długość | 70,4 km |
| Powierzchnia zlewni |
798,2 km² |
| Średni przepływ |
6 m³/s |
| Źródło | |
| Miejsce | na północnych stokach szczytu Brańcowa |
| Wysokość |
620 |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | San |
| Miejsce |
na terenie Przemyśla |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Wiar (ukr. Вігор Wihor) – rzeka w południowo-wschodniej Polsce i północno-zachodniej Ukrainie, w dorzeczu Wisły. Długość – 70,4 km, z tego 59,1 km w Polsce, 11,3 km na Ukrainie. Prawy dopływ rzeki San. Powierzchnia zlewni – 798,2 km².
Źródła Wiaru znajdują się na wysokości około 620 m n.p.m. na północnych stokach szczytu Brańcowej (677 m n.p.m.) w paśmie Chwaniów w Górach Sanocko-Turczańskich, koło wsi Jureczkowa. Płynie na północny zachód, wypływa na Pogórze Przemyskie, następnie zatacza łuk i zmienia kierunek na wschodni. W rejonie wsi Sierakośce/Podmostycze przecina granicę polsko-ukraińską i zaczyna zataczać obszerny łuk na północ. Na odcinku ukraińskim płynie wzdłuż granicy. Tam przyjmuje swój największy dopływ – Wyrwę (która również ma źródła w Polsce, kilka kilometrów na wschód od źródeł Wiaru). Przepływa przez wieś Niżankowice i ponownie przecina granicę. Po kilku kilometrach uchodzi do rzeki San na terenie Przemyśla.
Jak podaje Kodeks Hipacki, wiosną 1099 król Koloman Uczony przekroczył północny łuk Karpat uderzając na księstwo halickie, gdzie w bitwie nad Wiarem doznał porażki. Pisarze węgierscy twierdzą, iż żadna klęska nie była większa dla ich narodu[1]. Według Jana Długosza w bitwie tej miało zginąć ponad 8000 Węgrów.
Główne dopływy to:
- prawe – Tuczański, Mszaniec, Jamninka, Turnica, Wyrwa, Buchta
- lewe – Sienkowiec, Krzywiec, Łomna, Zalesie
Hydronimia
[edytuj | edytuj kod]Nazwa polska rzeki Wiar (1424 Wyar[2]) jest adaptacją ruskiej (ukraińskiej) – Wihor w znaczeniu kręty, rwącą. Nazwa rzeki ma etymologię celtycką[3][4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ J. Turocz, A. Bonfini. Bella non ex libidine sed reipublicae commando a regibus suscipi oportere. k. 100.
- ↑ [w:] "Item Wyar, cuius fons in montibus sarmaticis ex monte Trybuch, ostium in flumine Saan circa villam Orsko" [w:] Ioannis Dlugossii Annales: seu, Cronicae incliti Regni Poloniae, t.1-2. Jan Długosz. Dzieła wszystkie. 1873. str. 12.
- ↑ Według Niederle'go celtyckie są Orawa (dopływ Wagu), Laborca (dopływ Cisy), Wiar (dopływ Sanu), Nida, Raba (dopływy Wisły), Ropa (dopływ Wisłoki), San, [w:] Swiatowit. Uniwersytet Warszawski. 1948. str. 316.; Jan Michał Rozwadowski. Studia nad nazwami wód słowiańskich. 1948. s. 298.
- ↑ "Liczba nazw pochodzenia przedsłowiańskiego nie motywowanych przez języki słowiańskie, bałtyckie czy niemiecki jest zwykle bardzo niewielka. Nazwy te odnoszą się do dużych i średnich rzek. W dorzeczu Sanu będą to San, Sawa, Łada, Stryj, a może też Tanew, Wiar, Hocza i Hoczew, Taba, Osława, Tyrawa, Morawa, Poława, Piela, Orysko.[w:] Hydronimia słowiańska. Instytut Języka Polskiego (Polska Akademia Nauk). 1989. s. 105.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wiar, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 267.
- Wiar, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 684.