Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej

Siły Zbrojne
Rzeczypospolitej Polskiej

SZ RP
Orły wojskowe – insygnia rodzajów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
Państwo	Polska
Historia
Data sformowania	12 października 1918
Pierwszy dowódca	Zwierzchnictwo: Rada Regencyjna (1918) Naczelnik Państwa Józef Piłsudski (1918–22) Dowództwo: Szef Sztabu Wojsk Polskich gen. por. Tadeusz Rozwadowski (1918) Naczelny Dowódca Wojsk Polskich[1] bryg. Józef Piłsudski (1918–22)
Święto	15 sierpnia
Dane podstawowe
Obecny dowódca	Szef Sztabu Generalnego WP gen. Wiesław Kukuła →SGWP
Podporządkowanie	Prezydent RP Andrzej Duda →BBN Rada Ministrów →RCB Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz →MON
Liczebność	216 100 (lipiec 2024)[2]
Budżet wojskowy
Kwota	158 mld 900 mln zł (2024)[3]
% PKB	4,2 (2024)[3]
Multimedia w Wikimedia Commons

Zobacz kolekcję cytatów Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej w Wikicytatach

Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej (także: Wojsko Polskie)^[4] – siły i środki wydzielone przez Polskę do zabezpieczenia jej interesów i prowadzenia walki. Siły zbrojne są podstawowym elementem systemu obronnego państwa, przeznaczonym do skutecznej realizacji polityki bezpieczeństwa i obronnej. Zgodnie z obowiązującą Strategią Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Siły Zbrojne RP utrzymują gotowość do realizacji trzech rodzajów misji: zagwarantowanie obrony państwa i przeciwstawienie się agresji, udział w procesie stabilizacji sytuacji międzynarodowej oraz w operacjach reagowania kryzysowego i operacjach humanitarnych, wspieranie bezpieczeństwa wewnętrznego i pomoc społeczeństwu, stojąc w ten sposób na straży suwerenności Polski oraz jej bezpieczeństwa i pokoju. Mogą brać udział w zwalczaniu klęsk żywiołowych, działaniach antyterrorystycznych, akcjach poszukiwawczych, a także ratowania życia ludzkiego. Biorą też udział w oczyszczaniu terenów z materiałów niebezpiecznych pochodzenia wojskowego i unieszkodliwiają je^[5].

Najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej jest Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, w czasie pokoju sprawujący tę funkcję za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej kierującego bezpośrednio Siłami Zbrojnymi RP, będącego członkiem Rady Ministrów działającej pod kierownictwem jej Prezesa, odpowiadającej za całokształt wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa oraz obronności państwa, a także zarządzania kryzysowego, z kolei dowodzenie w imieniu Ministra Obrony Narodowej Siłami Zbrojnymi w czasie pokoju leży w gestii Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, będącego zarazem organem pomocniczym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w procesie kierowania obroną państwa oraz osobą przewidzianą do mianowania w czasie wojny na stanowisko Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych RP.

Do 1991 r. Siły Zbrojne RP wchodziły w skład wojsk Układu Warszawskiego, następnie w 1999 r. stały się częścią struktur wojskowych Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego, a w 2004 r. także wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony Unii Europejskiej. Według rankingu Global Firepower (2023) Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej stanowią 20. siłę militarną na świecie, wyprzedzając tym samym Siły Zbrojne Niemiec (25 miejsce), i Siły Zbrojne Hiszpanii (21 miejsce). Roczny budżet na cele obronne Polski wynosi 20,66 mld dolarów, co stawia Polskę na 18 miejscu na świecie pod tym względem^[6]. Wojsko Polskie jest najliczniejszą armią w Unii Europejskiej^[7], oraz trzecią najliczniejszą armią w NATO^[7].

Od 1990 r. Siły Zbrojne RP przechodzą restrukturyzację i modernizację. Na początku 1990 roku, podczas uzgodnień z dowództwem Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego, usankcjonowano zmiany, jakie zaszły w składzie Sił Zbrojnych PRL. W składzie Frontu Nadmorskiego utrzymywano nadal dwie armie, jeden korpus i odwód ogólnowojskowy. Lotnictwo dysponowało dywizją lotnictwa myśliwskiego, dwoma dywizjami lotnictwa myśliwsko-bombowego, pułkiem lotnictwa rozpoznania taktycznego i dwoma pułkami śmigłowców bojowych. Marynarka Wojenna wydzielała flotyllę okrętów i dwie flotylle obrony wybrzeża^[8].

Po rozwiązaniu w 1991 r. Układu Warszawskiego, uznano potrzebę utrzymywania dotychczasowego potencjału militarnego w celu zapewnienia skutecznego odstraszania potencjalnego przeciwnika. Wstrzymano redukcję wojska. W wojskach lądowych przyjęto, że każdy z czterech okręgów wojskowych wystawi korpus ogólnowojskowy. Okręgi: Pomorski OW, Śląski OW i Warszawski OW miały wystawić korpusy z trzema dywizjami zmechanizowanymi, a Krakowski Okręg Wojskowy miał wystawić korpus w składzie dywizji kawalerii powietrznej oraz trzech samodzielnych brygad. Siły Powietrzne wystawiały korpus lotnictwa operacyjnego i dwa korpusy obrony powietrznej. W Marynarce Wojennej funkcjonowały trzy flotylle^[8].

W 1999 r. Siły Zbrojne RP stały się częścią struktur wojskowych Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego. W 2001 roku wprowadzono nową strukturę Sił Zbrojnych RP na wypadek wojny. W Wojskach Lądowych były to dwa korpusy zmechanizowane z dwiema dywizjami zmechanizowanymi. W Siłach Powietrznych wystawiono korpusy obrony powietrznej, w Marynarce Wojennej nie wprowadzono żadnych zmian. Odwód naczelnego dowódcy stanowiły mobilne brygady i oddziały rodzajów wojsk^[8].

W 2004 r. Siły Zbrojne RP weszły w skład struktur wojskowych wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony Unii Europejskiej. Rozwiązano jedno dowództwo 1 Korpusu. Wojska Lądowe na wypadek wojny mogły wystawić jeden korpus ogólnowojskowy w składzie trzech-czterech dywizji. Siły Powietrzne dwa skrzydła lotnictwa taktycznego, a Marynarka Wojenna dwie flotylle. W razie prowadzenia wspólnych działań z wojskami NATO, polskie dywizje i jednostki wsparcia weszłyby w skład korpusów wielonarodowych. Siły Powietrzne i Marynarka Wojenna mogłyby zachować autonomiczność, bądź wejść w skład większych zgrupowań sojuszniczych^[8].

Od 2005 do uzbrojenia Polski stopniowo dołączają wielozadaniowe myśliwce F-16, samoloty transportowe CASA C-295M i C-130 Hercules, transportery opancerzone KTO Rosomak, czołgi podstawowe Leopard 2, lekkie śmigłowce SW-4 oraz przeciwpancerne pociski rakietowe SPIKE. Od 11 lutego 2009 roku w Polsce nie stosuje się przymusowego poboru do wojska, a 22 stycznia 2010 roku zakończył się proces całkowitego uzawodowienia armii^[9].

Siły Zbrojne RP przeszły z modelu wielkiej armii poborowej do mniejszej armii, składającej się z żołnierzy zawodowych oraz ochotników. Wojska operacyjne Sił Zbrojnych RP brały i biorą udział w wielu operacjach zagranicznych ONZ, NATO i UE, a także podtrzymują udział w koreańskiej Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych, który – choć w praktyce symboliczny – jest z punktu widzenia prawa międzynarodowego rozstrzygający dla jej dalszego istnienia^[10].

„Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej służą ochronie niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jego granic. Siły Zbrojne zachowują neutralność w sprawach politycznych oraz podlegają cywilnej i demokratycznej kontroli” (z Konstytucji RP r. I, art. 26, p. 1 i p. 2). „Siły Zbrojne ponadto mogą brać udział w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, działaniach antyterrorystycznych, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania życia ludzkiego, a także w oczyszczaniu terenów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu”.

Najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych RP jest Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, który swoje zadania w tym zakresie wykonuje przy pomocy Biura Bezpieczeństwa Narodowego. W czasie pokoju Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej sprawuje zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi RP za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej. Organem pomocniczym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w procesie kierowania obroną państwa jest Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, który zwykle przewidziany jest do mianowania w czasie wojny na stanowisko Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych RP.

Za całokształt bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnetrznego, obronności oraz zarządzania kryzysowego w kraju odpowiada przed Sejmem RP politycznie Rada Ministrów pod kierownictwem jej Prezesa, która koordynuje działania poszczególnych służb przy pomocy Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. W jej skład wchodzi Minister Obrony Narodowej, który nadzoruje bezpośrednio Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, kierując w czasie pokoju Siłami Zbrojnymi RP przy pomocy Ministerstwa Obrony Narodowej, w którego strukturach działa Sztab Generalny Wojska Polskiego^[11].

Siłami Zbrojnymi RP w czasie pokoju dowodzi w imieniu Ministra Obrony Narodowej Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, który pod względem pełnionej funkcji jest najwyższym stanowiskiem służbowym wśród żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową, toteż podlegają mu m.in.:

• Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych
• Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych,
• Szef Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych,

Ponadto za pośrednictwem Szefa Sztabu Generalnego wykonywane jest przez ministra zwierzchnictwo nad Dowódcą Garnizonu Warszawa^[12][13].

Poza zakresem zwierzchnictwa Szefa Sztabu pozostawali natomiast w 2023 r. m.in.:

• Dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej — do czasu osiągnięcia gotowości bojowej przez ten rodzaj sił zbrojnych,
• Dowódca Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni,
• Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej,
• Szef Agencji Uzbrojenia
• szereg organów wojskowych inspekcji, służb kontrolnych i jednostek certyfikujących^[12][13].

W latach 2014–2018 rola SG WP polegała głównie na planowaniu strategicznym i doradzaniu Ministrowi ON, wskutek reformy wdrożonej 1 stycznia 2014 r.^[14][15]

W skład Sił Zbrojnych RP wchodzą jako ich rodzaje:

Godło	Nazwa	Liczba żołnierzy
	Wojska Lądowe	53 939 żołnierzy (02.2022)[16]
	Siły Powietrzne	17 182 żołnierzy (02.2022)[16]
	Marynarka Wojenna	6 950 żołnierzy (02.2022)[16]
	Wojska Specjalne	~3 150 żołnierzy (2021)[17]
	Wojska Obrony Terytorialnej	31 484 żołnierzy TSW (04.2023)[18] 4 473 żołnierzy zawodowych (04.2023)[16] = ponad 35 957

W skład Sił Zbrojnych RP wchodzą także jako specjalistyczny komponent:

Godło	Nazwa	Liczba żołnierzy
	Wojska Obrony Cyberprzestrzeni	2 125 żołnierzy (02.2022)[19]

W skład Sił Zbrojnych RP wchodzi także, jako ich wyodrębniona i wyspecjalizowana służba – organ ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, kontrolujący także dyscyplinę wojskową^[20]:

Godło	Nazwa	Liczba żołnierzy
	Żandarmeria Wojskowa	3 330 żołnierzy (02.2022)[19]

Ponadto instytucjami centralnymi Ministerstwa Obrony Narodowej pozostającymi poza strukturami rodzajów wojsk Sił Zbrojnych RP są m.in.:

• Dowództwo Garnizonu Warszawa, któremu podlegają jednostki zabezpieczenia na obszarze stolicy, z wyłączeniem jednostek zlokalizowanych w dzielnicy Wesoła stanowiącej siedzibę osobnego garnizonu, a także kilka jednostek łączności i dowodzenia zlokalizowanych poza Warszawą,
• Agencja Uzbrojenia.

Wojska Lądowe przeznaczone są do zapewnienia obrony przed atakiem lądowo-powietrznym w dowolnym rejonie Polski, na każdym kierunku, w obliczu każdej formy zagrożenia. Wojska Lądowe podzielone są na następujące rodzaje wojsk: wojska pancerne i zmechanizowane, wojska aeromobilne, wojska rakietowe i artylerii, wojska obrony przeciwlotniczej, wojska inżynieryjne, wojska chemiczne, wojska łączności i informatyki, oraz inne oddziały i pododdziały rozpoznania i walki elektronicznej, pododdziały działań psychologicznych i pododdziały logistyczne. W Wojskach Lądowych istnieje system logistyczny zabezpieczający proces szkolenia pokojowego, funkcjonowania jednostek wojskowych oraz ich przygotowania do prowadzenia działań bojowych. W Wojskach Lądowych można wyróżnić także jednostki piechoty górskiej. Struktura i organizacja Wojsk Lądowych odpowiadają standardom NATO. Z dniem 1 stycznia 2012 przestały funkcjonować ostatnie 2 okręgi wojskowe: Śląski Okręg Wojskowy i Pomorski Okręg Wojskowy, znosząc dawny system administracji wojskowej.

Trzonem Wojsk Lądowych są 4 dywizje ogólnowojskowe: 3 zmechanizowane (12, 16, 18) i 1 pancerna (11), oraz brygady – powietrznodesantowa (6) i kawalerii powietrznej (25).

Do roku 2008 w Wojskach Lądowych istniały Brygady Obrony Terytorialnej, jednak od 1 stycznia 2017 roku zostały z nich wyodrębnione jako kolejny rodzaj Sił Zbrojnych: Wojska Obrony Terytorialnej.

Głównymi zadaniami Sił Powietrznych jest prowadzenie operacji mających na celu uzyskanie przewagi w powietrzu i wspieranie oddziałów innych Rodzajów Sił Zbrojnych. Składają się z Wojsk Lotniczych, Wojsk Obrony Przeciwlotniczej i Wojsk Radiotechnicznych.

Ich prekursorem były siły powietrzne Błękitnej Armii podczas I wojny światowej. Do 1 lipca 2004 nosiły nazwę: Wojska Lotnicze i Obrony Powietrznej (WLOP), które z kolei zostały utworzone 1 lipca 1990 przez połączenie dwóch rodzajów sił zbrojnych: Wojsk Lotniczych i Wojsk Obrony Powietrznej Kraju.

Marynarka Wojenna przeznaczona jest do obrony interesów państwa na polskich obszarach morskich, morskiej obrony wybrzeża oraz udziału w lądowej obronie wybrzeża we współdziałaniu z innymi rodzajami sił zbrojnych w ramach strategicznej operacji obronnej. Na podstawie umów międzynarodowych, Marynarka Wojenna zobowiązana jest do utrzymywania zdolności do realizacji zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa zarówno w obszarze Morza Bałtyckiego, jak i poza nim. Podstawowymi zadaniami Marynarki Wojennej są obrona i utrzymanie morskich linii komunikacyjnych państwa podczas kryzysu i wojny oraz niedopuszczenie do blokady morskiej kraju. W czasie pokoju Marynarka Wojenna wspiera działania Straży Granicznej w obszarze morskich wód terytorialnych i wyłącznej strefy ekonomicznej.

Lotnictwo Marynarki Wojennej stanowi ponadto lotniczą służbę SAR, odpowiedzialną za operacje lotnicze podczas działań ratownictwa morskiego, uzupełniając Morską Służbę Poszukiwania i Ratownictwa, która nie dysponuje własnym lotnictwem.

Wojska Specjalne są przeznaczone do prowadzenia szeroko pojętej walki specjalnej (działania specjalne, kontrterroryzm, działania nieregularne, działania podjazdowe i inne), a także do obrony, działań ochronno-obronnych. Działać mogą zarówno na terytorium Polski, jak i poza jej granicami w okresie pokoju, kryzysu i wojny. Działają jako wojska operacyjne samodzielnie, bądź z innymi Rodzajami Sił Zbrojnych RP, a także biorą udział w sojuszniczych operacjach^[21]. Zadania prowadzone samodzielnie lub we współdziałaniu z innymi rodzajami sił zbrojnych mogą mieć znaczenie operacyjne lub strategiczne. Tworzą moduły zadaniowe, w których skład wchodzą wyselekcjonowani, wyszkoleni i wyposażeni żołnierze, przygotowani do realizacji działań w warunkach najwyższego ryzyka^[22].

Główne zadania^[23]:

• prowadzenie działań obronnych we współdziałaniu z wojskami operacyjnymi oraz wsparcie elementów układu pozamilitarnego;
• prowadzenie samodzielnych działań niekonwencjonalnych, przeciwdywersyjnych i przeciwdesantowych;
• udział w zabezpieczeniu przyjęcia i rozwinięcia sojuszniczych sił wzmocnienia w nakazanych rejonach;
• realizacja przedsięwzięć z zakresu: zarządzania kryzysowego, zwalczania klęsk żywiołowych oraz likwidacji ich skutków, ochrona mienia, akcje poszukiwawczo-ratownicze;
• prowadzenie działań informacyjnych.

Dostarczanie informacji wywiadowczych i zapewnianie bezpieczeństwa w zakresie obronności państwa, wykonują na rzecz Ministra Obrony Narodowej i ogólnie Sił Zbrojnych RP Rzeczypospolitej Polskiej wojskowe służby specjalne:

• Służba Kontrwywiadu Wojskowego,
• Służba Wywiadu Wojskowego.

W czasie pokoju są to służby mundurowe odrębne od Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, natomiast w razie ogłoszenia powszechnej albo częściowej mobilizacji lub wprowadzenia stanu wojny stają się ich częścią, podobnie jak Straż Graniczna. Bezpośrednie zwierzchnictwo nad szefami obydwu służb w imieniu Prezesa Rady Ministrów sprawuje Minister Obrony Narodowej, natomiast zapewnianie współdziałania z pozostałymi służbami specjalnymi stanowi formalnie kompetencję Rady Ministrów, która w praktyce delegowana jest na ministra – koordynatora służb specjalnych, wspomaganego przez Kolegium ds. Służb Specjalnych, odbywając się w oparciu o Kancelarię Prezesa Rady Ministrów i Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Kontrola cywilna wykonywana jest z kolei przez Komisję ds. Służb Specjalnych Sejmu RP.

Kształcenie kadr Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej odbywa się w instytucjach szkolnictwa wojskowego, którymi są:

• pięć uczelni wojskowych, spośród których dwie powołały wspólną federację:
  • Federacja Akademii Wojskowych:
    • Lotnicza Akademia Wojskowa w Dęblinie;
    • Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni;
  • Akademia Wojsk Lądowych we Wrocławiu, a w ramach jej etatu również Kolegium Wojskowo-Lekarskie Uniwersytetu Medycznego w Łodzi oraz kurs kapelanów dla alumnów WMSD przy Akademii Katolickiej w Warszawie przeznaczonych dla potrzeb Ordynariatu Polowego;
  • Wojskowa Akademia Techniczna w Warszawie, w tym działająca w jej strukturach jedyna wojskowa szkoła doktorska;
  • Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie;
• dwie wojskowe szkoły ponadpodstawowe:
  • Ogólnokształcące Liceum Lotnicze w Dęblinie;
  • Wojskowe Ogólnokształcące Liceum Informatyczne w Warszawie;
• sześć szkół podoficerskich (dla osób z wykształceniem co najmniej średnim):
  • Szkoła Podoficerska Wojsk Lądowych w Poznaniu;
  • Szkoła Podoficerska Sił Powietrznych w Dęblinie;
  • Szkoła Podoficerska Logistyki w Grupie
  • Szkoła Podoficerska Marynarki Wojennej w Ustce;
  • Szkoła Podoficerska SONDA w Zegrzu;
  • Szkoła Podoficerska Żandarmerii Wojskowej w Mińsku Mazowieckim.

Ponadto istnieje szereg wojskowych wyspecjalizowanych centrów i ośrodków szkolenia, a także wyspecjalizowane piony szkolenia wybranych wojskowych instytutów badawczych. Rozwijana jest także współpraca z cywilnymi uczelniami i szkołami ponadpodstawowymi, umożliwiającą ich studentom albo uczniom szkolenie wojskowe, odpowiednio w ramach: programu Legii Akademickiej^[24] albo programu oddziałów przygotowania wojskowego szkół ponadpodstawowych^[25].

Łączna liczebność żołnierzy SZRP na luty 2022 roku wynosiła ~163 100^[26] na co składa się:

• 115 500 żołnierzy zawodowych (02.2022)^[26]
• ~1 000 żołnierzy Narodowych Sił Rezerwowych (02.2022)^[26]
• ~8 000 kandydatów na żołnierzy zawodowych (02.2022)^[26]
• 35 957 żołnierzy Terytorialnej Służby Wojskowej (04.2023)^[26]
• ~3 600 żołnierzy Służby Przygotowawczej (02.2022)^[26]

Ponadto wojsko ma do dyspozycji około 1,7 miliona rezerwistów^[27] oraz 45 376 pracowników cywilnych^[28].

Żołnierze zawodowi Sił Zbrojnych RP otrzymują za pełnione obowiązki miesięczne uposażenie (wynagrodzenie). Na uposażenie polskiego żołnierza zawodowego składają się:

• uposażenie zasadnicze
• dodatki
• należności pieniężne.

Uposażenie zasadnicze zależne jest od stanowiska służbowego i stopnia etatowego. Najniższe uposażenie zasadnicze otrzymuje szeregowy (w 2021: 4110 zł brutto/miesięcznie), najwyższe – Szef Sztabu Generalnego WP (w 2021: 16 830 zł brutto/miesięcznie)^[29].

Do comiesięcznego uposażenia zasadniczego doliczane są dodatki.

Na podstawie wielokrotnie zmienianego rozporządzenia szefa MON z 2004 roku oraz innych aktów prawa, do uposażenia zasadniczego doliczane było siedem różnych rodzajów dodatków^[30]. Dodatek za długoletnią służbę wynosił na podstawie rozporządzenia z 2004 roku 300 zł, plus procent kwoty uposażenia zasadniczego odpowiadający liczbie lat stażu (od min. 3 do maks. 30 proc. uposażenia zasadniczego). Dodatek specjalny otrzymywali m.in. piloci za wykonywanie lotów, marynarze za służbę na morzu, żołnierze GROM, saperzy, nurkowie itp. za przeprowadzane akcje. Trzecim dodatkiem był dodatek z tytułu zajmowanego stanowiska. Dotyczył on m.in. lekarzy wojskowych, kontrolerów ruchu lotniczego, szefów i dowódców jednostek organizacyjnych. Odrębny dodatek przysługiwał żołnierzom jednostek specjalnych (GROM, Formoza, JWK, Agat, Nil, PJOS, oddział specjalny ŻW) oraz orkiestrze i kompanii reprezentacyjnej. Z kolei dodatek motywacyjny dotyczył tylko szeregowych i podoficerów, którzy posiadali I, II, III lub mistrzowską klasę kwalifikacji. Szósty dodatek pobierali pracownicy uczelni wojskowych na stanowiskach wybieralnych. Ostatnim, siódmym, był dodatek wyrównawczy dla sędziów i prokuratorów wojskowych (równał ich wynagrodzenie do kwot uposażenia na równorzędnych stanowiskach cywilnych).

Rozporządzenie dotyczące dodatków dla żołnierzy z 2004 roku utraciło moc w listopadzie 2014. Wtedy w życie weszło nowe, nieobowiązujące już rozporządzenie szefa MON^[31]. Zgodnie z nim żołnierzom zawodowym przysługiwało pięć różnych dodatków: specjalny, służbowy, za długoletnią służbę wojskową, motywacyjny oraz funkcyjny. Dodatek specjalny obliczano stosując mnożniki kwoty bazowej, która wynosi 1500 zł.

Oprócz uposażenia zasadniczego i dodatków żołnierz zawodowy w 2014 r. mógł liczyć na należności pieniężne. Były to m.in. zasiłek na zagospodarowanie, gratyfikacja urlopowa, zapomogi, nagrody uznaniowe i jubileuszowe, odprawa, dodatek wojenny czy należności za podróże służbowe^[32]. W 2016^[33] i 2023 r^[34]. wydano kolejne rozporządzenia dot. dodatków do uposażenia żołnierzy zawodowych.

Siły Zbrojne RP biorą obecnie udział w następujących operacjach wojskowych innych niż wojna poza granicami kraju (stan na marzec 2015):

• Afganistan: PKW Afganistan w operacji Resolute Support – ok. 120 żołnierzy (w tym 44 poniosło śmierć),
• Bośnia i Hercegowina: PKW Bośnia i Hercegowina w operacji EUFOR Althea – ok. 50 żołnierzy (w tym 1 poniósł śmierć),
• Estonia, Litwa i Łotwa: PKW Orlik w operacji Baltic Air Policing – ok. 120 żołnierzy,
• Kosowo: PKW Kosowo w operacji KFOR – ok. 230 żołnierzy (w tym 3 poniosło śmierć).

• Historia wojska polskiego
• Wojsko Polskie (II RP)
• Ludowe Wojsko Polskie
• Stopnie wojskowe w Polsce
• Polska w NATO

• JerzyJ. Kajetanowicz JerzyJ., Wojsko Polskie w systemie bezpieczeństwa państwa 1945-2010, Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza, 2013, ISBN 978-83-7455-316-2, OCLC 857952761 . Brak numerów stron w książce
• Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie – Jednostki uczelni >> Wydawnictwo » Książki do kupienia. ajd.czest.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-13)].
• http://ksiazkihistoryczne.pl/historia-polski-xx-w-wojsko-polskie-w-systemie-bezpieczenstwa-panstwa-1945-2010/p,321869
• Jerzy Kajetanowicz. Polskie wojska operacyjne w systemie bezpieczeństwa państwa 1990-2010. „Bellona”. 3, 2013. Warszawa. ISSN 1897-7065. 
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483).
• Ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz.U. z 2022 r. poz. 655).
• Ustawa z dnia 27 lutego 2003 r. o utworzeniu Akademii Obrony Narodowej (Dz.U. z 2003 r. nr 56, poz. 496) (uchylona).
• Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o utworzeniu Akademii Sztuki Wojennej (Dz.U. z 2016 r. poz. 906).
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2022 r. poz. 2091)

• Oficjalna strona Ministerstwa Obrony Narodowej
• Oficjalna strona o SZ RP
• Biuletyn Informacji Publicznej. Ministerstwo Obrony Narodowej. biuletyn.mon.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-28)].
• Oficjalna strona Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
• Oficjalna strona Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych
• Oficjalna strona Marynarki Wojennej (archiwalna)
• Oficjalna strona Dowództwa Operacyjnego Sił Zbrojnych
• Oficjalna strona Żandarmerii Wojskowej. zw.wp.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-19)].