Walki nad Krasną

Walki nad Krasną

II wojna światowa, kampania wrześniowa
Czas	6 września 1939
Miejsce	nad Krasną
Terytorium	II Rzeczpospolita
Przyczyna	ofensywa niemiecka, koncentracja południowego zgrupowania Armii Prusy
Wynik	zwycięstwo Niemców
Strony konfliktu
Polska  III Rzesza
Dowódcy
Roman Grabiński Michał Kasej Wacław Korsak Georg Stumme
Siły
I Batalion 7 Pułku Piechoty Legionów I Batalion 8 Pułku Piechoty Legionów I Batalion 9 Pułku Piechoty Legionów dwa zgrupowania w sile dywizjonu wsparte czołgami 78 pułk artylerii
Straty
33 zabitych 103 zabitych, 10 samochodów pancernych i kilka czołgów
Położenie na mapie Polski w 1939 miejsce bitwy
51°07′42″N 20°28′17″E/51,128333 20,471389

Walki nad Krasną – starcie zbrojne stoczone podczas kampanii wrześniowej nad Krasną. Miało ono miejsce 6 września 1939 i zakończyło się wygraną Niemców^[1][2].

3 Dywizja Piechoty Legionów (płk. Mariana Turkowskiego) zgodnie z planem mobilizacyjnym miała tworzyć część sił głównych południowego zgrupowania Armii „Prusy”. Pierwszy rzut 3 Dywizji Piechoty wyładował się 3 września 1939 w rejonie Radom – Jedlnia. Składał się tylko z I Batalionu 7 Pułku Piechoty Legionów, I Batalionu 8 Pułku Piechoty Legionów, I batalionu 9 Pułku Piechoty Legionów. Większe postępy armii niemieckiej zmusiły skierowanie batalionów szybciej, niż wcześniej chciano. Oddziały podporządkowano dowódcy 12 Dywizji Piechoty gen. Paszkiewiczowi i zostały skierowane do obrony rejonu Krasna – Luta – Samsonów. W ostatnim momencie przed walką przydzielono do oddziałów 1 Baterię 3 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów oraz pluton z kompanii przeciwpancernej^[2][3][4].

6 września niemiecka 2 Dywizja Lekka rozpoczęła siłami dwóch zgrupowań w sile ok. dywizjonu zmotoryzowanej kawalerii wspartej ok. 20–25 czołgów każde działania z rejonu Kielc w kierunku na Skarżysko-Kamienną i Radom. Natarcie wspierał 78 pułk artylerii dowodzony przez mjr. Kesslera^[5].

Rano 6 września I batalion 7 Pułku Piechoty Legionów majora Romana Grabińskiego obsadził odcinek wzdłuż rzeki na południe od Krasny. 1 kompania kapitana Bolesława Marca (wzmocniona plutonem moździerzy) zamknęła drogę na Serbinów, pozostawiając odwód w Krasnej, 2 kompania kapitana Gustawa Cichockiego zajęła stanowiska obronne na lewym skrzydle ugrupowania, a 3 kompania por. Zenona Starewicza rozlokowała się za rzeką, stanowiąc zabezpieczenie przeprawy na drodze do Huciska. Dodatkowo wszystkim kompaniom przydzielono po plutonie ckm z kompanii ckm. W ostatniej chwili do oddziału dołączyła I bateria 3 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów i zajęła stanowiska pod Mokrą, a jedno działo skierowano do Krasnej, które miało zwalczać pojazdy pancerne, ponieważ pluton dział przeciwpancernych nie przybył na czas^[2]. Niemieckie wojska zmotoryzowane natarły w godzinach rannych z Mniowa^[6].

Od rana jednostki 7 Pułku Piechoty walczyły z niemieckimi czołgami i piechotą nadchodzącymi od Serbinowa, które z powodzeniem były zwalczane przez polską artylerię. Po kilku nieudanych natarciach artyleria wroga zwiększyła ostrzał niszcząc jedną polską armatę i podpalając zabudowania Krasnej^[6], a do szturmu przystąpiła niemiecka piechota. W rezultacie polskie oddziały zostały wyparte z Krasnej. Do kontrataku została wyznaczona III kompania, która odzyskała miejscowość. Około godziny 14:00 rozkazano jednak odwrót w kierunku Bliżyna, ponieważ I batalion 9 Pułku Piechoty pod naciskiem Niemców wycofał się ze swoich stanowisk w Lucie, co zagroziło okrążeniem polskich oddziałów w Krasnej^[3][2].

Po przejęciu miejscowości Wehrmacht dokonał zbrodni na cywilach, mordując ogółem 37 osób^[3][2].

I batalion 8 Pułku Piechoty Legionów majora Michała Kaseja rozlokował się w pobliżu gajówki Samsonów. 1 kompania kapitana Witolda Stanisława Jaworskiego obsadziła pozycje na lewym skrzydle, 2 kompania porucznika rezerwy Mieczysława Tudreja zajęła stanowisko niedaleko szosy do Odrowąża, a 3 kompania podporucznika Kazimierza Rzepki obsadziła prawe skrzydło. W samym Samsonowie usadowiło się ubezpieczenie Batalionu. Oddział jako jedyny z Dywizji posiadał pluton dział pancernych^[2]. Na jego odcinku atak przeprowadził oddział wydzielony z 7 Aufklärungs-Regiment (pułku rozpoznawczego) dowodzonego przez plk. Walthera Silkow-Neumanna, wyposażony w samochody pancerne i motocykle^[7].

Pierwsze niemieckie natarcie uderzyło w ubezpieczenie batalionu, jednak po chwili się wycofało. Wraz z napływem kolejnych sił niemieckich, polska placówka musiała się wycofać. W południe Wehrmacht ponowił uderzenie na główny odcinek obrony batalionu, poprzedzając go ostrzałem artyleryjskim. Polskie oddziały odparły atak, niszcząc kilka samochodów pancernych. Na skutek ognia moździerzy i artylerii batalion poniósł straty. Pomimo tego kolejne ataki niemieckie były odpierane. Dowódca II kompanii por. Tudrej, celnym strzałem z karabinu przeciwpancernego zniszczył czołg. Niemcy jednak wzmocnili ogień. Mieczysław Tudrej został ranny tak jak wielu innych dowódców. Wszyscy byli zastępowani przez podoficerów, co było przykładem odwagi i nieustanności. Pomimo strat liczących 10 zabitych i wielu rannych batalion utrzymał pozycje do 14:00, kiedy to dotarł rozkaz wycofania jednostek, spowodowany odwrotem 9 Pułku Piechoty. Wycofanie się polskich sił z Luty zagrażało okrążeniem Batalionu 8 Pułku Piechoty^[2].

Po zajęciu Samsonowa Niemcy zabili 3 mieszkańców^[2].

I batalion 9 Pułku Piechoty Legionów majora Wacława Korsaka zajął odcinek na skraju lasu obok wsi Luta wzdłuż Krasnej, czołem do Serbinowa. 1 kompania Wilhelma Malca odwodowa, 2 Kompania porucznika rezerwy Mieczysława Adama Wąsowicza obsadziła pozycje na lewym skrzydle, a 3 Kompania podporucznika rezerwy Zenona Józefa Jachymeka na prawym^[2].

Tak jak na pozostałych odcinkach obrony także tu natarcie niemieckie ruszyło rankiem 6 września. Początkowo polskie oddziały z łatwością odparły oddziały rozpoznawcze wroga, jednak wprowadzenie do walki czołgów przechyliło szalę zwycięstwa na stronę Niemców. Było to spowodowane brakiem odpowiednich narzędzi do niszczenia pojazdów pancernych^[2]. W południe batalion został częściowo rozproszony, wyrzucony z zajmowanych pozycji i wycofał się do Bliżyna tracąc 2-3 oficerów i ok. 30 żołnierzy^[7].

Atakujące przez cały dzień polskie pozycje niemieckie oddziały zmotoryzowane poniosły poważne straty w ludziach i sprzęcie i nie przeprowadziły pościgu ograniczając się do ostrzelania wycofującej się polskiej piechoty ogniem artylerii. Opuszczenie pozycji przez trzy bataliony 3 DP Leg. wytworzyło lukę szerokości ok. 20 km pomiędzy Piekłem obsadzonym przez oddziały 36 DP rez., a Bliżynem zajmowanym przez prawe skrzydło 12 DP. Umożliwiło to Niemcom oskrzydlenie 36 Dywizji Piechoty Rezerwowej^[8].

• Zarzycki Piotr, Iłża 1939, Warszawa 2013, Bellona, ISBN 978-83-11-12887-3