Siły Zbrojne Mjanmy

Tatmadaw

Państwo	Mjanma
Data sformowania	1948
Dane podstawowe
Liczebność	492 000
Budżet wojskowy
Kwota	1,8 bln MMK (2,04 mld USD)
% PKB	4,75%

Siły Zbrojne Mjanmy (bir. တပ်မတော, Tatmadaw) – siły zbrojne Republiki Związku Mjanmy (Birmy) obejmujące wojska lądowe, marynarkę, lotnictwo, a także policję. Siły zbrojne liczą około pół miliona ludzi i w teorii są armią ochotniczą, co nie wyklucza jednak powołań. Nieregularne oddziały paramilitarne liczą dalsze 72 000 ludzi.

 Osobny artykuł: Birmańska Armia Narodowa.

Armia Królestwa Birmy istniała przez setki lat, od XVII wieku kontrolę nad Birmą próbowało przejąć portugalskie imperium kolonialne, a następnie Francuska Kompania Wschodnioindyjska, dopiero w XIX wieku, po serii trzech wojen z imperium brytyjskim w latach 1824–1885 instytucja armii przestała istnieć, a Birma znalazła się w granicach Indii Brytyjskich. W momencie powstania w 1948 siły zbrojne wywodziły się z wojska Birmy Brytyjskiej oraz Armii Narodowej. W tym czasie zwalczała zbrojne powstania etniczne, dysydentów politycznych i narkobiznes.

W 1948 roku Birma stała się niepodległym krajem, po puczu w 1962 roku armia przejęła władzę (oficjalnie kraj był rządzony nie przez juntę, a Birmańską Partię Socjalistyczną), utrzymała się przy niej do 1988, kiedy wybuchł społeczny bunt. Zamiast wprowadzenia demokracji w kraju, armia przeprowadziła kolejny zamach stanu, a władzę przejęła Partia Rozwoju i Odbudowy. Od 2011 roku wprowadzono jednak instytucję prezydenta Mjanmy oraz przeprowadzono wybory.

Od 1962 północny stan Kaczin dążył do utworzenia państwa niepodległego od Birmy. W wyniku ofensywy w 1994 siły rządowe doprowadziły do uznania władzy centralnej. W 2011 wojsko wznowiło walki z rebeliantami, pod koniec 2012 rozpoczęto ofensywę z wykorzystaniem lotnictwa^[1].

Tatmadaw Kyee

Państwo	Mjanma
Data utworzenia	1945

Wojska lądowe stanowią zdecydowaną większość sił zbrojnych, licząc 350 tysięcy ludzi są zgrupowane w 337 batalionów piechoty i 37 pułków artylerii, otrzymują większość budżetu obronnego. Od 1948 armia zwalczała ponad 40 bojówek lub grup powstańczych. Dawne brytyjskie uzbrojenie, jak czołgi Comet zastąpiło w większości sprzęt pancerny pochodzący z ChRL, także używany sprzęt sprowadzany z Ukrainy, bardziej zaawansowane systemy przeciwlotnicze sprowadzono bezpośrednio z ZSRR. Armia dzieli się na 13 regionalnych dowództw odpowiadającym w większości prowincjom kraju, te podlegają pod 6 dowództw geograficznych. Oprócz nich występują dowództwa operacyjne, w tym 10 pancernych: 6 batalionów czołgów i 4 bataliony piechoty zmotoryzowanej, 10 dowództw operacji artyleryjskich: 113 batalionów artylerii, 10 dywizji obrony przeciwlotniczej z 9 batalionami/bateriami SAM lub artylerii.

Czołgi podstawowe:^[2]

• VT-1A - 50 sztuk
• T-72S - 14 sztuk (ex-ukraińskie)
• T-55 - 10 sztuk (dar Indii)
• Typ 88B - 200 sztuk
• Typ 69-II - 80 sztuk
• Typ 62 - 105 sztuk
• Typ 59D - 25 sztuk

Transportery:

• Typ 85 - 250
• Typ 90 - 55
• MTLBM - 26 (ex-ukraińskie)
• BTR-3U Guardian - 10

Artyleria:

• NORINCO SH-1 155 mm - 150
• Nora B-52 155 mm - 30
• M2A1 105 mm - 172 (ex-USA i ex-jugosłowiańskie)
• D-30 122 mm - 100 (ex-rosyjskie)
• KH-179 155mm - 100
• M-46 130 mm - 160
• Soltam M-68 155mm - 16
• BM-21 Grad - 320

Systemy przeciwlotnicze:

• Bristol Bloodhound - 60 (z Singapuru)
• 2K12 Kub - 24
• S-125 - 24
• S-75 - 48
• 2K22 Tunguska - 24
• 9K38 Igła - 400
• 9K310 Igła-1 - 100 (z Bułgarii)
• HN-5 (Strzała-2) - 200

Przeciwpancerne:

• Carl Gustaf - 1000

Tatmadaw Lei

Państwo	Mjanma
Data utworzenia	1947
Znak rozpoznawczy

Źródło: ^[3][4]

Samolot	Producent	Typ	Wersja	Liczba sztuk	Uwagi
Samoloty myśliwskie
MiG-29	Rosja	myśliwiec przewagi powietrznej	MiG-29 9.12B MiG-29 9.13SE MiG-29UB 9.51	20 6 5	Prawdopodobnie używane lub niedostarczone do innego klienta, zakupione w 2001 za 130 mln USD[5], w 2011 zakupiono 10 MiG-29B, 6 MiG-29SE i 4 MiG-29UB za 570 mln USD[6]. Z samolotami zakupiono R-27 i R-73.
JF-17 Thunder	Chiny  Pakistan	Lekki myśliwiec wielozadaniowy	Block 2	7	Kontrakt na dostawę 16 sztuk podpisano w 2015 roku[7].
Chengdu F-7 Airguard	Chiny	myśliwiec przechwytujący	F-7M	21	Od 1990 dostarczono 30 F-7M, uzbrojone w PL-2 i PL-5B.
Shenyang F-6 Farmer	Chiny	myśliwiec przechwytujący	FT-6	1
Samoloty sztumowe
Nanchang A-5 Fantan	Chiny	samolot szturmowy	A-5C FT-6	20 1	Od 1994 dostarczono 24 A-5.
Specjalnego przeznaczenia
Britten-Norman BN-2	Wielka Brytania	patrol morski	BN-2	5
Samoloty szkolno-bojowe
Chengdu F-7 Airguard	Chiny	szkolenie podstawowe	FT-7	6
Jak-130	Rosja	szkolenie zaawansowane		18	W kwietniu 2016 zamówiono 16. W lutym 2017 dostarczono trzy[8][9]. 15 grudnia 2021 odebrano 6 kolejnych maszyn.[10]
K-8 Karakorum	Chiny	szkolenie zaawansowane/samolot wsparcia	K-8E	12	12 dostarczono w 1999. Dalszych 50 ma być zmontowanych lokalnie na licencji.
Mig-29	Rosja	szkolenie podstawowe	MIG-29B	5
SOKO G-4 Super Galeb	Serbia	szkolenie zaawansowane/samolot wsparcia		3	W latach 1991–1992 dostarczono 6 z 20 z powodu zniszczenia fabryki.
Grob G-120A	Niemcy	szkolenie wstępne	G120TP	20
Pilatus PC-9	Szwajcaria	szkolenie podstawowe		10
Pilatus PC-7	Szwajcaria	szkolenie podstawowe	PC-7	16	W latach 1979–1981 dostarczono 16.
Samoloty transportowe
ATR 42	Francja	transportwiec	ATR42/72	6
Shaanxi Y-8	Chiny	transportowiec	Y-8D2	5	Dostarczono 4 sztuki w 1994.
Fokker F27	Holandia  Stany Zjednoczone	transportowiec	F-27 Fairchild FH-227	2 2	Jeden dla VIP, 6 sprowadzone z USA od 1978.
Beechcraft 1900	Stany Zjednoczone	transportowiec	1900D	7
Pilatus PC-6	Szwajcaria	użytkowy	PC-6	5	W latach 1976–1978 dostarczono 7.
Harbin Y-12	Chiny	użytkowy	Y-12-IV	2	2 w 1992.
Śmigłowce
Mi-8	Rosja	śmigłowiec transportowy	Mi-8MT	12	Dostarczono 7 w 1995, 5 w 1997.
Mi-24	Rosja	śmigłowiec szturmowy	Mi-35P	9	Dostawy 2010-2011, jeden utracono w 2013.
PZL W-3 Sokół	Polska	śmigłowiec wielozadaniowy	W-3	12	Dostarczono 13 w 1991 (lub od 1990), 2 W-3S dla VIP.
Mi-2	Polska	śmigłowiec użytkowy		22	Dostarczono 22 w latach 1990–1992, w tym uzbrojone.
Eurocoptera EC120 Colibri	Francja Chiny	treningowy	H120	3
Aérospatiale Alouette III	Francja	treningowy	SA316 SE3160	13
Bell 205	Stany Zjednoczone	śmigłowiec użytkowy		2	Ex-USA, policyjne, pomoc do walki z przestępczością narkotykową, 18 sztuk w 1975.
Bell 206	Stany Zjednoczone	śmigłowiec użytkowy	206A	4	Ex-USA, policyjne, pomoc do walki z przestępczością narkotykową, 9 sztuk w 1975.
Bell 212	Stany Zjednoczone	śmigłowiec użytkowy		1

• Supermarine Spitfire (20 ex-RAF Mk.15 od 1953, 30 ex-izraelskich Mk.IX zakupiono w 1955)
• De Havilland Vampire T.55 (8 od 1954)
• Hawker Sea Fury (18 bojowych FB.11 i 3 T.20 ex-brytyjskich od 1957 lub 1958)
• Lockheed T-33A Shooting Star (10 ex-USAF od 1968))
• Percival Provost (40 szkolnych, uzbrojone T.53 od 1954)
• Cessna T-37C Tweet (12 od 1971)
• Bell 47D (13 z Japonii od 1956, reparacje wojenne)
• Mi-4A (3 sztuki od 1963)
• Kaman HH-43 Huskie (12 HH-43B od 1966)
• Aermacchi SF.260 (21 od 1975)

Najmniejsze w siłach zbrojnych, liczące 19 000 ludzi, wykorzystują głównie rodzime, jugosłowiańskie i amerykańskie (przestarzałe) jednostki tj. trałowce, ścigacze i patrolowce. Sformowana po raz pierwszy w 1940 do działania przeciw Japonii, po uzyskaniu niepodległości w 1948 jej największym okrętem była fregata typu River - UBS Mayu oraz cztery małe kanonierki przekazane przez Royal Navy. Aktualna bandera została wprowadzona w 1974 roku (wraz ze zmianą flagi Birmy), wcześniejsza z 1948, wzorowana na brytyjskiej, miała czerwony krzyż na białym tle oraz białe gwiazdy na niebieskim tle w kantonie.

Okręty:

• 2 fregaty typu Kyan Sittha F12 Kyan Sittha i F14 Sin Phyushin (8 pocisków C-802), rodzime okręty z 2014 i 2015 roku
• 1 fregata F11 Aung Zeya (8 pocisków Ch-35 Uran), rodzimy okręt z 2010 roku
• 2 fregaty rakietowe typu 053H1 : F21 Mahar Bandula i F23 Mahar Thiha Thura (4 pociski C-802), ex-chińskie od 2012
• 3 korwety typu Anawratha: 771 UMS Anawratha, 772 UMS Bayinnaung i 773 UMS Tabinshwehti (4 pociski C-802), rodzime z 1996, 2007 i 2016

• Mmyanmar order of battle.. asiapacificdefencereporter.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-29)].
• Mmyanmar military - globalsecurity.org
• Burma/Myanmar, 1948-1999, acig.org