Wentyl

Wentyl – rodzaj zaworu pneumatycznego.

Wentyl – mały zawór zwrotny umożliwiający wtłaczanie powietrza, a uniemożliwiający jego uchodzenie^[1], także część tego zaworu w postaci gumowego przewodu^[2]. Najpopularniejszymi wentylami są zawór Dunlopa (tzw. wentyl rowerowy), zawór Presta i zawór Schradera (tzw. wentyl samochodowy). Wentyl jest połączony z dętką, a w rancie felgi widoczna jest jego zewnętrzna część, czyli gwintowana rurka z rdzeniem, dwiema uszczelkami oraz sprężyną dociskającą. Wentyle produkuje się z metalu, plastiku lub gumy^[3].

W instrumentach dętych klawiszowych – urządzenie służące do otwierania i zamykania dostępu powietrza do piszczałek lub stroików^[4].

W instrumentach dętych blaszanych – klapa, której naciśnięcie powoduje włączenie dodatkowych części instrumentu i zmianę wysokości dźwięku^[2].

W instrumentach z grupy aerofonów ustnikowych – przyrząd umożliwiający szybką zmianę długości rury instrumentu (przez włączanie do niej lub wyłączanie dodatkowych rurek)^[5] Wynaleziony przez Friedricha Blühmela(inne języki) i Heinrich Stölzel(inne języki) w latach 1813–1816^[4].

• Wentyl tłokowy (tzw. piston(inne języki)) działa na zasadzie tłoka, w którym znajduje się poprzeczny kanał. Przyciśnięcie tłoka powoduje włączenie dodatkowej rurki, przedłużenie drgającego słupa powietrza i obniżenie dźwięku^[4].
• Wentyl obrotowy jest mosiężnym krążkiem z kanałami; jego obrócenie (za pośrednictwem klapy – przycisku) powoduje włączenie dodatkowej rurki, przedłużenie drgającego słupa powietrza i obniżenie dźwięku^[4].

Zazwyczaj stosuje się trzy wentyle – pierwszy obniża dźwięk o pół tonu, drugi o cały ton, trzeci o półtora tonu. Kombinacja wentyli sumuje interwały. Czasami stosuje się czwarty wentyl, którego zadaniem jest obniżenie stroju całego instrumentu o kwartę. W sakshornie jest pięć wentyli – zadaniem ostatniego jest korygowanie intonacji^[4].

• Krzysztof Biegański: Mała encyklopedia muzyki. Stefan Śledziński (red.). Warszawa: PWN, 1981. ISBN 83-01-00958-6.